Tureyiş destanı-Turk Destanları

tureyiş destanı nedir


TUREYİŞ DESTANI

Bir Uygur destanıdır Buyuk Turk imparatorluğunun Gokturkler'den sonraki halkası olan Uygur Turkleri, Tureyiş Destanı ile soylannın yeryuzunde ilk gorunuşlerini anlatırken aynı zamanda da, butun Turk boylarında yaygın bir inanış olarak beliren, soyun ilahi bir kaynağa bağlanması fikrini bir kere daha belirtmiş olmaktadırlar

Uygur Tureyiş Destanının, GokturkBozkurt Destanı ile olan cok yakın benzerlikleri, ilk okuyuşta anlaşılacak kadar acıktır Hemen butun Turk Destanlarının birinci derecedeki unsuru olan kurt susu, gerek Tureyiş ve gerekse Bozkurt Destanlarında ozellikle ilahileştirilmekle, neslin başlangıcı ve surekliliği bu ilahi suse bağlanmaktadır

Tureyiş Destanı, aslında bir buyuk destanın başlangıc kısmına benzemektedir Buyuk bir ihtimalle, GokturkBozkurt destanı gibi Uygur Tureyiş Destanı da, ilk buyuk Turk Destanı olan Yaradılış Destanının etkisi altında gelişip meydana getirilmiş, daha dar bir cevrenin kucuk capta bir yaradılış destanıdır

Destan:

Buyuk Hun Hakanlarından birinin iki kızı vardı Kızlarının ikisi de bir birinden guzeldi Oyle guzeldi ki, Hunlar, bu iki kızın da, ancak ilahlarla evlenebileceğine inanıyor ve bu kızların insanlar icin yaratıldığını soyluyorlardı
Hakan da aynı şekilde duşunduğu icin kızlarını insanlardan uzak tutmanın yollanın aradı, ulkesinin en kuzey ucunda, insan ayağı az basan veya insan ayağı hic gormeyen bir yerinde, cok yuksek bir kule yaptırdı

Kızların ikisini de bu kuleye kapattı Ondan sonra da aklınca inandığı ilaha yalvarmağa, gelip kızlarıyla evlenmesi icin yakarmağa başladı Oyle yalvarıyor, oyle yakarıyordu ki sonunda bir gun Hakanın kendi aklınca inandığı İlah dayanamadı ve bir Bozkurt şekline girip geldi Hun Hakanının kızlarıyla evlendi

Bu evlenmeden bir cok cocuklar doğdu; bunlara Dokuz OğuzOn Uygur denildi Cocukların hepsinin sesi Bozkurt sesine benzedi Yine bu cocuklar, birer Bozkurt ruhu taşıyarak coğaldılar