Türeyiş destanı-Türk Destanları

türeyiş destanı nedir


TÜREYİŞ DESTANI

Bir Uygur destanıdır Büyük Türk imparatorluğunun Göktürkler'den sonraki halkası olan Uygur Türkleri, Türeyiş Destanı ile soylannın yeryüzünde ilk görünüşlerini anlatırken aynı zamanda da, tüm Türk boylarında yaygın bir inanış olarak beliren, soyun ilâhî bir kaynağa bağlanması fikrini bir defa daha belirtmiş olmaktadırlar

Uygur Türeyiş Destanının, GöktürkBozkurt Destanı ile olan fazla yakın benzerlikleri, ilk okuyuşta anlaşılacak dek açıktır Anında tüm Türk Destanlarının birinci derecedeki unsuru olan kurt süsü, gerek Türeyiş ve gerekse Bozkurt Destanlarında özellikle ilâhileştirilmekle, neslin başlangıcı ve sürekliliği bu ilâhî süse bağlanmaktadır

Türeyiş Destanı, doğrusu bir büyük destanın açılış kısmına benzemektedir Büyük bir ihtimâlle, GöktürkBozkurt destanı gibi Uygur Türeyiş Destanı da, ilk büyük Türk Destanı olan Oluşum Destanının etkisi altında gelişip meydana getirilmiş, daha sıcacık bir çevrenin küçük çapta bir yaradılış destanıdır

Destan:

Büyük Hun Hakanlarından birinin iki kızı vardı Kızlarının ikisi de bir birinden güzeldi O Kadar güzeldi ki, Hunlar, bu iki kızın da, ancak ilahlarla evlenebileceğine inanıyor ve bu kızların halk için yaratıldığını söylüyorlardı
Hakan da aynı şekilde düşündüğü için kızlarını insanlardan uzaktan tutmanın yollanın aradı, ülkesinin en kuzey ucunda, insan ayağı eksik basan ya da insan ayağı hiç görmeyen bir yerinde, fazla yüksek bir kule yaptırdı

Kızların ikisini de bu kuleye kapattı Ondan sonra da aklınca inandığı ilaha yalvarmağa, gelip kızlarıyla evlenmesi için yakarmağa başladı Pek yalvarıyor, pek yakarıyordu ama sonunda bir gün Hakanın kendi aklınca inandığı İlâh dayanamadı ve bir Bozkurt şekline girip geldi Hun Hakanının kızlarıyla evlendi

Bu evlenmeden bir çok çocuklar doğdu; bunlara Dokuz OğuzOn Uygur denildi Çocukların hepsinin sesi Bozkurt sesine benzedi Tekrar bu çocuklar, birer Bozkurt ruhu taşıyarak çoğaldılar *