Tiroit Hastalıkları İle İlgili Ön Bilgiler

Tiroit Hastalıkları İle İlgili Ön Bilgiler

Kaç türlü tiroit hastalığı mevcuttur?
İki türlü tiroit hastalığı mevcuttur:
· Işlevsel
· Yapı (anatomik)

Işlevsel hastalık nedir? Kaç türlü işlevsel hastalık mevcuttur?
Tiroidin sıradan hormon yapımı açık havada az ya da fazla hormon yapımı sonucu beden fonksiyonlarında görülen bozukluklardır Normal tiroit hormonu olanlara ötiroit denirHerhangi bir nedenle tiroit hormon üretiminde azalma olması hipotiroidi, fazla hormon üretimi ise hipertiroidi denilen hastalıkları oluşturur

Hipotiroidi'nin sebepleri nedir?
Hipotiroidi erişkinlerde aşağıdaki durumlarda görülür:
· Cerrahi tedavi sırasında lüzumundan fazla doku çıkarılması,
· Hipertiroidinin radyoiyot ile tedavisi sonucu geri kalan tiroit dokusunun tiroit hormonlarını yeterince salgılayamaması durumunda
· Nadir olarak hipofiz yetersizliğinde (TSH yokluğunda)

Hipertiroidinin sebepleri nedir?
Hipertiroidi erişkinlerde aşağıdaki durumlarda görülür:
Tiroidin aşırı uyarılması
Graves hastalığı
Fazla miktarda HCG
Hipofiz tümörü
Fazla iyot alımı
Tiroit nodülleri
Toksik otonom fonksiyone eden tiroit nodülü
Toksik multinodüler guatr
Tiroid glandının destrüksiyonu
Subakut tiroidit
Postpartum tiroidit
Radyasyona yan tiroidit
Sızısız ya da gürültüsüz tiroidit
Akut supüratif tiroidit
Fazla miktarda tiroit hormonu alımı
Struma ovari

Tiroidin yapı hastalığı ne demektir?
Tiroidin normal yapısını bozan bazı hastalıklar sonucu oluşur Bunlar içinde en sık görülen hastalık guatrdır Guatr, daha önce de belirtildiği gibi tiroidin büyümesine bahşedilen isimdir

Kaç türlü guatr mevcuttur?

Guatr öbür şekillerde bulunabilir
· Diffüz guatr: Her iki lob simetrik olarak büyümüştür Muayenede tiroidin yüzü ele düz ve yumuşak olarak kazanç Ara Sıra tek bir lob büyümüş olabilir Normalde sağ lob soldan daha büyük olabilir
· Multinodüler guatr Her iki tiroit lobu büyümüştür Yüzü boğum ve tümseklerden oluşmaktadır İçerisinde aniden fazla nodül mevcuttur
· Soliter tiroit nodülü Tiroit içinde bir tek nodül bulunur

Nodül ne demektir?
Bir kısım tiroit hücrelerinin uyarılmasıyla diğer hücrelere nazaran daha çabuk çoğalması ve büyümesi sonucu tiroit glandı içinde meydana getirdikleri kitlelerdir

Yapısal hastalıkların sebebi nedir?
Gerek diffüz, gerekse nodüler tiroit hastalıkları, tiroit fonksiyon bozuklukları sonucu oluşur

Diffüz guatrın sebepleri nelerdir? Nasıl oluşur?
Diffüz guatr, tiroit glandının gövde için tatmin edici miktarda tiroit hormonu üretmemesi sonucu oluşur Tiroit hormonlarındaki düşme hipofiz kadar algılanarak TSH'nın yükselmesine niçin olur TSH tatmin edici tiroit hormonu yapılması için tiroit hücrelerini uyarır Uyarılan tiroit hücreleri daha artı hormon yapımını sağlamak için çoğalır ve büyür Bu duruma kompanse guatr denir

Tiroit hormon yetersizliği çok artı olur ve tiroidin kompansatuvar büyümesi ile bu ihtiyaca cevap veremezse hipotiroidi ortaya çıkar

Kompanse Guatrın nedeni olan tiroit hormon yetersizliği hangi durumlarda görülür?
· Tiroit operasyonu ve radyoiyot tedavisi dıştan, tiroit hormon yetersizliği değişik tiroit hastalıklarında ortaya çıkar

· Tiroiditler En sık tiroit hormon yetersizliğine neden olan tiroit hastalığıdır
· İyot yetersizliği Daha önce iyodun tiroit hormonları yapısına girdiği belirtilmişti İyot yokluğunda tiroit hormon yapımı azalır, TSH salgısı artar Bu da tiroidin büyümesine niçin olur

· İyot fazlalığı Artı miktarda iyot alımı tiroit hormon yapımını durdurur ve tiroit depolarında yer alan hormonların kana karışmasına niçin olur Tekrar hamilelerin pozitif miktarda aldığı iyot plesantayı geçerek çocukta guatr oluşmasına niçin olur bu nedenle artı iyot taşıyan bilhassa astım ilaçları gibi ilaçların aşırı miktarda alınmasından sakınılmalıdır

· Tiroidin kalıtımsal hastalıkları Tiroit hormonları öbür basamaklardan geçerek sentez edilir Her basamakta öbür proteinlere ihtiyaç vardır Bu proteinlere enzim denir Bu enzimlerin birinin yokluğu eksik miktarda hormon yapımına neden olur Enzim yetersizliği bazı hastalarda olduğu gibi bütün aile fertlerinde de görülmekte ve şiddeti hastalara tarafından değişmektedir Orta şiddetteki enzim defektlerinde adi koşullarda yeterli miktarda tiroit hormonu birleşim edilmekte, ancak puperte ve gebelik gibi durumlarda artmış hormon ihtiyacı karşılanamadığından geçici guatra niçin olmaktadır

· Tiroit hormonu üretimini bloke eden ilaçların alınması Hipertiroidi tedavisinde kullanılan propycil ve thyramazol tiroit hormon yapımını bloke eder Pozitif miktarda alınan bu ilaçlar guatra niçin olur Yine depresyonda kullanılan lithium ilacı da guatra niçin olur Bu durumlarda tiroit hormonları vücut ihtiyacına cevap veremezse hipotiroidi ortaya çıkar

Hipertiroidi
Diffüz guatr hipertiroidili hastalarda da görülebilir Hipertiroidi'deki guatr oluşumu TSH uyarısına bağlı değildir Burada hipofiz tiroit ilişkisi bozulmuştur Tiroit kendi başına (otonom olarak) kandaki tiroit hormonu düzeyi ile ilişkisiz sürekli ve gövde gereksinimden çok artı tiroit hormonu üretir Buna bağlı olarak tiroit de büyür Tiroidin büyüklüğü ve sertliği kompanse guatrdan çeşitlilik gösterir Dolayısıyla, yalnızca guatra bakarak her iki durumu birbirinden yarmak mümkün değildir

Tiroiditler
Diffüz guatrın üçüncü tipi inflamasyon (iltihaplanma) sonucu ortaya çıkan tiroiditlerdir İnflamasyon reaksiyonu, vücudun kendisini herhangi bir zarardan gözetmek için ortaya koyduğu birtakım mekanizmalardır Mesela bir parmakta görülen kızarıklık, şişme ve irin toplanması o bölgedeki inflamasyonu gösterir Bu koşul, o bölgenin mikroplar tarafından istila edilmesi sonucu ortaya çıkar İnflamasyonlar bazen meçhul nedenlerden de ortaya çıkabilir Burada da şişme ön plandadır Tiroit enflamasyonlarına da ise guatr ortaya çıkar Tiroidi iltihaplarına tiroidit denir Tiroiditler fazla öbür nedenlerden meydana kazanç ve çok çeşitlidir Bu için tiroiditler konusuna bakınız

Multinodüler guatr
Kompanse guatr, tiroidit ve hipertiroidide en sık rastlanan guatr tipini homojen olarak büyümüş diffüz guatr oluşturur Ara Sıra, bu durumlarda muayenede ele kitleler kazanç Ele gelen kitle tekse bu tiroit tipine nodüler guatr, birden pozitif ise fazla nodül manasına gelen multinodüler guatr denir

Nodüler guatr nasıl oluşur?
Kompensatuvar guatr, daha önce de anlatıldığı gibi, eksik üretilen tiroit hormonlarının sıradan düzeyde tutulması için hipofizde salgılanan TSH hormonunun tiroidi uyarması sonucu ortaya çıkar Tiroit hormonlarına olan gereklilik yaşam boyunca (örneğin buluğ çağında ve hamilelikte olduğu gibi) değişir Bu ise, tiroit glandının zaman içerisinde TSH uyarısına yan olarak büyüyüp küçülmesine niçin olur Bazen bu uyarılar bir takım hücreler tarafından daha artı algılanır ve bunun sonucu olarak öteki hücrelere nazaran daha fazla çoğalır Gelişen bu hücreler nodül dediğimiz tiroit içindeki kitleleri oluşturur Bu durumda elle muayenede tiroidin üstü baştan savma ve boğumlu olarak hissedilir

Multinodüler guatr birtakım proseslerin ortaya çıkardığı bir dejenerasyondur Dejenerasyon, eskime sonucu ortaya çıkan bir durum olarak düşünülebilir Devamlı olarak büyüyen nodüllerde çok kez hücreleri besleyen kan damarları benzer hızda çoğalmaz Bu şart gıda yetersizliği sonucu hücrelerin ölümüne niçin olur Ara Sıra, kılcal damarların yırtılması sonucu kanama ve bunun sonucunda kistler ortaya çıkar Yıllar sonradan bu bölgelerde kitleler, nedbe dokuları, kalsiyum birikintileri ve kistler bir arada görülür Multinodüler guatr oluşumu uzun süre aldığından daha çok yaşlılarda, daha az orta yaşlılarda görülür Çocuklarda ise az daha hiç görülmez

Tek tiroit nodülünün önemi nedir? Baskın tiroit nodülü nedir, önemi nedir?
Tek nodülde akla ilk gelen tiroit kanseridir Bilhassa ufak bir nodülün artan bir şekilde büyümesi, sert ve çevre dokusuna yapışık olması kanser kuşkusunu daha da artırır Multinodüler guatrda ara sıra bir nodül diğerlerine nazaran daha sert ve daha büyüktür Bu nodüle egemen tiroit nodülü denir ve kanser olma riskini taşır Ancak unutmamak gerekir ancak bu alıcı tiroit nodüllerine çok rastlanır Bunların fakat %420'si tiroit kanser riski taşır *