Sorularla tip 1 diyabete bakış - 2

• Diyabetli evlatlara hakikaten şeker yasak mı?

Bu sorunun karşılığı aslında diyabetli bireyde. Biz besinlerin ömür uzunluğu yasaklanmasından yana değiliz. Denetim elden bırakılmadığı müddetçe şeker de tüketilebilir. Burada değerli olan, beslenme tedavisinin insana ve onun yaşantısına elverişli olmasıdır.

• Diyabeti yalnızca şekerle bağdaştırmak gerçek yönetici?

Diyabetin halk arasındaki ismi şeker lakin diyabeti yalnızca şekerle bağdaştırmak akıllıca değildir. Kişinin kan şekeri yalnızca şeker tükettiğinde yükselmez. Kan şekerimiz karbonhidrat içerikli her besinin tüketiminden sonra da yükselir. Binaenaleyh diyabetli bireylerin, bilhassa de diyabetli evlatlarımızın tükettikleri neredeyse tüm yiyecek kümelerine dikkat etmeleri gerekir.

• Hangi besinlerde karbonhidrat vardır?

Süt ve yoğurtta

Ekmek ve nişastalı tüm yiyeceklerde

Şekerli yiyeceklerde

Zerzevat ve meyvelerde

• Şeker yasak değil lakin bir haddi var mıdır?

Tabi ki tüm beslenmemizde hadler olmalıdır. Sonuçta hiçbir besinin sağlıklı tüketimi sınırsız değildir. Aslında şeker tüketimi konusunda temel prensip günlük güç gereksinmesinin %5’i kadardır. Lakin bu paha güzel denetim durumlarında yahut hususî günlerde vb esnetilebilir.

• Tatlandırıcı kullanalım mı?

Evlatların beslenmesinde tatlandırıcı tasarrufundan olabildiğince uzak durmayı tercih ediyoruz. Kimyasal bir eser vermektense o eserin doğalını ancak daha az ölçüde vermeyi tercih ediyoruz. Tatlandırıcılar yasak değil fakat son deva. Birebir formda piyasada satılan light eserler için de makbul. Light yahut diyabetik eserlerle ilgili diyabetliler, mahsusen de evlatlar uygun eğitilmelidir. Bir eserin light olması şeker içermediği mealine gelmemektedir. Ayrıyeten bu eserlerde sanayi tipi daha farklı tatlandırıcılar kullanılmaktadır. Örneğin fruktoz. Fruktoz olağanda yediğimiz tüm meyvelerde bulunan doğal bir şekerdir. Gelgelelim bu eserin sanayi tipi, kan yağlarına olumsuz tesir ediyor. Diyabetlinin beslenme eğitiminde de tatlandırıcı tasarrufu başka bir mevzudur. Diyabetlilerin herşeyden evvel bilinçli tüketici olmaları ve besinlerin etiket malumatlarını okumaları gerekiyor. Yeniden altını çizelim; yasak değil ancak bilinçli ve denetimli tüketim koşul.

• Tatlandırıcılar arasında fark var mı?

Evet tatlandırıcılar birbirlerinden farklıdır. Kuvvet içeren tatlandırıcılar olduğu üzere içermeyenleri de vardır. Sorbitol , mannitol, üzere sonu –ol ile biten tatlandırıcılar aslında şeker alkolleridirler ve bir ölçü güç içerirler. Bu tatlandırıcıların laksatif yani ishal yapıcı tesirleri vardır, ayrıyeten sorbitolün beğenilen katarakt oluşturma tesiri vardır.

Kuvvet içermeyen tatlandırıcılar ise aspartam, asesülfam-K, sakkarin, siklamat üzere tatlandırıcılardır. Bu tatlandırıcıların ise pişirilmemeleri gerekiyor. Pişirildiklerinde yapıları bozuluyor ve acı metalik bir tat bırakıyorlar.

• Evlatlarımız Proteinleri Nasıl Almalı?

Diyabetli evlatların da protein gereksinimleri diyabetli olmayan çocuklarınki kadardır. Büyüme ve gelişmenin devam ettirilmesi için ehil protein alımı son nokta kıymetlidir. Protein kaynağı olarak kaliteli protein kaynaklarını tüketmek değerlidir. Yumurta, et, süt ve yoğurt üzere besinler, bunlar yoksa kurubaklagil tüketimi denetimli bir formda artırılmalıdır. Kurubaklagiller tıpkı vakitte yüksek nispette karbonhidrat da içerirler ve bu sebeple et eserlerinden daha farklı olarak kan şekerine tesir ederler. Protein gereksinimi diyabetik komplikasyonlar gelişmediyse olağan gereksinim kadardır. Şayet mikroalbüminüri, nefropati gelişimi laf konusu ise o vakit protein ölçüsü da azaltılmalıdır.

• Yağ tüketimi nasıl olmalıdır?

Diyabetli bireylerde aterosklerotik hastalık gelişme riski yüksektir. Diyabet koroner arter hastalık riskini 3-4 kat artırmaktadır. Bu nedenle günlük yağ alımına son radde dikkat edilmelidir. Doymuş, yani katı yağları azaltmak gerekiyor. Ziyade yağ alımı hem tüketildiği öğünde kan şekeri bedellerinin geç yükselmesine sebep olup insülinin tesir devirleriyle tutarsızlık oluşmasına sebep olur. Ayrıcai, uzun vadede yüksek yağ alımı yağlanma ve kilo artışı ile sonuçlanır. Kilo artışı da diyabetin tedavisini olumsuz etkilemektedir.

• Diyabette vitamin / mineral takviyesi gerekli midir?

Diyabetlilerin, münhasıran de evlatların beslenmeleri mütemadi denetim edilmektedir. Münasebetiyle vitamin ve mineral açısından bir mahrumluk yaşamazlar. Bu sebeple kesinlikle bir takviye yapmaya gerek yoktur. Fakat antioksidant desteği yarar sağlayabilmektedir.

• Posa nedir?

Bitkisel kaynaklı besinlerin, sindirilemeyen oligosakkaritler, nişsata olmayan polisakkaritler, dirençli nişastadan oluşan bileşiklerdir. Doğal posanın en uygun kaynakları kurubaklagiller, sert kabuklu meyveler,tahıl eserleri, sebzeler ve vesair meyvelerdir.

• Posa alımı ne kadar kıymetlidir?

Posanın kan şekerine olumlu tesirleri vardır ve bu sebeple diyabette de ehemmiyeti büyüktür. Posa hem karbonhidrat emilimini yavaşlatarak kan şekerinin süratli yükselmesini ketler hem de kolesterol ve trigliserit seviyelerini düşürmeye yarar. Birebir devirde tokluğu artırır ve bağırsak sıhhatini korur. Gelgelelim, mahsusen evlat beslenmesinde posa alımının ziyadesine da dikkat etmek gerekiyor. Çok yüksek nispette posa alımı ne yazık ki demir , çinko, magnezyum , kalsiyum üzere kimi minerallerin emilimini engelliyor. Bu bahiste günlük önerilen posa ölçüsü 1000 kaloriye 10-13 g posadır. Örnek vermek gerekirse 1 porsiyon kurubaklagilde 12 g posa bulunur, 1 porsiyon zerzevat ve meyve de ise 2 g posa bulunur .