Smileyi Kim Bulmuştur?

Smileyi Kim Bulmuştur? tıpı kim buldu dünya gülüş günü Reklamcı Harvey Ball 1962’de bir müşterisinin ricası üzerine minik, şirin bir ikon yarattı 300 dolara çizdiği Smiley’nin dünyanın en ünlü yüzü olacağını varsayım bile etmiyordu tabii Tom Hanks’e Oscar kazandıran Forrest Gump’ta, filme adını veren alık kahraman Forrest, kariyeri yükselişe geçtiğinde pop kültüre yaptığı hizmetlerden bahseder sıralı John Lennon’a Imaginei yazması için ilham veren odur, Elvis’e dans etmeyi öğreten deVe 80’ler gençliğinin acid bebeğiolarak tanıdığı 70’ler pop kültür ikonu Smileyönin yaratıcısı da o kadar natürel ki odur Bir gün tarlalarda koşarken çamurlu yüzünü sarı bir havluya silmiş ve bir çiftlik sahibi kalan izden esinlenerek o meşhur gülen sarı suratı çizmiştir Yalan natürel Dünyanın en meşhur ikonu Smiley’de dünyanın en meşhur gülümsemesine yaşam veren birey, iki hafta önce 80 yaşında ölen Amerikalı reklamcı ve grafiker Harvey Ball’dur Da Vinci’yi cümbür cemaat bilmez, milyonlar Mona Lisa’yı hiç görmemiştir lakin dünyanın dört bir yanına minik çocuklardan yaşlılara, her dilden, ırktan, her dinden insan Smiley’nin ne kavrama geldiğini bilir ve fazla mesajını anlar Smiley yemek yemek tabaklarında frizbilere, tişörtlerden kulüp duvarlarına, albüm kapaklarına her yerdedir 1549346131 1549346131 smileyikimbulmustur5c592557eb579smileyikimbulmustur5c592557eb579smileyikimbulmustur5c592557eb579 Telif hakkını unuttu Harvey Ball gülen surat Smiley’yi Aralık 1963’te State Mutual Life Insurance adlı bir sigorta şirketinin isteği üstüne çizdi Şirketin yöneticisi çalışanlarının morale ihtiyacı olduğunu söyleyerek Ball’un çalıştığı ajansına geldi Ball ilk Smiley’yi bir rozete yaptı Rozetler önce sadece 100 adet çoğaltıldı Lakin gelişen talep üstüne şirketin müşterilerine ve bütün çalışanlarına dağıtılmak üzere sayıları artırıldı, posterler ve masa kartları da yapıldı Çok kısa zamanda Ball’un doğup büyüdüğü kent olan Worcester’da her yerde, her eşyanın, her nesnenin, her duvarın üstünde Smiley’ler vardı Nasıl olduysa oldu ve 1960’ların sonu ve 70’lerin başında Smiley bundan böyle dünyanın her yerindeydi Harvey Ball, Smiley’nin bu kadar ünlü olacağını varsayım etmediğini kabul ediyor Söylediğine göre bu iş için şirkete çıkardığı toplam fatura 245 dolarmış Rozet içinse yalnızca 45 dolar Ve açıkçası uzun yıllar bu gülen surattan tek kazancı da bu olmuş Zira 1997’ye kadar Smiley’nin telif hakkını almamış Ball 1997’de artık Smiley’nin gülen yüzünün doğrusu hiç de hizmet etmediği amaçlar için kullanılmasından, fazla fazla ticarileştirilmesinden rahatsız olarak Amerika’daki telif hakkını almış Ve bu surat civarda diğer taraftan şirket kurarak, bütün telif gelirlerini çocukları koruma örgütlerine bağışlamaya karar vermiş Ama Ball ölümünde dek çok büyük bir telif hakkı sorunuyla boğuştu Franklin Loufrani adlı bir Fransız işadamı kurnazlık ederek Mösyö Smileydediği Smiley’nin telif hakkını tam 80 ülkede almıştı Başı sıkışınca Smiley’yi 1968’de Fransa’daki öğrenci ayaklanmalarının derhal arkasında bulduğunu bahis etti Dünya Tebessüm Günü 1970’de ABD Posta İşletmeleri Yüzyılın Kutlamasıadıyla özel bir süratli pul üretmeye karar verdi Bir referandum yapıldı Ve o kadar tabii oysa Smiley rakiplerini büyük farkla geçerek pul olmayayargı kazandı! Keza 1 Ekim 1999’dan itibaren, her yıl ekim ayının ilk cumasının Smiley’nin maskotluğunda Dünya Tebessüm Günü olarak kutlanması kararlaştırıldı Smiley’nin yıllar içinde popülaritesini kaybettiği, yeniden kazandığı dönemler oldu Örneğin 1980’lerde diskolarda acid atangençler de mutluluğu simgelediği için kendilerine maskot olarak onu seçtiler Hatta o kuşak ve gerisinde gelenler Smiley’i acid bebekolarak tanıdı Türkiye’de de en çok 80’lerde modaydı Smiley baskılı tişörtler, pantolon ve rozetler İnsanlık için Prometheus vazifesi görüyorAraştırmacılar Harvey Ball’un (tepede) yarattığı Smiley’nin, insanlık için, onlara Zeus’tan sıcacık ateşi taşıyan Prometheus vazifesi gördüğünü söylüyorlar Aslına bakılırsa öyle çokları da, bunca kolay bir ikonografi ile çok büyük kitlelere ulaşmayı başardığı için Ball’un adının Norman Rockwell, Keith Haring ve Andy Warhol’la birlikte anılması gerektiğini söylüyorlar Çünkü tıpatıp Warhol ve Haring gibi onun da adını bilmeyebilirsiniz ama işini, yani o gülümseyen suratı mutlaka tanırsınız Bilirsiniz ama o bir pop kültür ikonudur