Rıza Nur Kimdir Hayatı ve Eserleri

Rıza Nur

Doğum 30 Ağustos 1879Sinop
Ölüm 8 Eylül 1942İstanbul
Iş Doktor, siyasetçi
Rıza Nur, Hekim, siyaset adamı ve yazardır Mezuniyet tezi olarak hazırladığı Fenni Hıtan adlı eserinin basılmasıyla tanındı, bu eseri sonradan Almanca ’ya çevrildi II Meşrutiyet ’in arkasından 4 Şubat 1909 tarihinde yapılan seçimlerde Sinop ’tan milletvekili seçildi Ancak bir müddet sonra harmoni sağlayamadığı İttihat ve Terakki ’den istifa edince kürsüsü lağvedilerek profesörlükten çıkarıldı ve rütbesi kolağalığa indirildi Bunun üzerine Prens Sabahaddin ’in fikirleri etrafında toplananların kurduğu Ahrar Fırkası ’na katıldı Sakarya Meydan Muharebesi esnasında doktor olarak görev yaptı1 Kasım 1922 tarihinde saltanatı kaldıran kanunun metnini kaleme aldı Türkiye'nin ilk Maarif Vekili (Eğitim Bakanı) oldu, Moskova Antlaşması ve Lozan Antlaşması müzakerelerine katıldı

HAYATI
1879 yılında Sinop ’ta doğan Rıza Nur, Birincil öğrenimini burada yaparak rüşdiye tahsilinden sonra İstanbul ’a gitti Soğukçeşme Rüşdiyesi ’ne yazıldı ve 16 yaşında burayı bitirdi Benzer yıl Tıbbiye İdadisi ’ne girdi ve Askeri Tıbbiye ’den 1901 yılında yüzbaşı doktor olarak mezun oldu Alman hekimlerin idaresinde bulunan Gülhane Hastahanesi ’nde uzmanlaşma yaptı 1907 yılında cerrahi profesörü, ardındaki binbaşı oldu

Prens Sabahaddin taraftarlarıyla birlikte İttihat ve Terakki ’ye karşı siyasi faaliyetlerde bulundu 23 Ocak 1913 ’teki Babıali Baskını neticesinde İttihatçılar ’ın iktidarı ele geçirmesi üzerine tıp tahsili bahanesiyle yurt dışına sürüldü Önce Köstence ’ye gitti, peşinde Cenevre ’ye geçti ve burada bir hastahanenin cerrahi kısmında çalıştı Kısa bir süre Paris ’te kaldı, oradan Mısır ’a geçti Mondros Mütarekesi ’nden sonradan İstanbul ’a dönerek son Osmanlı Meclisi Meb‘usanı ’na Sinop mebusu olarak girdi oysa meclis dağıtılınca Ankara ’da toplanan Büyük Irk Meclisi ’ne katıldı

1923 yılında kendini daha fazla yazı hayatına veren Rıza Nur, 12 deri tutan Türk Tarihi adlı eserini yazdı Sinop ’ta bir kütüphane kurarak gelir kaynakları ile birlikte Maarif Vekaleti ’ne vakfetti “Türklüğü yükseltmek için kurduğu bu vakfa 4000 kitap bağışladı Ayrıca ölümünden daha sonra mütevelliliğe getirilecek kişinin anne ve baba göre iki göbek atalarının Türk olmasını durum koştu ve sonra Türk tarihi ve Türkoloji sahalarında çalıştı

Tevfik Fikret, Ali Şîr Nevâî, Nâmık Kemal hakkında araştırmalar da yapan Rıza Nur Türkçü bir dergi olan Tanrıdağ ’ını çıkardı, Tasviri Efkar ’da yazılar yazdı 8 Eylül 1942 tarihinde İstanbul ’da hayatını kaybettive Merkezefendi Mezarlığı ’na defnedildi

ÇALIŞMALARI VE ESERLERİ
Türkçü söylemlere sahip olarak herkesi ırksa kökenine tarafından ayıran Rıza Nur, kabir taşı üstünde Orhon alfabesiyle adının yazılı olmasının da göze çarpan ettiği gibi kendini katıksız Türk sayar Maarif vekilliği esnasında Hars Umum Müdürlüğü ’nü kurarak atasözlerini, bir takım şiirleri ve ahali oyunlarını tesbit ettirmeye çalışmış, mimari eserlerin dökümünü çıkartıp tescile çaba etmiştir Türkçe isimlerin kullanılması ve yaygınlaştırılması için listeler düzenlediği gibi ibtidaiyi ilk okul, idadiyi orta okul ve sultaniyi liseye çevirmiştir Bunun yanına bürokraside yazışma dilini sadeleştirmek için çalışmalar yapmış, bu konuda hazırladığı tasarıyı hükümet kararı haline dönüştürerek devlet dairelerine beyanat etmiştir

Rıza Nur bir dini olmadığını beyan etmekle beraber dine saygılıdır Devlet ve dinin birbirinden ayrılması gerektiğini tarihi bir uyanış eseri olarak ileri sürer Esas eserleri; Türk Tarihi, Hayat ve Hatıratım, Tıbbiye Hayatından, Hücumlara Cevaplar, Türk Mantıkası gibi kitapları örnek verilebilir *