Multipl skleroz (ms)

Multipl skleroz(MS) dimağ ve omurilikte demyelinizasyon denen had liflerinin kılıflarında yapısal bozulmalarla seyreden bir hastalıktır. Had liflerinin kılıfını oluşturan lipid (yağ) yapısındaki myelin hususunda bozulma sonrası alanını skleroz denen nedbelere bırakması ile hastalık ortaya çıkar..Myelin kılıfın hasarı hudut liflerinin hudut sistemindeki ihtarların iletiminde aksamalara yol açar. Hasarlı nahiyelere plak ismi verilir. Bu plaklar had sisteminin pek çok yanında oluşabilir ve hudut iletilerinin yapılamamasına dolayısı ile o merkezle ilgili fonksiyonlarda bozulmalara yol açar .Bulaşıcı değildir. Marazın kesin nedeni bilinmemekle birlikte myelin kılıfın hasarında bağışıklık sistemindeki anormal bir davranışın, yani myelin kılıfa yabancı doku üzere akın kelam bahsidir. Gelgelelim bu taarruzun nedeni şimdi bilinmemektedir. Kalıtsal değildir. Nedeni şimdi kesin olarak bilinmemektedir.20-40 yaşlar daha sıktır. Bayanlarda erkeklerden iki kat daha çokça görülür. Ilıman iklim kuşağında daha sık rastlanmaktadır. En çokça görüldüğü kesim Kanada ve Kuzey Avrupa’dır.

Hastalar sıklıkla hudut sistemi ile ilgili belirtilerin başlamasından haftalar, aylar evvel yorgunluk, halsizlik, kilo kaybı, kas ve eklem ağrıları tanımlar.Belirtiler saatler, günler, yada haftalar içinde nadiren de yıllar içersinde sinsi bir biçimde gelişebilir.

Hastalık tablosu ataklar halinde gelir resen yada tedavi ile geriler lakin her atakta klinik tablo biraz daha ilerler. Yıllar boyunca uzun bir seyir gösterir. Devir periyot şiddetlenmeler olur. Bunlar bazen mevcut bulgulara yenilerinin eklenmesine sebep olur. Şiddetlenmeleri ekseriyetle düzelme periyotları (remisyonlar) izler bu remisyonlarda hasta nüks öncesi duruma dönebildiği üzere arkaya birtakım sakatlıklarda bırakabilir. Her MS birebir olmaz. Birtakım kimselerde birkaç önemli atak görülür yahut hiç görülmez, bunun yanında belirtilerin daima kötüleştiği ve devir içinde sakatlığın ortaya çıktığı hastalarda vardır.

Hali ne olursa olsun MS seyri sırasında rastgele bir devirde duraklayabilir

Belirtiler dimağ yada omuriliğin hangi nahiyesini etkilemiş olmasına bağlı olarak değişiklikler gösterir.Halsizlik, karıncalanma, hissizlik, istikrar kusuru, çift görme, görme bozukluğu, istemsiz göz hareketleri, titreme, yüz , kol yada bacakta kuvvetsizlik (felç), konuşma bozukluğu, hafıza meseleleri, cinsî işlev bozuklukları, idrar yapmada meseleler mevcut olabilir. Bu belirtilerden bir yada birkaçı bir arada görülebilir.

Marazın tanısında MR çok bedelli bir metottur. Ataklar sırasında myelin harabiyetinin olduğu MS plaklarının görülmesi nispeten değerlidir. Remisyon devrinde plaklar kaybolur.

Ayrıyeten belden alınan Dimağ Omurilik Sıvısının (BOS) incelenmesinde; oligoklonal band, myelin esaslı protein, immün globulin G indeksi üzere ölçümlerde sıradan dışı bedeller bulunması dimağda bağışıklık sistemi ile ilgil ibir sorunun olduğuna işaret eder. Ayrıyeten Uyarılmış Potansiyeller olarak isimlendirilen vücudun rastgele bir mekanından verilen ikaza merkezi hudut sisteminin verdiği karşılığı ölçen bir test uygulanarak illetin tanısı konur.

MS in bilinen bir dinamik tedavisi mevcut değildir. Lakin atakların sıklığını ve şiddetini azaltan kortizon tedavisi en bilineni ve sık uygulananıdır. Ama son yıllarda kimi tedavi prosedürleri ile illetin ilerlemesinin yavaşlatılması, sakatlık orantısının azaltılması mümkün olabilmektedir.

Bunun yanında ortaya çıkan bulguların tedavileri yapılabilir (felçlerde fizik tedavi vb.).