Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Günümüzün en büyük sorunlarıdan olan şiddetli gerilim yorgunluk uykusuzluk istikrarsız beslenme beraberinde olumsuz sonuçlar doğuruyor. Bu olumsuz sonuclar geri dönüşü olmayan illetlere yol açıyor. Bu illetlerin başında da ms (multiple skleroz) bölge almaktadır. nörotravmanın akabinde genç erişkinlerde en sık görülen nörolojik bozukluktur. Yalnızca ABD'de yaklaşık 350.000-400.000 tabiplerce tanı konmuş kişi vardır. Marazın nedeni daha tam olarak anlaşılmamış olmakla birlikte, genetik ve çevresel etkenlerin birleşimiyle ortaya çıktığına inanılmaktadır. Çeşitli tipleri olsa da tümü merkezi had sisteminin (MSS) yangısı (enflamasyonu) ile nitelenir. Ana sorun vücudun had dokunun etrafını çevreleyen ve bir kılıf olan miyelin kılıfının harabiyetidir. Kısaca öz bağışıklık illetidir. Yani bağışıklık sisteminin kişinin kendi hücrelerini tanıyamaması, bunun sonucunda vücutta yabancı husus sanıp yok etmeye çalışması ile sonuçlanıp vücudun kendi kendine zarar vermesidir.
Bir MS hastası, MS'i şu örnekle tanımlıyor. "Elektrik kablolarını düşünün. Tellerin üzeri, yalıtımı sağlayan plastikle kaplıdır. Bir sebepten kabloların üzerindeki plastik sıyrılır yahut mekan bölge açılır. Bu durumda çıplak teller birbirine paha ve kısa devre olur. İnsan vücudunda da binlerce kilometre had vardır ve bu hudutların üzeri miyelin denen yağlı bir unsur ile çevrelidir. MS te bu miyelin mahal taraf yok olur ve vücutta kısa devre oluşur." Hastanın da dediği üzere bir nevi kaçaklar kelam konusu oluyor bu kaçaklar nedeniyle de yerinde düzgün iletimi sağlayamadığı için istikrar kordinasyon meseleleri ortaya çıkıyor.
Illetin ismi iki sözcükten oluşmaktadır:
Multipl: çoklu yani bir ya da daha çok nahiyede faal olmak
Skleroz: Kalınlaşma Sertleşme yani vücudun savunma mekanizmasının myelin kılıfına saldırması sonucu, bu kılıfı sertleştirerek işlevsiz duruma getirmesi.
Multiple Skleroz: miyelin kılıfının deformasyonu sonucu oluşan rahatsızlık
Vucudun yabancı husus diye saldırdığı miyelin kılıfı yağlı yumuşak ve iletken bir yapıya sahiptir. Emeli hudut iletiminin düzgün ve süratli olmasını sağlamaktır bu kılıfın etkilendiği kısımlar artık işlev görmez hale gelir bu işlevsizlik sonucu iletim de aksaklıklar ortaya kaçaklar ortaya cıkar. Bu etkilenimin olduğu mekanda sertleşme işlevsizleşme olur ki buna PLAK denir. Plak MS illetinde çok kıymetli yan meblağ plak sayısının çok olması MS in marazının olumsuz sonucunun daha çok görüleceğini göstermektedir. Gelen impuls (akım) plağa geldiğinde iletim sağlayamayacak ve iletim aksamalar olacak bu da bu illeti ortaya cıkaracaktır. Illetin etkilediği insanlar çoğunlukla 20-40 yaş arası erişkinlerdir. Hatunlarda görülme sıklığı erkeklere orantıyla iki katıdır. Marazın coğrafyası da, ekvatordan kutuplara yanlışsız gidildikçe genişler. Daha çok Kuzey Avrupa'da yaygındır.
MS YOL AÇAN FAKTÖRLER NELERDİR;
Marazın ana nedeni bilinmemektedir ancak yapılan araştırmalar genetik geçişli olduğunu göstermektedir. Bununla birlikte çevresel etmenlerin de (yorgunluk had gerilim travma berbat beslenme vs.) etkilediği ilmî gerçektir.
Bununla birlikte; Bu bahiste üç yaygın teori vardır:
I- Virüs Saldırısı
MS kimi yavaş tesirli virüsler tarafından meydana getirilebilir
II- Bağışıklık reaksiyonu
MS, vücudun yanlışlıkla kendi dokusuna saldırdığı bir oto-ümmin reaksiyon sonucunda ortaya çıkmış olabilir.
III- Kombinasyon
Hem virüsler hem de bağışıklık sistemi reaksiyonu MS’e yol açabilir. Virüsler vücuda girdiğinde hücreler içinde gelişmeye başlarlar. Vücudun savunma mekanizması hem virüslere karşı hem de vücudun kendi hücrelerine karşı tahrip edici olabilir.
NE ÜZERE BELİRTİLERİ OLABİLİR YAHUT NE ÜZERE SEKELLER BIRAKABİLİR;
Bulanık ya da çift görme, (gözbebeklerinin istemsiz hareketi),
Beceriksizlik,
Konuşma bozukluğu,
His durumlarda basitçe değişebilme niteliği,
Yorgunluk
Elde sonlardaki harabiyet nedeniyle kasların işlev yapamama hali ile karakterize paralizi (felç) durumu,
Vücudun tek tarafını tutan felç durumu,
His kaybı, uyuşma ve karıncalanma hissi,
Sık idrara çıkma ve idrar kaçırma (inkontinans)
Erkeklerde iktidarsızlık,
uyum bozukluğu
Yalnızca bir kol yahut bir bacağı tutan felç,
Istikrar meselesi ve baş dönmesi
TEDAVİSİ;
Günümüzde hastalara tüm MS çeşitlerinde kortizon (metil prednizolone) ve ataklı MS çeşitlerinde kortizon ve beta-interferon yahut copaxone vb. tedavisi verilmekle birlikte FİZİK TEDAVİ VE REHABİLİTASYON önerilmektedir. Bu rahatsızlıkda ataklar sonrası kaybedilen işlevlerin geri kazanılabilmesi için başkaca geçirilen atağın bıraktığı sekeli azaltabilmek için uygun bir fizik tedavi programı kaidedir. Bu program da hasta için gerekli olan her sey fizyoterapisti tarafından belirlenmeli ve münasip tedavi programı çıkarılmalıdır.
Bu program dahilinde istikrar uyum germe kuvvetlendirme dreçli egzersizler progresif egzersizler PNF fasilitasyon inhibisyon teknikleri üzere bir çok tekniklerden faydalanılarak illetin tedavisi mümkün olduğunca yapılmalıdır. Aksi takdirde güzelleşme talihini kaybedebilir.
KORUNMA YOLLARI
Bu rahatsızlığın nedeni net olarak aşikâr değildir. Gelgelelim yapılan araştırmalar sistemli beslenmenin stresden uzak bir ömür üslubunun sürdürülmesinin tertipli olarak spor yapmanın illete yakalanma riskini azalttığını göstermektedir.
Bir MS hastası, MS'i şu örnekle tanımlıyor. "Elektrik kablolarını düşünün. Tellerin üzeri, yalıtımı sağlayan plastikle kaplıdır. Bir sebepten kabloların üzerindeki plastik sıyrılır yahut mekan bölge açılır. Bu durumda çıplak teller birbirine paha ve kısa devre olur. İnsan vücudunda da binlerce kilometre had vardır ve bu hudutların üzeri miyelin denen yağlı bir unsur ile çevrelidir. MS te bu miyelin mahal taraf yok olur ve vücutta kısa devre oluşur." Hastanın da dediği üzere bir nevi kaçaklar kelam konusu oluyor bu kaçaklar nedeniyle de yerinde düzgün iletimi sağlayamadığı için istikrar kordinasyon meseleleri ortaya çıkıyor.
Illetin ismi iki sözcükten oluşmaktadır:
Multipl: çoklu yani bir ya da daha çok nahiyede faal olmak
Skleroz: Kalınlaşma Sertleşme yani vücudun savunma mekanizmasının myelin kılıfına saldırması sonucu, bu kılıfı sertleştirerek işlevsiz duruma getirmesi.
Multiple Skleroz: miyelin kılıfının deformasyonu sonucu oluşan rahatsızlık
Vucudun yabancı husus diye saldırdığı miyelin kılıfı yağlı yumuşak ve iletken bir yapıya sahiptir. Emeli hudut iletiminin düzgün ve süratli olmasını sağlamaktır bu kılıfın etkilendiği kısımlar artık işlev görmez hale gelir bu işlevsizlik sonucu iletim de aksaklıklar ortaya kaçaklar ortaya cıkar. Bu etkilenimin olduğu mekanda sertleşme işlevsizleşme olur ki buna PLAK denir. Plak MS illetinde çok kıymetli yan meblağ plak sayısının çok olması MS in marazının olumsuz sonucunun daha çok görüleceğini göstermektedir. Gelen impuls (akım) plağa geldiğinde iletim sağlayamayacak ve iletim aksamalar olacak bu da bu illeti ortaya cıkaracaktır. Illetin etkilediği insanlar çoğunlukla 20-40 yaş arası erişkinlerdir. Hatunlarda görülme sıklığı erkeklere orantıyla iki katıdır. Marazın coğrafyası da, ekvatordan kutuplara yanlışsız gidildikçe genişler. Daha çok Kuzey Avrupa'da yaygındır.
MS YOL AÇAN FAKTÖRLER NELERDİR;
Marazın ana nedeni bilinmemektedir ancak yapılan araştırmalar genetik geçişli olduğunu göstermektedir. Bununla birlikte çevresel etmenlerin de (yorgunluk had gerilim travma berbat beslenme vs.) etkilediği ilmî gerçektir.
Bununla birlikte; Bu bahiste üç yaygın teori vardır:
I- Virüs Saldırısı
MS kimi yavaş tesirli virüsler tarafından meydana getirilebilir
II- Bağışıklık reaksiyonu
MS, vücudun yanlışlıkla kendi dokusuna saldırdığı bir oto-ümmin reaksiyon sonucunda ortaya çıkmış olabilir.
III- Kombinasyon
Hem virüsler hem de bağışıklık sistemi reaksiyonu MS’e yol açabilir. Virüsler vücuda girdiğinde hücreler içinde gelişmeye başlarlar. Vücudun savunma mekanizması hem virüslere karşı hem de vücudun kendi hücrelerine karşı tahrip edici olabilir.
NE ÜZERE BELİRTİLERİ OLABİLİR YAHUT NE ÜZERE SEKELLER BIRAKABİLİR;
Bulanık ya da çift görme, (gözbebeklerinin istemsiz hareketi),
Beceriksizlik,
Konuşma bozukluğu,
His durumlarda basitçe değişebilme niteliği,
Yorgunluk
Elde sonlardaki harabiyet nedeniyle kasların işlev yapamama hali ile karakterize paralizi (felç) durumu,
Vücudun tek tarafını tutan felç durumu,
His kaybı, uyuşma ve karıncalanma hissi,
Sık idrara çıkma ve idrar kaçırma (inkontinans)
Erkeklerde iktidarsızlık,
uyum bozukluğu
Yalnızca bir kol yahut bir bacağı tutan felç,
Istikrar meselesi ve baş dönmesi
TEDAVİSİ;
Günümüzde hastalara tüm MS çeşitlerinde kortizon (metil prednizolone) ve ataklı MS çeşitlerinde kortizon ve beta-interferon yahut copaxone vb. tedavisi verilmekle birlikte FİZİK TEDAVİ VE REHABİLİTASYON önerilmektedir. Bu rahatsızlıkda ataklar sonrası kaybedilen işlevlerin geri kazanılabilmesi için başkaca geçirilen atağın bıraktığı sekeli azaltabilmek için uygun bir fizik tedavi programı kaidedir. Bu program da hasta için gerekli olan her sey fizyoterapisti tarafından belirlenmeli ve münasip tedavi programı çıkarılmalıdır.
Bu program dahilinde istikrar uyum germe kuvvetlendirme dreçli egzersizler progresif egzersizler PNF fasilitasyon inhibisyon teknikleri üzere bir çok tekniklerden faydalanılarak illetin tedavisi mümkün olduğunca yapılmalıdır. Aksi takdirde güzelleşme talihini kaybedebilir.
KORUNMA YOLLARI
Bu rahatsızlığın nedeni net olarak aşikâr değildir. Gelgelelim yapılan araştırmalar sistemli beslenmenin stresden uzak bir ömür üslubunun sürdürülmesinin tertipli olarak spor yapmanın illete yakalanma riskini azalttığını göstermektedir.
