Milattan Once 2500 Yılında Hukuk kuralları

Milattan onceki hukuk kuralları, Hammurabi Kanunları, MO 2500 yılında hukuk kavramı

Her ne kadar bu yaptırımlar gunumuzde gecerli evrensel hukuk ilkelerine uygun olmasa da, Hammurabi kanunlarında yer alan pek cok ilke insan haklarına onem vermesi acısından onem taşımaktadır

*Eğer bir yargıc bir davaya bakar ve bir karara varırsa verdiği hukmu yazılı olarak takdim eder; daha sonra verdiği kararda bir hata ortaya cıkarsa ve bu kendi hatasından kaynaklanırsa o zaman davada onun tarafından kararlaştırılan para cezasının on iki katını oder ve halka ilan edilerek yargıclık makamından el cektirilir ve bir daha asla yargıclık icra etmek icin oraya oturamaz

* Eğer tanık bulunamıyorsa yargıc azami sekiz ay olmak uzere bir sure tanır Sekiz aylık sure icinde tanık ortaya cıkmamışsa sucludur ve henuz karara bağlanmamış davadaki para cezasını ustlenir

* Eğer bir kişi acık alanda kadın ya da erkek bir kacak kole bulursa ve onu efendisine getirirse kolenin sahibi ona iki şikel gumuş odeyecektir

* Eğer kole efendisinin adını soylemezse onu bulan kişi saraya getirecektir; daha fazla araştırma yapıldıktan sonra efendisine geri goturulecektir

* Eğer bir kabile reisi ya da bir adam evini, bahcesini ya da arazisini terk eder ve ucret karşılığı kiraya verirse ve başka biri onun evinin, bahcesinin ve arazisinin zilyedi olursa ve onları uc yıl suresince kullanırsa onların ilk sahibinin geri donup evini, bahcesini ve arazisini geri istemesi halinde ona geri verilmez ve onların zilyedi olan ve kullanan kişi onları kullanmaya devam eder

* Eğer onları bir yıllığına kiralar ve bir yıl sonra geri donerse evi, bahcesi ve arazisi ona geri verilecek ve onlara tekrar sahip olacaktır

* Eğer bir kabile reisi ya da bir adam savaşta ele gecirilir ve bir tuccar onların ozgurluğunu satın alırsa ve onları saraya geri getirirse kendi evinde ozgurluğunu satın almaya yetecek araclarının olması halinde kendisinin ozgurluğunu satın alır; evinde kendi ozgurluğunu satın almaya yetecek hicbir şey yoksa kendi topluluğunun mabedi tarafından ozgurluğu satın alınır; onun ozgurluğunu satın almak icin tapınakta bir şey yoksa mahkeme onun ozgurluğunu satın alır Arazisi, bahcesi ve evi ozgurluğunu satın almak icin verilemez

* Her hangi bir kişi kralın kabile reislerine hediye ettiği sığırı ya da koyunu satın alırsa parasını kaybeder

* Bir kabile reisinin, bir adamın ya da bir tebaanın kiraladığı arazisi, bahcesi ve evi satılamaz

* Her hangi bir kimse bir kabile reisinin, bir adamın ya da bir tebaanın kiradaki arazisini, bahcesini ya da evini satın alırsa onun satış sozleşmesi tableti kırılır (gecersiz ilan edilir) ve parası yanar Arazi, bahce ve ev sahibine geri verilir

* Bir mulkun kirasının odeyerek başka her turlu yukumlulukten muaf olma hakkına sahip olan bir kabile reisi, adam ya da tebaa tarlası, evi ve bahcesi uzerindeki bu imtiyazını karısına ya da kızına devredemez; borcuna karşılık veremez

* Ancak, satın aldığı bir tarlayı, bahceyi ya da evi karısına ya da kızına devredebilir, onların mulkiyetine katabilir veya borcuna karşılık olarak verebilir

* Tarlasını, bahcesini ve evini bir tuccara ya da başka bir kamu gorevlisine satabilir, alıcı ise tarlayı, evi ve bahceyi yararlanma hakkı karşılığında elinde tutabilir

* Eğer bir kişi işlemek uzere bir tarlayı teslim alır ve o tarladan hicbir mahsul elde edemezse bu onun tarlada calışmadığını ispatlar ve komşusunun yetiştirdiği kadar tahılı tarla sahibine teslim etmelidir

* Eğer tarlayı işlemeyip nadasa bırakmışsa komşularının ki kadar tahılı tarla sahibine verecektir ve nadasa bıraktığı tarlayı sabanla surup tohum ektikten sonra sahibine iade edecektir

* Bir kimse corak bir araziyi ekilebilir bir hale getirmek icin teslim almış; ancak, tembellik yaparak o araziyi ekilebilir bir hale getirmemişse dorduncu yılda araziyi sabanla surmeli, tırmıklamalı ve cift surmeli ve ondan sonra sahibine geri vermeli ve ayrıca on gan (bir arazi olcum birimi)’lık bir arazi icin on gur (bir olcu birimi) tahılı arazi sahibine vermelidir

* Bir kimse tarlasını sabit bir kira karşılığı ziraat icin kiralıyor ve kira bedelini de alıyorsa; ancak, havaların kotu gitmesi nedeniyle urun yok oluyorsa zarar toprağı işleyene aittir

* Tarladan sabit bir kira almaz ve urunun yarısı ya da ucte biri karşılığı kiralarsa tarladan elde edilen mahsul mal sahibi ile araziyi işleyen arasında orantılı olarak taksim edilir

* İlk yıl urun almada başarılı olamadığı icin başkalarınca işlenen bir tarlayı teslim alırsa ilk tarlanın sahibi itiraz edemez, tarla işlenir ve anlaşmaya gore mahsulu toplanır

* bir kimse borclanmışsa ve bir fırtına tahılları yere yatırmış ya da hasat başarılı olamamışsa veya susuzluktan tahıllar buyuyememişse o yıl alacaklısına tahıl vermesi gerekmez; borc tabletini suda yıkar ve o yıl icin hicbir kira odemez

*Bir kimse bir tuccardan para alır ve tuccara susam ya da mısır ekilebilen bir tarlayı verir ve tarlaya susam ya da mısır ekilmesini sipariş ederse ve yetiştirici tarlaya susam ve mısır ekerse hasat edilen susamlar tarla sahibine aittir ve tarla sahibi tuccardan aldığı para ve yetiştiricinin gecimini sağlamak icin tuccara mısır ile odemede bulunur

* Ekili bir mısır ya da susam tarlası verilirse tarladaki mısır ve susamlar tarla sahibine aittir ve kira olarak tuccara para ile odeme yapar

* Odeme icin hic parası yoksa o zaman kraliyet tarifesine gore tuccardan aldığına karşılık kira olarak para yerine susam ya da mısır ile ideme yapar

*Bir kimse su bendini uygun koşullarda tutmaz ve bakımını yapmaz ve bu nedenle bend yıkılır ve tarlalar su altında kalırsa, o zaman barajı yıkılan kişi para karşılığı satılır ve elde edilen para harap olmasına yol actığı mısırın karşılığı olarak verilir

* Eğer bu mısırların karşılığı olarak yeterli gelmiyorsa malları da mısırları sular altında kalan ciftciler arasında paylaştırılır

* Bir kimse mısırlarını sulamak icin ark acarsa; ancak, dikkatsizliği nedeniyle sular komşusunun tarlasını basarsa o zaman komşusunun mısır kaybını oder

* Bir kimse suyun onunu acar ve komşusunun arazisinde su taşkınına yol acarsa her on gan’lık arazi icin on gur mısır odemelidir

* Eğer bir coban, arazi sahibinin izni ve koyunların sahibinin bilgisi olmaksızın otlamaları icin koyunların tarlalara girmesine izin verirse, o zaman tarla sahibi mahsulunu hasat eder ve tarla sahibinin izni olmaksızın surusunu tarlada otlatan coban her on gan’lık arazi icin 20 gur’luk mısırı tarla sahibine oder

* Suru otlamayı bıraktıktan ve şehrin kapısında ortak suruye katıldıktan sonra her hangi bir coban onların tarlaya girmesine musaade eder ve onları orada otlatırsa bu coban otlatmaya musaade ettiği tarlanın zilyedi olur ve hasatta her on gan’lık arazi icin 60 gur mısır oder

* Bahce sahibinin izni olmaksızın her hangi bir adam bir ağacı kesip bahceye devirirse yarım mina para oder

* Her hangi bir kimse bir tarlayı bahcıvana bahce haline getirmesi icin bırakırsa ve o da bahcede calışıp dort yıl sure ile bahceye bakarsa beşinci yılda bahcıvan ile bahcenin sahibi bu bahceyi ikiye bolerler ve bahce sahibi kendi payını alır

* Bahcıvan bahcenin bir kısmını hic kullanılmamış bir vaziyette bırakarak tarlayı bahce haline getirmeyi tamamlamamışsa işlenmemiş kısım onun payı olarak tahsis edilir

* Bahce olarak ona verilen tarlayı ekip bicmiyorsa ve ekilebilir (mısır ya da susam) bir arazi ise, komşu tarladaki urunlere gore, nadasa bıraktığı yıllar suresince tarladan elde edilecek mahsulu arazi sahibine verir ve tarlayı ekilebilir konuma getirdikten sonra sahibine iade eder

* Corak arazileri ekilebilir hale getirdikten sonra sahibine geri verirse tarla sahibi ona bir yıl icin on gan başına on gur oder

* Her hangi bir kişi bahcesini bir bahcıvana işlemesi icin devrederse bahcıvan bahcenin mulkiyetine sahip oluncaya dek bahce sahibine bahcede uretilen urunlerin 23’unu verir

*Eğer bahcıvan bahceyi işlemezse ve bahcedeki mahsul perişan olursa, bahcıvan komşu bahcelerdeki urunle orantılı olarak odemede bulunur (Burada paragrafın ¾’une karşılık gelen bir kısım kayıptır

* Gittiği ulkelerle ticaret anlaşması yoksa kazandığı butun parayı tuccara vermek amacıyla simsara bırakacaktır

* Bir tuccar yatırım icin bir miktar parayı simsara emanet ederse ve simsar gittiği yerde bir miktar zarar ederse ana parayı tuccara vermek zorundadır

* Seyahatte iken duşmanlar sahip olduğu her şeyi ondan alırlarsa simsar Tanrı adına yemin eder ve yukumlulukten kurtulur

*bir tuccar nakletmesi icin simsara mısır, yun, yağ veya başka bir mal verirse aracı aldığı miktarı belirten bir makbuzu tuccara vermelidir Bundan sonra tuccara verdiği para icin de ondan bir makbuz alır

* Simsar dikkatsiz ise ve tuccara verdiği para icin bir makbuz almamışsa faturalanmamış parayı kendi parası olarak sayamaz

*Simsar tuccardan parayı teslim alırsa; ancak, tuccarla arasında bir anlaşmazlık varsa (makbuzu reddediyorsa) o zaman tuccar Tanrı ve parayı simsara verdiğine tanıklık eden şahitlerin huzurunda yemin eder ve simsar toplam meblağın uc katını ona oder

* Eğer tuccar simsarı aldatırsa, yani simsar kendisine verilen her şeyi geri getirdiği halde, tuccar kendisine geri verilen şeylere ilişkin makbuzu inkar ediyorsa o zaman simsar tuccarı yargıclar ve Tanrı onunde suclar ve simsarın kendisine verdiği şeyleri aldığını hala inkar ederse simsara toplam meblağın altı katını oder