Kapalı Yerde Kalma Korkusu

Kapalı Yerde Kalma Korkusu


Kapalı yerlerde bulunmakla ilgili mantıklı olmayan, orantısız korkuya klostrofobi diyoruz Klostrofobisi olanlar genellikle kendilerini asansor, ucak, tren, gemi kamarası gibi nispeten kucuk ve kapalı yerlerde rahatsız hissederler Mekan geniş olsa bile kapıları kapalı, pencereleri dar ve az sayıda olan kalabalık yerlerde de korku duyarlar
Belirtileri neler?
Az once belirttiğimiz ortamlarda kişi kendini kapana kısılmış gibi hisseder Sanki duvarlar ustune geliyormuş gibidir En sık rastlanan yakınma ise bu ortamlarda boğulacak gibi olma duygusudur Bedende de bazı değişiklikler gorulur Orneğin carpıntı, terleme, titreme, nefes darlığı, yeterince hava alamadığını hissetme, bayılacakmış gibi olma, baş donmesi, bulantı, ellerde, kollarda, bazen bacaklarda karıncalanmauyuşma ortaya cıkabilir Korku birkac defa yaşandıktan sonra kişi kapalı yerlerden uzak durur Yani artık asansore, ucağa binilmez, kapalı odalara, sinema gibi ortamlara girilmez
Eğer kişi kapalı bir oda veya salona girmek zorundaysa, ilk iş olarak cıkış kapılarını, pencereleri kontrol eder, kapıya yakın oturur Eğer mumkunse kapıların kapatılmasını engeller
Hastaların ortak ozellikleri neler?
Klostrofobisi olanlar genellikle gergin, kaygı seviyesi yuksek, yaşamlarını korktukları duruma gore ayarlayan kişilerdir
Kapalı yer korkusu ne sıklıkta gorulur?
Toplumdaki kişilerin yuzde 7 10’unda hafiften şiddetliye kadar farklı derecelerde kapalı yer korkusu goruluyor Ancak şiddetli klostrofobi nufusun yuzde 2’sinde ortaya cıkıyor Yani 100 kişiden 2’si hicbir şekilde kapalı bir mekana giremiyor Bazı insanlarda kapalı yer korkusu bazen MR (emar) denilen goruntuleme tekniği sırasında ortaya cıkıyor MR cektiren en az 10 kişiden birinde ilk defa klostrofobiye dayalı panik atak gorulebiliyor Hatta bazen tetkik tamamlanamıyor
Klostrofobinin nedenleri neler?
Aslında tek bir nedeni yok Cocukluk veya ergenlik doneminde yaşanmış korkutucu bir olay, orneğin cezalandırma amacıyla kucuk bir odaya kilitlenmek klostrofobiye sebep olabilir Bazen bir filmde hatta ruyada gorulen tutsaklıktan etkilenme soz konusu olabilir Klostrofobikler aile bireylerinden de etkilenebilir Cok kaygılı, evhamlı ya da panik atak yaşayan, korkularını kontrol altına alamayan bir anababa cocuğunun da fobik olmasına zemin hazırlayabilir Bazen mizac ozelliklerine bağlı olarak cok kucuk yaştan itibaren cocukların davranışlarında tutukluk gorulur Bu cocuklarda annesine yapışma, yeni durumlara uyum gostermekte zorlanma ve kolayca heyecanlanma gorulebilir İşte bu cocuklarda daha sonra klostrofobi veya diğer fobiler ortaya cıkabilir
Genellikle hangi yaşlarda ortaya cıkar?
Başlangıc cocukluk veya ergenlik doneminde olabildiği gibi erişkin yaşta da olabilir Kapalı yer korkusu agorafobi, travma sonrası stres, panik atak gibi başka bir anksiyete bozukluğu olanlarda aynı zamanda ortaya cıkabilir
Kapalı yer korkusu olan biri ne zaman doktora başvurmalı?Gunluk yaşamda bir bozulma varsa mutlaka bir ruh sağlığı kurumuna veya ruh sağlığı uzmanına başvurmak gerekir Kacınmalar kişinin hayatını kısıtlıyorsa; kişi iş yerinde, sosyal yaşamda istediği şeyleri yapamıyorsa, ya da ancak alkol ve recetesiz rahatlatıcılarla yapabiliyorsa doktora gitmeli
Kapalı yer korkusunun tedavisi nasıl yapılıyor?
Tedaviye başlamadan once ‘Korku nasıl başladı?’, ‘Korku hangi durumlarda artıp, azalıyor?’, ‘Belirtilerin şiddeti, sıklığı nedir?’, ‘Hastada kacınma ne duzeydedir?’ gibi sorulara yanıt ararız Daha sonra tedavi aşamasına geceriz Kapalı yerde kalma korkusu genellikle psikoterapi yontemiyle tedavi edilir Psikoterapide korkuyu yenmek icin dereceli alıştırmalar, fobik durumla aniden yuz yuze bırakma, duşuncelerin irdelenmesi ve kaygı yaratan duşuncelerle mucadele eden yeni duşunceler uretilmesi gibi yontemler kullanılır Yardımcı yontem olarak nefes, gevşeme egzersizden yararlanılır Nefes calışması, yavaş ve derin şekilde nefes alıp verme esasına dayanır Gevşeme tekniklerinde ise vucuttaki bazı ana kas grupları once yavaş yavaş kasılır daha sonra gevşetilir
Yardımcı yontemlerden biri de, korkulan durumu hayali olarak yaşama ve onunla başa cıkmadır Eğer klostrofobi ciddi bir yeti kaybı yaratmışsa, ek olarak depresyon ve başka bir anksiyete bozukluğu varsa ilaclar devreye girer İlac tedavisinde antidepresanlar ve gerekirse bazı sakinleştiricilerden yararlanılır
Tedavi ne kadar suruyor?
Eğer başka bir ruhsal sorun yoksa bazen tek seans bile yeterli olabilir Ancak terapiler coğunlukla bir veya birkac ay suruyor İlac tedavisi ise genellikle altı ay bir yıl kadar devam etmeli Bazı durumlarda bu sure daha uzun olabilir
Tek başına psikoterapiyle fobilerin tedavisi mumkun mu?
Eğer şiddetli yeti kaybı ve ek anksiyete bozukluğu, depresyon veya alkol kullanımı yoksa mumkun Hatta sayıları gittikce artan kitaplar, broşurler ve internet ortamındaki bilgiler yararlı olabilir
İlac ve psikoterapiye yanıt vermeyen hastalar nasıl tedavi ediliyor?
Bugun elimizde farklı psikoterapiler, sanal tedavi imkanları var Bu yontemleri birlikte kullanarak, kişiye ozel duzenlemeler yaparak o bireydeki yeti kaybını minimuma indirmek mumkun
Fobiyle mucadele etmek icin kişinin kendi kendine yapabileceği şeyler var mı?
Gunumuzde sağlık ve ruh sağlığı konusunda bircok kaynak var Ama bu kaynakların bilincli secimi onemli Bu bakımdan yine bir ruh sağlığı kurumuna veya ruh sağlığı ve hastalıkları uzmanına başvurmak, onun rehberliğinde kendine yardım kaynaklarını secmek uygun olabilir Ayrıca kacınmak yerine korktuğu durumların ustune derece derece gitmeye gayret etmek yararlı olacaktır