Kalp Nakli Nedir? Nasıl Yapılır?

Yürek aktarımı uzmanlık isteyen, fakat ameliyat tekniği yüzünden fazla şiddet olmayan bir işlemdir Bu konudaki ilk denemeler 1930 lu yıllarda başlamış, ama o dönemde cerrahlar, bedenin yeni organı reddetmesi sorununun üstesinden gelememişlerdir Cisim dıştan gelen bütün mikroplara olduğu gibi, yabancı dokulara da tepki göstererek “reddeder Inkar olayını önleyen ya da tıbbi deyişle bağışıklık sistemini baskılayan ilaçların geliştirilmesi, insan bedeninin aktarılan organları (kalp gibi) kabul edip benimsemesini sağlamıştır
İnsanlarda ilk kalp naklini Güney Afrikalı cerrah Christain Barnard 1967 yılında gerçekleştirmiştir
Ameliyat olanakları;
Yürek aktarımı fazla pahalı bir ameliyat olduğundan herkese uygulanamamaktır öte yandan kanser ya da şeker hastalığı gibi diğer hastalıkları olan adaylar her yerde elenir, 55 yaşından yukarı veya iyileşmeyi geciktirecek nitelikte akciğer hastalığı yer alan kişiler de bu olanaktan yararlanamazlar
Seçilen hastalar, kalp hastalığının son aşamasında, ardarda krizlerden ötürü zayıflayan yürek kası yüzünden ölümün eşiğinde, ancak ameliyatla iyileşme olanağı olan kişilerdir
Kalp aktarımının gerçekleştirilmesi için her şeyden önce yerinde bir vericinin bulunması gerekir Yeni yürek, en azından kayıtlı yönlerden alıcının beden dokusuyla uyuşmazsa, bedenin bağışıklık tepkisi ne denli baskılarınsa baskılansın organ reddedilir
Dokuların uyuşup uyuşmadığı doku tiplendirmesiyle anlaşılabilir Alıcının kanı ile cisim hücreleri incelenir ve bütün organ aktarımları için uygun vericilerin özelliklerini kapsayan uluslar arası bilgisayar sisteminden, doku tipi alıcıya yerinde bir vericiyi saptaması istenir
Günümüzde her türlü organ aktarımı ameliyatı için, gelişmiş yöntemlerle doku uyuşmazlığı sorunun giderilmesine çalışılmaktadır
Vericinin kalbinin durumu da önemlidir Kalbin alıcının göğüs boşluğunu uyması için vericininki ile yaklaşık benzer büyüklükte olmalıdır Kuşkusuz bu, müşteri ile vericinin maddesel yapılarının benzeşmesi gerektiği anlamına gelir Keza vericinin kalbinin sağlıklı olması gerekir Bu yüzden, 35 yaşından büyük insanların kalbi çoğunlukla uygun değildir
Vericinin kalbinin taşınması;
Kalbin vericiden alıcıya ulaştırılması sırasında geçen zaman büyük siklet taşır Vericinin her zaman alıcının yakınında bulunmaması doğaldır Bu yüzden hemencecik her zaman önemli bir organizasyon ve dağıtılmış kurumların işbirliği gerekir
Olağan koşullarda uçak, helikopter ve polis refakatinde ulaşım yapılır genel olarak soğuk istemi süresinin (bu, kalbin iki beden arasında geçirdiği sürenin teknik adıdır) üç saatten uzun olmaması istenir Yolcuğunun sırasında mikropsuz polietilen torbalara yerleştirilen yürek, özel bir kap içinde 4 c sıcaklıkta tutulur
Kalp yola çıkıncı alıcı da ameliyata hazırlanmaya başlanır Enfeksiyon olasılığını azaltmak için steril bir banyo yaptıktan sonra, ameliyathanede göğsü açılır Peşinde damarları bağlayan cerrahlar özel bir aletle göğüs kemiğini kaldırarak, kalbi açığa çıkarırlar
Adi işlemleri kapsayan bu ameliyat iki saat değin sürer Her şey yolunda giderse, kalp hastaneyi ulaştığında herif hazır olur
Aktarım işlemi
Aktarım, verici kalbinin kaslardan oluşan bölümünü (yani sağ ve sol karıncıklar) damarları ile birlikte, herif kalbinin kulakçıklarının (düşük basınlı pompalama odacıkları) altına dikmekten oluşur
Alıcının kalbi devreden çıkarıldıktan daha sonra, kanı kalp –akciğer aygıtından geçirilir Bu Nedenle bedenin hiçbir yeri oksijen ile zorunlu besinlerden yoksun kalmaz
Yeni yürek yerine yerleştirilip kanla beslenmeye başlayınca genelde anında çalışmaya başlar Ama bazen, kalbin kendi elektriksel uyarı sistemine benzeyen ufak bir elektronik kalp pilinin yardımı gerekebilir
Ameliyatı izleyen birincil günlerde yürek azıcık yavaş çalıştığından, düzenli atmasını karşılamak için hastaya uyarıcı ilaçlar verilir
Ameliyattan sonradan;
Hasta takriben altı saat sonra kendine gelir, konuşup yemek yiyebilir Üç gün daha sonra, kazandığı gücü çalışma bisikletinde deneyebilir
Lakin kritik dönem hemen şimdi sona ermiş sayılmaz Dokular ne değin iyi uyuşursa uyusun, ameliyattan 13 gün daha sonra karoser öyle ya da böyle daima kalbi reddetmeyi dener Bu koşul kendini, kalbin ritmini izleyen aygıtta (elektrokardiyogram) hafif bir düzensizlikte emin eder Icabında, tanıyı doğrulamak için kalp kasından biyopsiyle parça alınır
Reddin önlenmesi
Kalp uzmanı dağıtılmış ilaçlardan birini seçerek bağışıklık sistemini bastıran bir tedaviye başlar
Şiddetli red eğilimi ameliyattan sonra ikiüç ay değin sürer, sonradan bedenin bağışıklık sistemi yeni organa alışmaya başlar Ama hastanın yaşamı baştan başa bağışıklık bastırıcı ilaçlardan muhakkak dozlarda kullanması gerekir
Bağışıklık sistemini bastırmak bedenin mikroorganizmalara aleyhinde savaşma gücünü de azaltır Bu yüzden ameliyattan sonraki kritik dönem içinde hasta enfeksiyonlara karşı dikkatle korunur Özel odada tutulur, mektup ve kartları streilize edilir, ziyaretçiler duş yapıp mikropsuz giysiler giymeden yanında yaklaşmaz
İyileşme:
Epeyce yeni olan bu işlemin taşıdığı yük, bedenin kalbi reddetmesi ve enfeksiyon tehlikesi ile birlikte değerlendirildiği süre ameliyattan daha sonra yaşama oranlarının ne kadar önemli olduğu anlaşılabilir Ameliyattan sonraki ilk yılı atlatanların yüzde 90 ’ı adi yaşantısına döner Bunların birçok beş yıldan fazla yaşar
Kalbi değiştirilen kastalar için yaşamın anlamı değişir Sözgelimi, 20 metre yürüdükten sonradan soluksuz kalıp ağrıyla kıvranan bir kişi, yeni kalbiyle saatlerce yürüyebilir Alışılagelmiş hayatına devam eder