Havai fişekler ve parçacıklı maddenin yayılması

Çin’deki bir kısım araştırmacı, yaygın havai fişek kullanımından dolayı oluşan atmosfer kirleticilerinin hem zamana, hem de mekâna ait dağılımı üzerine ayrıntılı bir çalışma yaptı ve çevresel ve sağlık konuları üzerinde durdu

Havai fişekler ve maytaplar, her türlü kutlama için yaygın şekilde kullanılmaktadır, ancak Çin’deki Yeni Yıl kutlamalarındaki yoğunluğu hiç biri yakalayamaz Bu malzemeler çok sayıda kirletici yayar, bunlar arasında karbon monoksit, kükürt dioksit ve azot dioksit gibi gazlar ve parçacıklı maddeler olarak bilinen mikroparçacık aerosolleri yer alır

Yerel atmosferde havai fişek patlamalarının çeşitli yönleri üzerinde dünya çapında çeşitli araştırma grupları çalışma yapmıştır, ancak Wei Gong’un Wuhan Üniversitesi’ndeki araştırma grubu daha önce görülmemiş biçimde daha düzenli zaman aralıkları içinde ve daha büyük bir coğrafya bölgesinde yürüttüğü araştırma dikkat çekti Ekip PM2,5 ve PM10 (sırası ile 2,5 ?m ve 10 ?m değerlerinden daha düşük veya ona eşit bir aerodinamik çaplı parçacıklı maddeler anlamına geliyor) için dikey atmosferik dağılım üzerine ayrıntılı ilk verileri de sunuyor Bu tutunmuş parçacıklar, iklime ve solunum sistemine etki edebildiği için kalp ve akciğer işlevleri bakımından önemli bir konuyu oluşturuyor 2010 yılında, Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) küresel hastalık raporunda belirtildiği gibi Çin’deki ölümlerle ilgili temel risk unsurları arasında havadaki katı parçacıklar dördüncü sırayı alıyor

Gong’un ekibi Wuhan etrafındaki (nüfusu 8 milyon olup Hubei Eyaletinin başkentidir) 10 hava gözlem istasyonundan veri kaydetti

Aerosol parçacıkları tarafından laser ışığının yansıması ile tayin yöntemi olarak özetleyebileceğimiz, Lidar isimli bir uzaktan algılama tekniğini kullanan ekip, havai fişeklerden ortaya çıkan parçacıklı madde bulutlarını inceledi Gong’un bu veriler üzerine yaptığı analiz, PM25 emisyonlarının Wuhan sınırları içinde test dönemi boyunca 39,57 ile 43,51 ton arasında değiştiğini ortaya koydu Gong, şöyle diyor: “Halkı kültürel âdetlerimizin olumsuz etkilerinden ötürü uyarmanın zamanı geldi

Gong, “Bu insan aktivitesi dolayısı ile hava kalitesi son derece etkileniyor ve etkileri düşündüğümüzden çok daha büyük diyor “En yüksek PM25 derişimleri sıradan günlere oranla yedi kat daha büyüktü Halkımızı bu kültür âdetinden dolayı uyarmamız şart diye ekliyor
Gong, halkın havai fişekleri terketmek için çok fazla ikna edilmesine gerek olmadığını düşünüyor Şangay sakinleri üzerinde yapılış bir anket çalışmasına göre, katılımcıların %81’i şehrin hava kalitesini artırmak üzere bir yıllık havai fişek yasağı uygulanmasını destekliyor Geçtiğimiz Çarşamba günü, Pekin Hükümeti, vatandaşlara havai fişek sayısını azaltmayı teşvik edici iletiler gönderdi

Dilip Chate, Hindistan Tropikal Meteoroloji Enstitüsü’nde atmosferik aerosol uzmanı olarak çalışıyor ve çalışmayı ilginç bulduğunu belirtiyor “Havai fişek patlaması esnasında, insan eliyle oluşan emisyonların dağılımı temelde hava parametrelerine bağlı ve bunun gerçek zamanlı parametrelere dayalı olarak tartışılması ilginç olmuş diye ekliyor

Gong, araştırmasını daha büyük ve daha karmaşık sistemleri incelemek üzere atmosferik kirleticilerin uzaktan algılanması üzerine yönlendireceğini açıkladı

Kaynaklar

Bu makale 14 Mart 2019 tarihine kadar serbest erişime açık olup Linkleri sadece kayıtlı üyelerimiz görebilirForumTR üyesi olmak için tıklayınız adresinden indirilebilir

G Han et al, Environ Sci: Processes Impacts, 2019, DOI: 101039c3em00588g

Linkleri sadece kayıtlı üyelerimiz görebilirForumTR üyesi olmak için tıklayınız