Doktora gitmeden kendiniz karar verin, obez misiniz?

Doktora gitmeden kendiniz karar verin, obez misiniz? Vücuttaki yağ oranının artmasına şişmanlık, tıptaki adıyla obezitedenir Vaktiyle şişman edinmek sağlıklı olmakla neredeyse aynı kefeye konulurdu Oysa günümüzde bu us bir hayli değişti İnsan vücudundaki her fazla kilonun, sağlığı korkutma ettiği hatta ömrü kısalttığı gösterildi Buna karşın hâlâ toplumumuzda, çocukların tombul olması, bebeklerin boğum boğum olması annelerin hoşuna gidiyor Ama son yıllarda yapılan incelemeler tombul çocukların ileride, aşırı kilolu, yani obez olma ihtimalinin yüksek olduğunu gösteriyor Obezite vücutta sağlığı tehlikeye sokacak ölçüde pozitif miktarda yağ birikmesi sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır Obezite, genetik ve çevresel etkenlere yan olarak meydana kazanç ve hayatı korkutma eden sonuçlar doğurur Beden yağı genellikle erkeklerde ağırlığın % 1518'ini, kadınlarda % 2025'ini oluşturur Erkeklerde bu oranın % 25'i, kadınlarda % 35'i geçmesi obezite olarak kabul edilir Çocuklardaysa tepekilo cetvelinde kilonun 95 persentilin üstüne çıkması, yani çocuğun aynı yaştaki 100 çocuğun 95'inden fazla kilolu olması obeziteye girer Obezite hastalığının görülme sıklığı her geçen gün artıyor Bu oran ingiltere'de son 10 yılda % 8'den % 17'ye, ABD'de % 30'dan % 33'e çıktı Türkiye'deyse obezite son 10 yılda kadınlarda % 65 oranında, erkeklerdeyse % 30 oranında çoğaltma gösterdi Yeni yapılan bir çalışmada obezitenin İç Anadolu'da maksimum (% 25), Doğu Anadolu'daysa en düşük (% 17,2) olduğu belirlendi Türkiye'de her üç kadından biri ve her beş erkekten biri obez kabul ediliyor Ev kadınlarında obezite oranı % 50 Son yıllarda obezitenin artmasındaki esas unsurların hazırlanmış gıdalar ve hareketsiz yaşam biçimi olduğu kabul ediliyor Yaşın ilerlemesi, evlilik, doğum, alkol tüketimi gibi unsurlar da obeziteye yol açabilir Böbrek üstü bezlerinin artı, tiroid bezinin az çalışması da aşırı kilo almaya niçin olur Ülkelerin idareli düzeyi yükseldikçe obezite sorunu da artar Dünya Sağlık Durumu Örgütü (WH0) tarafından en tehlikeli 10 hastalıktan biri olarak kabul edilen obezite birçok hastalığa yol açar Yüksek kan basıncı, yürekdamar hastalıkları, şeker hastalığı, karaciğer yağlanması, erken buluğ çağı, adet düzensizlikleri, kadınlarda tüylenme, safra kesesi taşı, gut, gastrik reflü (midedeki gıdaların ağza geri gelmesi) gibi hastalık ve rahatsızlıklar obez kişilerde daha sık görülür Yine aynı örgüt göre yürütülen son araştırmalar, obezitenin kanserle yakın ilgisi olduğunu da belirledi Obez miyim? Obezitenin saptanması için yaygın olarak kullanılan kıstas, gövde kitle indeksidir body mass index BMI) {Vücut kitle indeksi, cisim ağırlığının (kg), boyun karesine (m2) bölünmesi ile hesaplanır Bu bedel, erişkinlerde yaş ve cinsiyetten bağımsızdır; fakat çocuklarda, hamilelerde ve fazla adaleli kişilerde doğru netice vermez Beden kitle indeksi 1825 kgm2 arasında olanlar normal kilolu, 2530 kgm2 aralarında olanlar fazla şişman, 30 kgm2'nin üstünde olanlarsa obez kabul edilir Mesela boyu 175 cm ve kilosu 95 kg olan bir erkeğin beden kitle indeksi (951,75 x 1,75) 31 kgm2'dir ​ Çocuklarda obezite teşhisi için yaşına uygun standart boykilo çizelgesini göstermek gerekir Bu çizelge, belirli yaş gruplarındaki çocukların boy ve kilo dağılımını gösterir Ortalama zirve ve kilo, ülkelere göre başkalaşım gösterdiğinden her ülkenin standart eğrileri kendine özgü olur Bu grafikler, çocukların boyunu ve kilosunu, persentil denilen bölümlere ayırır Mesela, yaşıtlarının ortalamasında kilo ve badana sahip olan bir çocuk için 50 persentilde denir Yaşıtı olan 100 çocuğun 95'inden şişman bir çocuksa 95 persentilde olur Bu durumdaki bir çocuk obezite sınırında kabul edilir Obezite ve Genetik Yapılan incelemeler obezite oluşumunda genetik ya da kalıtımsal faktörlerin % 2540 oranında rol oynadığını gösteriyor Anne veya babanın obez olması durumunda çocukların ileride obez olma riski % 40'tır, yani ortalamaya tarafından dört kat daha fazladır Anne babanın her ikisi de obezse çocuğun ileride obez olma olasılığı % 80'dir Çocukluk çağında (310 yaş arası) obez olan çocukların %50'sinin yetişkin dönemde obez olma olasılığı vardır Obeziteye yol açan şey, eskiden sanıldığı gibi yalnızca gereklilik fazlası yeme alışkanlığı değil, hücrelerimizdeki genler Fareler üstünde yapılan çalışmalarda, 244 farklı gendeki bozukluğun obeziteye yol açabildiği görüldü Avrupa'da 38000 kişi üstünde yapılan bir alıştırma obeziteye yol açan en manâlı genin 16 kromozom üstünde yer alan FTOolduğunu ortaya koydu FTO geni, iştahı denetçi ve beynin iç kısmında yer alan hipotalamus bezi üzerinde etkin Değişime uğramış bir FTO geni taşıyan kişilerde beden kitle indeksi yüksek olur Obeziteye yol açan diğer bir gense PCSK1 Bu gen prokonvertaz 1 adlı enzimi üretir Prokonvertaz enzimi, açlıktokluk hissini etkileyen insülin, glukagon ve proopiomelanokortin hormonlarını yoklama ediyor Insulin ve glukagon hormonları kan şekerini ayarlıyor, proopiomelanokortin hormonu da tokluk hissini oluşturuyor Yapılan incelemeler, PCSK1 genindeki bozukluk nedeniyle, bu manâlı hormonları denetçi prokonvertaz enziminin obez kişilerde çalışmadığını gösteriyor İştahı kontrol eden genlerden biri olan MC4R dizilimindeki hatalar da çocukluk çağında fazla obeziteye yol açıyor Obezite türleri Obezite, vücut görünümüyle bağlantılı olarak erkek tipi obezite ve kadın tipi obezite olarak ikiye ayrılır Yağların karın çevresinde toplandığı obeziteye erkek tipi veya santral obezite denir Bu cins obezitede yağlar sadece karın çevresinde birikmekle kalmayıp iç organlarda ve organlar arasında da birikir Bir bakıma vücudun üstteki yarısının obezitesi olan bu duruma elma tipi obezitede denir Yağların kalça veya uylukta toplanmasınaysa kadın tipi obezite ya da armut tipi obeziteadı verilir Bu cins yağ birikimine yol açan unsurların başında kadınların genetik yapısı ve kadınlık hormonu yani öitrojen gelir Elma tipi obezite afiyet açısından daha tehlikelidir Bu herif obezlerde kalp hastalığı, diyabet, kan yağlarında doruk daha sık görülür ve mutlaka tedavi edilmesi gerekir Obezitenin tipini anlayabilmek için bel çevresi ölçümü yapılır Bel çevresini, göbek hizasından ölçmek gerekir Bu şekilde yapılan ölçümde bel çevresinin erkeklerde 102 cm ve kadınlarda 88 cm'den artı olması elma tipi obeziteye gidişi gösterir Obezite ayrıca çocukluk tipi ve yetişkin tipi olarak da ikiye ayrılır Çocuklukta obezite yağ hücrelerinin sayılarının artmasıyla meydana kazanç Erişkinlerdeki obeziteyse yağ hücrelerinin sayısının değil hacminin artmasına, yani hücrenin içinde depolanan yağ miktarının artmasına alt oluşur Obezitenin nedenleri Yaş ve cinsiyet etkenleri (ileri yaşta ve kadınlarda obeziteye yatkınlık var) Ilaç kullanımı (bir takım bunalım ilaçlan ve antihistaminik denilen alerji ilaçlan kilo aldırıyor) Hormona! bozukluklar (steroîd üretimindeki fazlalık Cushing sendromu, tîroid hormonundaki azalma hipotiroidi polîkîstîk över sendromu) Alkol kullanımı Derme Çatma besin ve hazır gıdalar (yağlı gıdalar obeziteye yol açıyor) Tembel hayat tara Genetik etkenler Izaç (evlendikten, daha sonra kilo almada büyüme Az uyku (gece uykuları yedi saatten daha az olan insanların vücut kitle indeksi (BMI), daha pozitif uyuyanlardan yüksek olma eğilimi gösteriyor) Sosyoekonomik koşul (gelişmiş ülkelerde ve gelir düzeyi yüksek bireylerde obezite görülme sıklığı artıyor) Sigarayı teslim etmek (çoğunlukla 510 kg alınmasına yol açıyor)