Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Divan Edebiyatında Kaside ve Kasidenin Özellikleri
Divan Edebiyatı Kaside
Kaside Nedir
Kasidenin özellikleri
Kaside türleri
Kasideler, çoğunlukla birini övmek ve yermek amacıyla yazılan şiirler, daha fazla din ve devlet büyüklerini methetmek amacıyla yazılan an edebiyatı şiirlerdir Kaside şairlerine kasidegü (kaside söyleyen), kasidesera ya da kasideperdaz (kaside yazan) denir Fazla katı bir kalıpla yazılan kasideler, 6 bölümden oluşur Türk edebiyatında 13 yüzyılda kullanılmaya başlanır Nazım birimi beyittir Beyit sayısı 3399 arasında değişir Kasidenin birincil beyitine matla denir Şair kasidesi içinde matlayı bitmiş ederse tecdidi matla denir Matlayı pat diye fazla yeniden ederse bu zatül metali veya zül metalidir Kasidenin son beyitine makta , şairin mahlasının bulunduğu beyite taç beyit denir Kasidenin en güzel beyiti beytül kasid olarak isimlendirilir
Arap Edebiyatında birincil dönemlerden beri kullanılan fazla kayda değer ve yaygınbir nazım şeklidir Kaside sözcüğünün anlamı “kastetmek, yönelmektir Edebiyatımızda, din ve devlet büyüklerini methetmek nedeniyle, belirtilen kurallar içinde yazılan uzun şiirlere kaside denir
Özellikleri:
1 Beyitlerden oluşur Kafiye düzeni gazelle aynıdır Yani aa, ba, ca, da, ea, fa … Oysa gazelden daha uzun bir nazım şeklidir
2 Kaside minimum 33, en fazla 99 beyitten oluşur Oysa beyit sayısı 33 ’den eksik olan kasideler de vardır
3 Kasidenin birincil beytine matla denir Fakat şair, şiir içinde matlaı yenileyebilir
4 Kasidenin son beytine makta denir
5 Şairin isminin geçtiği yere taç beyit denir Sonlara doğrudur
6 Kasidenin en güzel beytine beytü ’lkasid denir
7 Aruz ölçüsüyle yazılır
8 Bu türün en meşhur ismi Nef ’i ’dir
9 Kasidenin kendi içinde emin bölümleri vardır
Kasidenin Bölümleri:
1 Nesib (teşbib): Antre bölümüdür Kasidenin tanımlama bölümüdür Burada, asıl konuya geçilmeden önce ramazan, bayram, bahar, yaz, savaş gibi konular ele alınır
2 Girizgâh: Kasidenin ikinci bölümüdür Esas konuya antre için uygun bir etraf hazırlama yani antre bölümüdür
3 Medhiye: Bu bölümde şair kimi övecekse onun yüceliklerini, başarılarını, erdemlerini anlatır Bu bölümde abartı ve ağır bir anlatım göze çarpar
O sultan oysa cismi cihân cânıdır
Zamânın zamânı baharıdırü
4 Fahriye: Şair bu bölümde kendini ve şiirini över Abrtılı bir anlatım laf konusudur
5Tegazzül: Şair zaman zaman monotonluğu canını yakmak için kasidenin içinde, benzer ölçü ve uyakla gazeller yazar Bu gazelin yazıldığı yer, tegazzül bölümüdür
6 Taç: Şair bu bölümde mahlasını ( Şiirdeki isim, takma ad) kullanır
7 Dua: En son bölümdür Burada, övülen, kendisi için kaside yazılan kişi için dua edilir Birey için dua edilir Kasidenin son bölümüdür
Hüdâ ömrünü berkarâr eylesin
Verip maksadın kâmkâr eylesin
Not: Kaside, bir niyet için yazılmış şiirdir Şairin bir ricası vardır Bu bakımdan bir dilekçe olarak değerlendirilebilir Çünkü şair, bu şekilde kompozisyona yer veren bir manzume ile keza isteğini söylemekte, hem de yeteneğini göstermektedir
Kaside Çeşitleri:
Kasideler şu ölçülere tarafından sınıflandırılırlar
1 Nesip (teşbip) bölümlerinde işlenen konulara göre:
Bahariye (Bahar), Iydiye (Bayram), Şitaiye (Kış) Ramazaniye (Ramazan), Sayfiye (yaz)
2 Rediflerine tarafından:
Su Kasidesi, Sühân kasidesi, Gül kasidesi, Sünbül Kasidesi
Not: Şehirleri konu edinen kasideler de vardır İstanbul Kasidesi
3Konularına tarafından:
Tevhid: Allah ’ın varlığını ve birliğini anlatan kasidedir
Münacaat: Allah ’a yalvarmak için yazılan kaside
Naat: Hz Muhammed(SAS) ’i ve din büyüklerini açıklama yapmak için yazılan kasidedir
Medhiye: Devrin ileri gelen kişilerini övmek için yazılan kaside çeşididir
Mersiye: Sevilen insanların ölümünden duyulan acıları anlatan kasidedir Türk Edebiyatında bu kasidenin en güzel örneklerinden biri Ölümsüz ’nin Kanuni Sultan Süleymân için yazdığı Kanuni Mersiyesi ’dir
Hicviye: Herhangi bir kişiyi yermek amacıyla yazılan kasidelerdir Acımasız ve abartılı bir dil kullanılır Edebiyatımızda hicviyenin en hoş örneklerini Nef ’i vermiştir Onun Sihamı Kaza ’sı bu türün en hoş örneklerinden biridir *
Divan Edebiyatı Kaside
Kaside Nedir
Kasidenin özellikleri
Kaside türleri
Kasideler, çoğunlukla birini övmek ve yermek amacıyla yazılan şiirler, daha fazla din ve devlet büyüklerini methetmek amacıyla yazılan an edebiyatı şiirlerdir Kaside şairlerine kasidegü (kaside söyleyen), kasidesera ya da kasideperdaz (kaside yazan) denir Fazla katı bir kalıpla yazılan kasideler, 6 bölümden oluşur Türk edebiyatında 13 yüzyılda kullanılmaya başlanır Nazım birimi beyittir Beyit sayısı 3399 arasında değişir Kasidenin birincil beyitine matla denir Şair kasidesi içinde matlayı bitmiş ederse tecdidi matla denir Matlayı pat diye fazla yeniden ederse bu zatül metali veya zül metalidir Kasidenin son beyitine makta , şairin mahlasının bulunduğu beyite taç beyit denir Kasidenin en güzel beyiti beytül kasid olarak isimlendirilir
Arap Edebiyatında birincil dönemlerden beri kullanılan fazla kayda değer ve yaygınbir nazım şeklidir Kaside sözcüğünün anlamı “kastetmek, yönelmektir Edebiyatımızda, din ve devlet büyüklerini methetmek nedeniyle, belirtilen kurallar içinde yazılan uzun şiirlere kaside denir
Özellikleri:
1 Beyitlerden oluşur Kafiye düzeni gazelle aynıdır Yani aa, ba, ca, da, ea, fa … Oysa gazelden daha uzun bir nazım şeklidir
2 Kaside minimum 33, en fazla 99 beyitten oluşur Oysa beyit sayısı 33 ’den eksik olan kasideler de vardır
3 Kasidenin birincil beytine matla denir Fakat şair, şiir içinde matlaı yenileyebilir
4 Kasidenin son beytine makta denir
5 Şairin isminin geçtiği yere taç beyit denir Sonlara doğrudur
6 Kasidenin en güzel beytine beytü ’lkasid denir
7 Aruz ölçüsüyle yazılır
8 Bu türün en meşhur ismi Nef ’i ’dir
9 Kasidenin kendi içinde emin bölümleri vardır
Kasidenin Bölümleri:
1 Nesib (teşbib): Antre bölümüdür Kasidenin tanımlama bölümüdür Burada, asıl konuya geçilmeden önce ramazan, bayram, bahar, yaz, savaş gibi konular ele alınır
2 Girizgâh: Kasidenin ikinci bölümüdür Esas konuya antre için uygun bir etraf hazırlama yani antre bölümüdür
3 Medhiye: Bu bölümde şair kimi övecekse onun yüceliklerini, başarılarını, erdemlerini anlatır Bu bölümde abartı ve ağır bir anlatım göze çarpar
O sultan oysa cismi cihân cânıdır
Zamânın zamânı baharıdırü
4 Fahriye: Şair bu bölümde kendini ve şiirini över Abrtılı bir anlatım laf konusudur
5Tegazzül: Şair zaman zaman monotonluğu canını yakmak için kasidenin içinde, benzer ölçü ve uyakla gazeller yazar Bu gazelin yazıldığı yer, tegazzül bölümüdür
6 Taç: Şair bu bölümde mahlasını ( Şiirdeki isim, takma ad) kullanır
7 Dua: En son bölümdür Burada, övülen, kendisi için kaside yazılan kişi için dua edilir Birey için dua edilir Kasidenin son bölümüdür
Hüdâ ömrünü berkarâr eylesin
Verip maksadın kâmkâr eylesin
Not: Kaside, bir niyet için yazılmış şiirdir Şairin bir ricası vardır Bu bakımdan bir dilekçe olarak değerlendirilebilir Çünkü şair, bu şekilde kompozisyona yer veren bir manzume ile keza isteğini söylemekte, hem de yeteneğini göstermektedir
Kaside Çeşitleri:
Kasideler şu ölçülere tarafından sınıflandırılırlar
1 Nesip (teşbip) bölümlerinde işlenen konulara göre:
Bahariye (Bahar), Iydiye (Bayram), Şitaiye (Kış) Ramazaniye (Ramazan), Sayfiye (yaz)
2 Rediflerine tarafından:
Su Kasidesi, Sühân kasidesi, Gül kasidesi, Sünbül Kasidesi
Not: Şehirleri konu edinen kasideler de vardır İstanbul Kasidesi
3Konularına tarafından:
Tevhid: Allah ’ın varlığını ve birliğini anlatan kasidedir
Münacaat: Allah ’a yalvarmak için yazılan kaside
Naat: Hz Muhammed(SAS) ’i ve din büyüklerini açıklama yapmak için yazılan kasidedir
Medhiye: Devrin ileri gelen kişilerini övmek için yazılan kaside çeşididir
Mersiye: Sevilen insanların ölümünden duyulan acıları anlatan kasidedir Türk Edebiyatında bu kasidenin en güzel örneklerinden biri Ölümsüz ’nin Kanuni Sultan Süleymân için yazdığı Kanuni Mersiyesi ’dir
Hicviye: Herhangi bir kişiyi yermek amacıyla yazılan kasidelerdir Acımasız ve abartılı bir dil kullanılır Edebiyatımızda hicviyenin en hoş örneklerini Nef ’i vermiştir Onun Sihamı Kaza ’sı bu türün en hoş örneklerinden biridir *
