iltasyazilim
FD Üye
Yalan Söylemek
Yalan Söylemek haramdır, çok büyük günahtır Ölmemek için leş yemek caiz olduğu gibi, ölümden kurtulmak için yalan söylemek de caizdir (Hadika)
Hazreti Sevban buyurdu oysa:
(Her yalan günahtır Oysa bir Müslümana faydası dokunan veya bir Müslümanın zararını kaldıran yalan bundan hariçtir)
Yalanın caiz olduğu yerlerden bazıları şunlardır:
1 Savaşta:
Hazreti Ali otururken düşmanın biri, bir anda karşısına kılıçla çıkıp, (Şimdi seni benim elimden kim kurtarabilir?) der Hazreti Ali de, parmağı ile adamın arkasını gösterip (Peki dövüşelim; fakat iki kişiyle mi?) der Düşman, arkamdaki kim diye bakınca, Hazreti Ali, kılıcını çekip, düşmanını zararsız hâle getirir Düşman, oturan insana yaptığı kendi hilesini görmeden (Bana hile yaptın?) der Hazreti Ali de, (Fakat esas sen beni gafil avlayacaktın ya) der ve şu hadisi şerifi bildirir:
(Harb hiledir) İbni Sünni, İbni Lâl
2 İki Müslümanı barıştırmak için:
Üç günden daha sonra alınmış durmak günahtır Gücenmiş olan iki Müslümanı barıştırmak için aralarını bulucu kandırmak caizdir Hadisi şeriflerde buyuruldu ama:
(İki kişinin arasını bulmak, beyhude namaz, oruç ve sadakadan daha faziletlidir) Tirmizi
(İki kişinin arasını düzeltmek ve hayırlı iş için söylenen laf, yalan sayılmaz) Müslim
(İki Müslümanı barıştırmak için, birbirlerine iyi söz getirmek yalan sayılmaz) İbni Lâl
Peygamber efendimiz gülümsediği süre, Hazreti Ömer sebebini sual edince, buyurdu ancak:
(Ümmetimden iki kişi, Allahü teâlânın huzuruna çıktı Birisi dedi ki:
Ya Rabbi, bu adamdan hakkımı al!
Allahü teâlâ buyurur:
Bu adamın hakkını ver!
Ya Rabbi, bir iyiliğim kalmadı ki nasıl vereyim?
Allahü teâlâ hak sahibine buyurur:
Bu adamın iyiliği kalmadı Ne yapacaksın?
Günahlarımı alsın!
giderken Peygamber efendimiz gözyaşları içinde (O gün o kadar dehşetli bir gündür ancak, o gün başkalarının günahlarını yüklenmek şöyle dursun insan kendi günahının yükünü çekemez)
Allahü teâlâ, adalet sahibine buyurur:
Başını kaldırıp Cennetin şu mükemmel köşklerine bak!
Yargı sahibi baktıktan sonra der fakat:
Evet görüyorum Bu müthiş köşkler, hangi şehid, hangi sıddık veya hangi peygamberindir?
İşte o gördüğün göz alıcı köşkler, bedellerini ödeyenler içindir
Ya Rabbi bunların bedellerini kim ödeyebilir?
Sen ödeyebilirsin
Nasıl ödeyebilirim, neyim var oysa?
Hakkını bu kardeşine bağışlamakla bu köşke sahip olursun
Bağışladım ya Rabbi
Allahü teâlâ buyurur oysa:
Haydi kardeşinin elinden tutup Cennete girin!
Peygamber efendimiz devamla buyurdu ki:
(Allah ’tan korkun ve aralarınızı düzeltmeye çalışın! Zira Allahü teâlâ, kıyamet gününde sizin aralarınızı düzeltir) Harâiti
3 İki Müslümanın aralarının açılmasını önlemek için:
Araları bozulmak üzere olan iki Müslümanın aralarının açılmasını önlemek için kandırmak caiz olur İyiliğe vesile olan yalan, fitneye sebep olan doğrudan makbuldür
4 Eşi ile iyi geçinmek için:
Eşler birbirini idare etmek için yalan söyleyebilir Hadisi şeriflerde buyuruldu fakat:
(Eşini idare etmek için yalan söylemek caizdir) İbni Lâl
(Eşler birbirini yönetmek için yalan söylerse günah olmaz) Müslim
İbni Erkam hazretleri, Hazreti Ömer ’e, (Eşim beni sevmiyor Sevmediğini de yüzüme karşı söyledi Böyle bir benzeyen ile yaşamak istemem) dedi Hazreti Ömer, kadına (Neden kocanızın yüzüne aleyhinde pek söylediniz) buyurdu (Yalan söylememek için Yoksa burada yalana izin var mıdır?) dedi Hazreti Ömer, (Kesinlikle burada yalan söylemeye müsade vardır Bir bayan, kocasını sevmese de, onu üzmemek için, yalan söylerse günah olmaz) buyurdu
5 Zalimden, bir Müslümanın bulunduğu yeri sır olarak saklamak için
6 Müslümanın malını zalimlerden korumak için
7 Müslümanı hoşuna gitmek için:
Bir arkadaş beğenip bir kravat alsa ya da bir elbise diktirse, bu bizim hoşumuza gitmese de, bu elbise size çok yakışmış çağırmak caiz olan yalana girer Bir Müslümanı memnun etmek için bir mazeret aramalıdır Bir hadisi şerif meali şöyledir:
(Farzdan daha sonra Allahü teâlânın en fazla sevdiği meslek, bir mümini sevindirmektir) Taberani
çoğunlukla kadınlar, süse düşkündür, giyimlerine uyarı ederler Aldığı bir elbise için, (Bu elbise, sana ne dek da güzel yakışmış?) seslenmek, yalan olmaz Çünkü dinimiz, hanımla iyi geçinmek için yalan söylemeyi caiz görmüştür Hele haklı bir takdiri esirgemek ahmaklıktır
8 Müslümanın günahını, sırrını ve aybını gizli tutmak için:
Müslüman gencin biri, iftiraya uğrar Sonunda idama hükümlü olur İnfaz saatini beklerken, kendisine iftira edenlere, giderken hükümdara ağzına gelen sözleri sarf eder, sövüp sayar Bu acı acı bağırmalar, bir müddet devam eder Hükümdar, saraydan bu feryatları duyar Ama ara uzakta olduğu için ne söylediğini anlayamaz
İki vezirinin yanında giden hükümdar, bu gencin neler söylediğini sorar Birinci vezir, “Hükümdarım bu genç, (Allah, affedenleri aziz eder) hadisi şerifini söylüyor, Affedenlerin yeri Cennetdiyor Sizden affetme talebinde bulunuyordu der Bu söz, hükümdarın hoşuna gider (Bu genci affettim, hür bırakın) der İkinci vezir, hemen atılır: “Heybetli hükümdarımız, bu veziriniz, zatı âlinize aleyhinde, yalan söylüyor Genç, bağışlama istemiyor, size sövüp sayıyordu der Hükümdar der ama:
(Bre vezir, sen düşüncesiz dürüst söylemekle, iki kişinin ölümüne neden olmak istiyorsun Şu vezirin yalanı ise bir canı kurtarmıştır Unutma oysa, iş tüketen yalan, fitneye sebep olan aracısız olarak iyidir)
Hükümdar, gereksiz içten söyleyen veziri azleder, uygun yalan söyleyerek bir suçsuzu idamdan kurtaran veziri de kendisine sadrazam yapar
9 Fakire ikram için:
Biz satıcı olsak, yoksul birisi de gelip beğendiği bir malı almak istese, lakin pahalı gelse, biz o malı on liraya almışsak, fakire, biz bu malı beşe aldık, bir lira kâr ile size altıya satabiliriz desek bu caizdir, günah olmaz
10 Haklı iken, karşısındakine sen haklısın aramak:
Eşin biri diğerine sen haklısın derse geçimini sağlama olur İkisi de ben haklıyım derse geçim olmaz İkisi de sen haklısın derse, o vakit o evde ilahi aşk başlar Hadisi şeriflerde buyuruldu fakat:
(Allah rızası için affedeni, Allahü teâlâ yükseltir) Müslim
(Affedin fakat affedilesiniz!) İ Ahmed
(Vahşi davranana nazik davranır, zulmedeni affeder, sizi yoksun edene ihsan eder, sizden uzaklaşana yaklaşırsanız yüksek derecelere kavuşursunuz) Bezzar
Daha bunun gibi şeylerde kandırmak caizdir Örneğin içki içen ya da diğer bir günah işleyen kimseye sen günah mı işliyorsun diye sorduklarında, fena misal olmamak için, hayır günah işlemedim diyebilir Bir hadisi şerif meali şöyledir:
(Fena şeyler yapan, bunları gizlemeye çalışsın!) Hakim
Büyükler yalan söylemek gerekince, sözün manasını değiştirerek, dürüst söylemeyi seçim etmişlerdir Mesela Muaz ibni Cebel hazretleri, vazifesinden dönünce, hanımı (Bu kadar çalıştın, zekat topladın, bize ne getirdin?) dedi O da, (Beni gözeten vardı, bir şey getiremedim) dedi O, gözetenden Allahü teâlâyı kastetti Hanımı ise, Hazreti Ömer ’in onu kontrol eden birini gönderdiğini sandı Hanımı, Hazreti Ömer ’in evine gidip, kızarak, (Muaz, Resulullahın ve Ebu Bekri Sıddık ’ın yanına emin idi Siz neden onun peşine adam takıyorsunuz?) dedi Hazreti Ömer, Hazreti Muaz ’dan işin aslını öğrenince, hanımına bir arz hediye gönderdi *
Yalan Söylemek haramdır, çok büyük günahtır Ölmemek için leş yemek caiz olduğu gibi, ölümden kurtulmak için yalan söylemek de caizdir (Hadika)
Hazreti Sevban buyurdu oysa:
(Her yalan günahtır Oysa bir Müslümana faydası dokunan veya bir Müslümanın zararını kaldıran yalan bundan hariçtir)
Yalanın caiz olduğu yerlerden bazıları şunlardır:
1 Savaşta:
Hazreti Ali otururken düşmanın biri, bir anda karşısına kılıçla çıkıp, (Şimdi seni benim elimden kim kurtarabilir?) der Hazreti Ali de, parmağı ile adamın arkasını gösterip (Peki dövüşelim; fakat iki kişiyle mi?) der Düşman, arkamdaki kim diye bakınca, Hazreti Ali, kılıcını çekip, düşmanını zararsız hâle getirir Düşman, oturan insana yaptığı kendi hilesini görmeden (Bana hile yaptın?) der Hazreti Ali de, (Fakat esas sen beni gafil avlayacaktın ya) der ve şu hadisi şerifi bildirir:
(Harb hiledir) İbni Sünni, İbni Lâl
2 İki Müslümanı barıştırmak için:
Üç günden daha sonra alınmış durmak günahtır Gücenmiş olan iki Müslümanı barıştırmak için aralarını bulucu kandırmak caizdir Hadisi şeriflerde buyuruldu ama:
(İki kişinin arasını bulmak, beyhude namaz, oruç ve sadakadan daha faziletlidir) Tirmizi
(İki kişinin arasını düzeltmek ve hayırlı iş için söylenen laf, yalan sayılmaz) Müslim
(İki Müslümanı barıştırmak için, birbirlerine iyi söz getirmek yalan sayılmaz) İbni Lâl
Peygamber efendimiz gülümsediği süre, Hazreti Ömer sebebini sual edince, buyurdu ancak:
(Ümmetimden iki kişi, Allahü teâlânın huzuruna çıktı Birisi dedi ki:
Ya Rabbi, bu adamdan hakkımı al!
Allahü teâlâ buyurur:
Bu adamın hakkını ver!
Ya Rabbi, bir iyiliğim kalmadı ki nasıl vereyim?
Allahü teâlâ hak sahibine buyurur:
Bu adamın iyiliği kalmadı Ne yapacaksın?
Günahlarımı alsın!
giderken Peygamber efendimiz gözyaşları içinde (O gün o kadar dehşetli bir gündür ancak, o gün başkalarının günahlarını yüklenmek şöyle dursun insan kendi günahının yükünü çekemez)
Allahü teâlâ, adalet sahibine buyurur:
Başını kaldırıp Cennetin şu mükemmel köşklerine bak!
Yargı sahibi baktıktan sonra der fakat:
Evet görüyorum Bu müthiş köşkler, hangi şehid, hangi sıddık veya hangi peygamberindir?
İşte o gördüğün göz alıcı köşkler, bedellerini ödeyenler içindir
Ya Rabbi bunların bedellerini kim ödeyebilir?
Sen ödeyebilirsin
Nasıl ödeyebilirim, neyim var oysa?
Hakkını bu kardeşine bağışlamakla bu köşke sahip olursun
Bağışladım ya Rabbi
Allahü teâlâ buyurur oysa:
Haydi kardeşinin elinden tutup Cennete girin!
Peygamber efendimiz devamla buyurdu ki:
(Allah ’tan korkun ve aralarınızı düzeltmeye çalışın! Zira Allahü teâlâ, kıyamet gününde sizin aralarınızı düzeltir) Harâiti
3 İki Müslümanın aralarının açılmasını önlemek için:
Araları bozulmak üzere olan iki Müslümanın aralarının açılmasını önlemek için kandırmak caiz olur İyiliğe vesile olan yalan, fitneye sebep olan doğrudan makbuldür
4 Eşi ile iyi geçinmek için:
Eşler birbirini idare etmek için yalan söyleyebilir Hadisi şeriflerde buyuruldu fakat:
(Eşini idare etmek için yalan söylemek caizdir) İbni Lâl
(Eşler birbirini yönetmek için yalan söylerse günah olmaz) Müslim
İbni Erkam hazretleri, Hazreti Ömer ’e, (Eşim beni sevmiyor Sevmediğini de yüzüme karşı söyledi Böyle bir benzeyen ile yaşamak istemem) dedi Hazreti Ömer, kadına (Neden kocanızın yüzüne aleyhinde pek söylediniz) buyurdu (Yalan söylememek için Yoksa burada yalana izin var mıdır?) dedi Hazreti Ömer, (Kesinlikle burada yalan söylemeye müsade vardır Bir bayan, kocasını sevmese de, onu üzmemek için, yalan söylerse günah olmaz) buyurdu
5 Zalimden, bir Müslümanın bulunduğu yeri sır olarak saklamak için
6 Müslümanın malını zalimlerden korumak için
7 Müslümanı hoşuna gitmek için:
Bir arkadaş beğenip bir kravat alsa ya da bir elbise diktirse, bu bizim hoşumuza gitmese de, bu elbise size çok yakışmış çağırmak caiz olan yalana girer Bir Müslümanı memnun etmek için bir mazeret aramalıdır Bir hadisi şerif meali şöyledir:
(Farzdan daha sonra Allahü teâlânın en fazla sevdiği meslek, bir mümini sevindirmektir) Taberani
çoğunlukla kadınlar, süse düşkündür, giyimlerine uyarı ederler Aldığı bir elbise için, (Bu elbise, sana ne dek da güzel yakışmış?) seslenmek, yalan olmaz Çünkü dinimiz, hanımla iyi geçinmek için yalan söylemeyi caiz görmüştür Hele haklı bir takdiri esirgemek ahmaklıktır
8 Müslümanın günahını, sırrını ve aybını gizli tutmak için:
Müslüman gencin biri, iftiraya uğrar Sonunda idama hükümlü olur İnfaz saatini beklerken, kendisine iftira edenlere, giderken hükümdara ağzına gelen sözleri sarf eder, sövüp sayar Bu acı acı bağırmalar, bir müddet devam eder Hükümdar, saraydan bu feryatları duyar Ama ara uzakta olduğu için ne söylediğini anlayamaz
İki vezirinin yanında giden hükümdar, bu gencin neler söylediğini sorar Birinci vezir, “Hükümdarım bu genç, (Allah, affedenleri aziz eder) hadisi şerifini söylüyor, Affedenlerin yeri Cennetdiyor Sizden affetme talebinde bulunuyordu der Bu söz, hükümdarın hoşuna gider (Bu genci affettim, hür bırakın) der İkinci vezir, hemen atılır: “Heybetli hükümdarımız, bu veziriniz, zatı âlinize aleyhinde, yalan söylüyor Genç, bağışlama istemiyor, size sövüp sayıyordu der Hükümdar der ama:
(Bre vezir, sen düşüncesiz dürüst söylemekle, iki kişinin ölümüne neden olmak istiyorsun Şu vezirin yalanı ise bir canı kurtarmıştır Unutma oysa, iş tüketen yalan, fitneye sebep olan aracısız olarak iyidir)
Hükümdar, gereksiz içten söyleyen veziri azleder, uygun yalan söyleyerek bir suçsuzu idamdan kurtaran veziri de kendisine sadrazam yapar
9 Fakire ikram için:
Biz satıcı olsak, yoksul birisi de gelip beğendiği bir malı almak istese, lakin pahalı gelse, biz o malı on liraya almışsak, fakire, biz bu malı beşe aldık, bir lira kâr ile size altıya satabiliriz desek bu caizdir, günah olmaz
10 Haklı iken, karşısındakine sen haklısın aramak:
Eşin biri diğerine sen haklısın derse geçimini sağlama olur İkisi de ben haklıyım derse geçim olmaz İkisi de sen haklısın derse, o vakit o evde ilahi aşk başlar Hadisi şeriflerde buyuruldu fakat:
(Allah rızası için affedeni, Allahü teâlâ yükseltir) Müslim
(Affedin fakat affedilesiniz!) İ Ahmed
(Vahşi davranana nazik davranır, zulmedeni affeder, sizi yoksun edene ihsan eder, sizden uzaklaşana yaklaşırsanız yüksek derecelere kavuşursunuz) Bezzar
Daha bunun gibi şeylerde kandırmak caizdir Örneğin içki içen ya da diğer bir günah işleyen kimseye sen günah mı işliyorsun diye sorduklarında, fena misal olmamak için, hayır günah işlemedim diyebilir Bir hadisi şerif meali şöyledir:
(Fena şeyler yapan, bunları gizlemeye çalışsın!) Hakim
Büyükler yalan söylemek gerekince, sözün manasını değiştirerek, dürüst söylemeyi seçim etmişlerdir Mesela Muaz ibni Cebel hazretleri, vazifesinden dönünce, hanımı (Bu kadar çalıştın, zekat topladın, bize ne getirdin?) dedi O da, (Beni gözeten vardı, bir şey getiremedim) dedi O, gözetenden Allahü teâlâyı kastetti Hanımı ise, Hazreti Ömer ’in onu kontrol eden birini gönderdiğini sandı Hanımı, Hazreti Ömer ’in evine gidip, kızarak, (Muaz, Resulullahın ve Ebu Bekri Sıddık ’ın yanına emin idi Siz neden onun peşine adam takıyorsunuz?) dedi Hazreti Ömer, Hazreti Muaz ’dan işin aslını öğrenince, hanımına bir arz hediye gönderdi *