Cocuk gelişiminde anne baba tutumunun etkisi

cocuk gelişiminde anne ve baba
cocuk gelişiminde aile
anne baba denetimi

Bebek, cocukluğa doğru geliştikce yeni beceriler kazanmaya, davranışlarını kendi denetimi altına
almaya başlar Bu donemde ailenin rehberliği cocuğun gelişimi uzerinde cok etkili olurHatalı anne
baba tutumu ve bozuk aile yapısı, sağlıksız bir gelişimin ve uyumsuzlukların başlıca kaynağı olabilir
Annebaba, bazen cocuğa cok şey vererek onun kendi gelişimine yon vermesini engellerBazen de cok
az şey vererek ona gerekli desteği sağlayamaz ve uygunsuz davranış oruntulerinin gelişimine neden
olur
Anne ve babaların kendi değer ve inanclarına gore değişik tutumları vardır Anne baba tutumları,
sevgi, hoşgoru ve kabul etmeyi icine alan “demokratik tutum ve sevginin gosterilmediği hoşgorunun
olmadığı, reddetmeyi icine alan otoriter tutum olmak uzere iki genel başlıkta toplanabilir Demokratik
annebaba, cocuğun arzu ve ihtiyaclarına karşı ilgilidir Cocuğun davranışlarını ilgi ve anlayışla izler
Onun iradesine ve sağlıklı uyumuna değer verir Cocukları yaşına gore kendisi ile ilgili bazı kararlar
almaya teşvik eder Onemli konularda alınan kararların nedenlerini cocukla tartışır Onun goruşlerine
değer verir Dil alışverişine olanak sağlar Hemen her konuda cocuğa iyi bir rehber olmaya calışır
Otoriter annebaba ise, cocuğa olan sevgisini bile cocuğu istenilen şekilde davrandıkca (şartlı)
gosterir Sevgiyi bir pekiştirec olarak kullanır İstenen davranışlar da coğunlukla gelenek ve daha ust
otoritelerce saptanmış kurallara uygun davranışlardır Anne baba, kendisini toplumsal otoritenin
temsilcisi olarak gorur Mutlak itaat bekler Kendisi otoriter kişiliğin temel nitelikleri olan dogmatik
duşunce tarzına yatkın olduğundan, cocukla dil alışverişinde bulunmaz İstek ve emirlerin tartışmasız
yerine getirilmesini ister Aksi halde, cezaya başvurur Baskı altında buyuyen cocuk, cekingen,
başkalarının etkisinde kolayca kalabilen, aşırı hassas bir kişilik yapısına sahip olabilir Anne babanın
aşırı koruması, cocuğa gerekenden fazla kontrol ve ozen gostermesi sonucu cocuk, genellikle diğer
kimselere bağımlı, ozguveni olmayan bir birey olarak yetişir
Aşırı hoşgoru ve durustluk, cocuğun bencil olmasına ve zayıf sosyal cevre uyumuna neden olur
Cocuğuna boyun eğici davranış gosteren annebabaların cocuk uzerinde gerektiğinde otorite
sağlamaları mumkun olmaz Cocuk, doğumundan itibaren var olan ben merkezcil tavrını, bu aşırı
boyun eğici tavır nedeniyle, zamanla sosyal normlara uygun şekilde değiştiremez, uyumsuzlaşır, Annebabasına
saygısı azalırOnları yonetmeyi ister
Sık gorulen olumsuz anne baba davranışlarından biri de cocuğun aynı davranışına karşı farklı
zamanlarda farklı tutumların sergilenmesidir Boyle bir tutum, cocuğun davranışlarına rehberlik edecek
dengeli değer yargılarının oluşumunu engellerBu cocukların, daha tutarlı bir disiplinle yetiştirilmiş
cocuklara oranla, cezaya daha cok direnc gosterdikleri ve saldırgan davranışlarının kolayca ortadan
kaldırılamadığı gozlemlenmiştirSaldırgan davranış gosterme ile sigara kullanımı arası ilişki de
gosterilmiştir
Ozturk, annebabasını otoriter olarak algılayan cocukların, kendini suclama ve saldırganlık
duzeylerini, demokratik olarak algılayanlardan daha yuksek buldu Akbaba, ilgisiz ve otoriter anne
baba tutumunun birbirleri ile yakından ilişkili olduğunu, buna karşılık demokratik annebaba
tutumunun bu iki tutumdan farklı olduğunu one surmuştur Aynı araştırmacı, demokratik tutumla
yuksek benlik saygısı arasında, ilgisiz ve otoriter tutumla duşuk benlik saygısı arasında paralel ilişki
bildirmiştir
Demokratik, hoşgorulu ve kabul edici tavrın benimsendiği evlerde, cocuklar aktif, bağımsız
kararlar alabilen, yaratıcı, toplumsal bireyler olarak yetişirler Yaşıtları arasında yuksek duzeyde kabul
gorurler Bu tarzda yetiştirilen cocuklar, kolay egemenlik kurulamayan, başarılı, yapıcı, ozel merakları
olan bireyler olur, ote yandan otoriter tutumun benimsendiği evlerdeki cocuklarda, kavgacılık,
işbirliğine yanaşmama, engel olunamayan ve tekrar eden saygısız davranışlar tespit edilmiştir
Ozetlemek gerekirse, cocuğa karşı aşırı korumacı ve hoşgorulu, duşkunce tutumlar; reddedici,
baskıcı ya da boyun eğici veya ayırımcı; cezayı gerektiğinde de uygulamayan ya da aşırı uygulayan
anne baba tutumları, cocuk icin sosyal uyumu onleyen, bencil, cekingen, şiddete yoneltici, ozguven
oluşumunu, dahası sosyalleşmeyi engelleyen, aile ici ilişkileri bozan tavırlardır
Hoşgorulu, gerekli bazı kısıtlamalar dışında cocuğun kendi başına karar almasını destekleyen,
kendini ailenin diğerleri kadar onemli bir elemanı olarak algılamasını sağlayan, işbirliğine acık,
odullendirme ve gerekirse beklediği armağanın verilmeyişi, gezi programının ertelenmesi gibi
cezalandırmalarla (ancak dovmeyi icermeyen) sağlanan ilişkinin, cocukta yuksek benlik saygısına, ve
hemen butun ruhsal fonksiyonlarda ileri derecede uyuma yol actığı belirtilmektedir