Cocuk Gelişimi ve Oyun
Cocuğun ilk arkadasi annesidir anne icinde cocuk dunyaya ikinci bir kez tekrar saflığın gozu ile bakabilmek, onun gozleri ile hayata tekrar cocuk gozu ile bakabilmek ve yeniden buyuyebilmek icin ikinci bir şanstır Bu anlamda tekrar mutluluğu yakalayabilme şansıdır Yapılan istatistik ve araştırmalar mutluluğun en onemli anahtarlarından birinin tekrar cocuklaşabilmemizi, pazarlıksız masumiyeti ve saflığı yakalayabilmemizi sağlayan cocuklarımız olduğunu ortaya koymektır Cocuk bunun otesinde anneye daha once hic yaşamadığı turden bir sevgi yepyeni keşfedilmemiş bir duygunun ve bu duygunun yarattığı mutluluğun kapılarını acar Onun yumuşaklığını hissetiği anda annenin yaşama sevincine bir halka daha etkilenir
Oyunlar ceşitli şekilde gruplandırılabilir Gelişim kuramcılarından Piaget oyunları şu uc başlık altında ele almıştır
1) Alıştırma oyunları: Bu oyunlar cocukların gelişiminde duyusal motor donem olarak isimlendirilen doğumdan yaklaşık iki yaşına kadar olan bolume uyar Bu donemde bebekler yavaş yavaş hareket etmeye başlamıştır ve zihinsel gelişimde ise cevreden beş duyusu ile aldığı uyaranları birleştirip, sınıflandırmaya calışmaktadır Bebek cıngırağının rengini ve sesini alır ve sınıflandırır
2) Simgesel oyunlar: Bu gelişim doneminde 2 yaş ile 7 ve 8 yaşları arasındaki donemi icerir Bu oyunların iceriği alıştırmalardan, simgeler ve varsayım boyutuna kadar değişmektedir Cocuk kendi gerceklerini hareketlerle yaşatmaktadır Bunun en belirgin orneği sanki varmış gibi oyunlardır Cocuğun bir koşede yarattığı evcilik oyunu, bir odun ya da plastik cubuk ile oluşturulan atı surmesi gibi ornekler bu gruptandır Burada cocuk duşuncelerini yeterince gelişmemiş dili ile anlatamadığından bunları simgesel oyunla anlatmaktadır Ayrıca bu anlatım yoluyla zihinsel simge ve uygulamalar yinelenerek ozumsenmektedir Evcilik oyunu ile hem duygu ve duşunceler aktarılmakta, hem de annelik ozdeşimi sindirilmektedir
3) Kurallı oyunlar: Bu donemde cocuk ilk olarak kendinden buyuklerin oyunlarını taklit etmeye başlar Bu oyunlar 78 yaşlarından sonra kurulmaya başlar ve cocuğu sosyalleşmeye yonlendirir İlk iki oyun yaş ilerledikce azalmakta ve yerini kurallı oyunlara bırakmaktadır Bu değişme cocuğun ilişkilerini ve sosyalleşmesini yansıtmaktadır
Ayrıca oyunları başlangıcta belirli bir yonergenin olduğu, ancak sonrasında cocuğun serbest olduğu oyunlar ve kurallı olan, sabır ve caba gerektiren oyunlar şeklinde de ayırabiliriz İlk gruba ornek olarak evcilik oyunu verilebilir Bu oyunda kurallar vardır, ancak cocuk oyunun kurulması ve akışında ozgurdur Saklambac ve korebe ise ikinci oyun grubuna uymaktadır
Oyunlar yapıları acısından da değerlendirilebilir Yarışma, rastlantı, taklit ya da donerek yoğunlaşmayı iceren oyunlardan soz edilebilir Oyunların yapısı cocuk psikiyatrisinde bazı bozuklukların değerldnirilmesinde yardımcı olmaktadır İlgi, etkileşim ve iletişimde belirgin bozukluğun olduğu otistik cocuklar ile duygu, duşunce va algıdabozulma ile belirli psikotik bozukluğu olan cocukların oyunlarında yarışma ya da rastlantı neredeyse hic yoktur Başka bir kişiyi gerektiren, dolayısıyla sosyal bir boyut taşıyan yarışma psikotik ve otistik cocuğun ilgi alanının tumuyle dışındadır Bu cocukların gundeminde yineleme ozelliği olan ve tumuyle dışa sınırlı acık ya da kapalı kendi dunyasına yonelik etkinlikler vardır Aynı şekilde rastlantıyıda tumuyle reddetmektedirler Etkinliklerinin tekduze olması, yineleyen belirli davranışları icermesi ve değişikliğin olmadığı kendilerine ozgu bir dunyayı icerir Bu dunyada ise rastlantıya yer yoktur Bu cocukların oyunlarında donme ya da donen cisimlere yonelme vardır Bir topac ile oynar, kendi kendine doner ya da donen bir nesneye yonelirler Zihinsel ozurlu cocuklar yaşıtlarına gore daha az oynarlar ve hareketsiz oldukları donemler cok daha fazladır Kuralları karışık olmayan ve bulundukları yaştan daha kucuk yaşlardaki cocukların oyunlarını oynarlar Bu cocukların da yarışma gerektiren oyunlardan kacındıkları gozlenir
Cocukların duygusal ve duşsel yaşamı oyunlarına yansımaktadır Eğer cocuğun ic dunyasından kaynaklanan durtuleri cok yoğunsa oyun kesilmekte, değişik ve karmaşık bir duruma donmektedir Sakin bir oyun icin cocuğun bu yoğun durtuleri uzaklaştırabilmesi gerekir Değişken davranışları izlenen aşırı hareketli ya da kaygılı cocuklar, oyunun kurallarını kabullenmede zorluk cekerler Davranış sorunları olan cocuk ve ergenlerin oyunu da saldırgan durtulerle doldurması tipik bir ozelliktir Onlar icin oyun hızla icinden geldiği gibi davranma ve durtusel eyleme gecebilmenin bir yontemidir Oyun icinde saldırgan tutumların belirtilmesi cinsiyete gore de farklılık gostermektedir
Erkek cocuklar gureş, kavga ve yarışmaya daha yatkın oldukları icin oyunları kızların oyunlarından daha ceşitlidir Sosyal belirleyiciler de kız ve erkek oyunlarında onemli rol oynamaktadır Karşı cinsiyetin oyunlarını kızlar erkeklere gore daha rahat oynamaktadırlar Erkek cocuklarda durtulerin davranışa dokulmesi on planda iken kızlarda bu sozel olarak belirtilmektedir
ANNE COCUĞU ( 0 7 Yaş)
Cocuk annesi ile olan ilişkisinin 35 yaşına kadar olan bolumu sadece bilinc altında saklayabilir, ancak bilinc altına işlenen bu donem cocuğun ileriki ruh sağlığı icin son derece onemlidir Bu donemde başlatılan ve yaratılan ilişki ne kadar neşeli, sağlıklı, istikrarlı, guven ve sıcaklık dolu olursa ileriki donemlere de o derece guzel bir ilişki taşınabilir Bebek doğduğu andan itibaren etrafı, kendisini, bedenini, cevresini keşfetmeye calışır Doğal icguduleri ile başlattığı tum yonelişleriyle geliştirdiği yaşantısının her safhası birbirini etkiler, onun icin gelişimin her doneminde gereken ilgi ,sevgi, şefkat ve sıcaklığı hatta saygıyı bile gormelidir Cocuğun zihinsel ve psikolojik gelismesi icin olumlu koşulların sağlanması gereklidir ve koşulların olumlu olması anne ve babanın onu sevgi ve şefkat ile bilincli bir ilgi ile yetiştirmesine bağlıdır Anne ve babanın kendi cocuğuna has gelişim noktalarını ve ilgi alanlarını keşfetme konusunda uyanık olması gereklidir
Orneğin: Cocuğun 3 yaşından sonra cevreyi keşfetme, eşyalara, doğaya sahip cıkma eğilimi vardır Onun bu erişebildiği her şeye değme isteği engellenir ise bir sonraki gelişim evresine guclu giremiyecektir Onun eğilimleri, yararlı olduğu kadar cocuğa hoş gelecek bicimde guzel yonlendirilse, bir sonraki devrede zihin fonksiyonlarını daha serbest ve rahat ozgurce geliştirebilir Duyguları, hayalleri ve fikirleri yine ailenin şefkat ve ilgili yaklaşımı ile sağlıklı oluşabilir Yeterlik durumunun ( Dispozisyonlarının ) gelişimi icin tum devrelerin gerektirdiği davranışlara hazır oluş sağlanmalıdır Zekasını yeteneklerini geliştirecek bicimde kullanmaya koşullandırılması onun yeterlilik durumuna etkileyecektir Bu evrelerde dayak başvurulacakbilecek en kotu, zarar verici ve kucultucu eylemdir Gelişimi en kotu yonde etkileyen zarar veren bu eylemin koklerine indiğimizde annesinden kucukluğunde dayak yemiş veya kocasindan dayak yiyenbir kadının bunu kendi cocuğunada tekrarlayabildiği ortaya cıkmaktadır Anne her ne kadar yaşamış olduğu bu durumdan memnun olmayıp asla kendisi uygulamama kararında da olsa beyinde boyle bir olayın imgeleri yer aldığından bir kerede olsa bunu gercekleştirebilme olasılığı yuksektir ve bu bir kereyi diğerlerinin takip etmesi daha kolaydır Bu evrelerdeki en onemli konulardan bir taneside guven kavramı ve bunun geliştirilmesidir Cocuğun herşeyden once guven duyacağı bir ortama ve insana ihtiyacı vardır İcinde geliştiği ortamın guven verici olması ondaki aidiyet duygusunun gelişiminde cok onemli bir rol oynar Bir sonraki aşamada ise sen bana guveniyorsun ben sana guveniyorum kavramını yalnız ihtiyac duyduğumuz anlarda sozel kullanmanın otesinde bazı ufak tefek sorumlulukları ona bırakmamaız soylediklerimiz ile tavırlarımızın tutarlılığı dolayısı ile guvenilirliğimizin devamı ve bu kavramı yaşatarak yerleştirmemiz acısından onemlidir Cocukta bu duyguyu geliştirmek başarının en buyuk kısmıdır ( %80 %90)
Cocuğun ilk arkadasi annesidir anne icinde cocuk dunyaya ikinci bir kez tekrar saflığın gozu ile bakabilmek, onun gozleri ile hayata tekrar cocuk gozu ile bakabilmek ve yeniden buyuyebilmek icin ikinci bir şanstır Bu anlamda tekrar mutluluğu yakalayabilme şansıdır Yapılan istatistik ve araştırmalar mutluluğun en onemli anahtarlarından birinin tekrar cocuklaşabilmemizi, pazarlıksız masumiyeti ve saflığı yakalayabilmemizi sağlayan cocuklarımız olduğunu ortaya koymektır Cocuk bunun otesinde anneye daha once hic yaşamadığı turden bir sevgi yepyeni keşfedilmemiş bir duygunun ve bu duygunun yarattığı mutluluğun kapılarını acar Onun yumuşaklığını hissetiği anda annenin yaşama sevincine bir halka daha etkilenir
Oyunlar ceşitli şekilde gruplandırılabilir Gelişim kuramcılarından Piaget oyunları şu uc başlık altında ele almıştır
1) Alıştırma oyunları: Bu oyunlar cocukların gelişiminde duyusal motor donem olarak isimlendirilen doğumdan yaklaşık iki yaşına kadar olan bolume uyar Bu donemde bebekler yavaş yavaş hareket etmeye başlamıştır ve zihinsel gelişimde ise cevreden beş duyusu ile aldığı uyaranları birleştirip, sınıflandırmaya calışmaktadır Bebek cıngırağının rengini ve sesini alır ve sınıflandırır
2) Simgesel oyunlar: Bu gelişim doneminde 2 yaş ile 7 ve 8 yaşları arasındaki donemi icerir Bu oyunların iceriği alıştırmalardan, simgeler ve varsayım boyutuna kadar değişmektedir Cocuk kendi gerceklerini hareketlerle yaşatmaktadır Bunun en belirgin orneği sanki varmış gibi oyunlardır Cocuğun bir koşede yarattığı evcilik oyunu, bir odun ya da plastik cubuk ile oluşturulan atı surmesi gibi ornekler bu gruptandır Burada cocuk duşuncelerini yeterince gelişmemiş dili ile anlatamadığından bunları simgesel oyunla anlatmaktadır Ayrıca bu anlatım yoluyla zihinsel simge ve uygulamalar yinelenerek ozumsenmektedir Evcilik oyunu ile hem duygu ve duşunceler aktarılmakta, hem de annelik ozdeşimi sindirilmektedir
3) Kurallı oyunlar: Bu donemde cocuk ilk olarak kendinden buyuklerin oyunlarını taklit etmeye başlar Bu oyunlar 78 yaşlarından sonra kurulmaya başlar ve cocuğu sosyalleşmeye yonlendirir İlk iki oyun yaş ilerledikce azalmakta ve yerini kurallı oyunlara bırakmaktadır Bu değişme cocuğun ilişkilerini ve sosyalleşmesini yansıtmaktadır
Ayrıca oyunları başlangıcta belirli bir yonergenin olduğu, ancak sonrasında cocuğun serbest olduğu oyunlar ve kurallı olan, sabır ve caba gerektiren oyunlar şeklinde de ayırabiliriz İlk gruba ornek olarak evcilik oyunu verilebilir Bu oyunda kurallar vardır, ancak cocuk oyunun kurulması ve akışında ozgurdur Saklambac ve korebe ise ikinci oyun grubuna uymaktadır
Oyunlar yapıları acısından da değerlendirilebilir Yarışma, rastlantı, taklit ya da donerek yoğunlaşmayı iceren oyunlardan soz edilebilir Oyunların yapısı cocuk psikiyatrisinde bazı bozuklukların değerldnirilmesinde yardımcı olmaktadır İlgi, etkileşim ve iletişimde belirgin bozukluğun olduğu otistik cocuklar ile duygu, duşunce va algıdabozulma ile belirli psikotik bozukluğu olan cocukların oyunlarında yarışma ya da rastlantı neredeyse hic yoktur Başka bir kişiyi gerektiren, dolayısıyla sosyal bir boyut taşıyan yarışma psikotik ve otistik cocuğun ilgi alanının tumuyle dışındadır Bu cocukların gundeminde yineleme ozelliği olan ve tumuyle dışa sınırlı acık ya da kapalı kendi dunyasına yonelik etkinlikler vardır Aynı şekilde rastlantıyıda tumuyle reddetmektedirler Etkinliklerinin tekduze olması, yineleyen belirli davranışları icermesi ve değişikliğin olmadığı kendilerine ozgu bir dunyayı icerir Bu dunyada ise rastlantıya yer yoktur Bu cocukların oyunlarında donme ya da donen cisimlere yonelme vardır Bir topac ile oynar, kendi kendine doner ya da donen bir nesneye yonelirler Zihinsel ozurlu cocuklar yaşıtlarına gore daha az oynarlar ve hareketsiz oldukları donemler cok daha fazladır Kuralları karışık olmayan ve bulundukları yaştan daha kucuk yaşlardaki cocukların oyunlarını oynarlar Bu cocukların da yarışma gerektiren oyunlardan kacındıkları gozlenir
Cocukların duygusal ve duşsel yaşamı oyunlarına yansımaktadır Eğer cocuğun ic dunyasından kaynaklanan durtuleri cok yoğunsa oyun kesilmekte, değişik ve karmaşık bir duruma donmektedir Sakin bir oyun icin cocuğun bu yoğun durtuleri uzaklaştırabilmesi gerekir Değişken davranışları izlenen aşırı hareketli ya da kaygılı cocuklar, oyunun kurallarını kabullenmede zorluk cekerler Davranış sorunları olan cocuk ve ergenlerin oyunu da saldırgan durtulerle doldurması tipik bir ozelliktir Onlar icin oyun hızla icinden geldiği gibi davranma ve durtusel eyleme gecebilmenin bir yontemidir Oyun icinde saldırgan tutumların belirtilmesi cinsiyete gore de farklılık gostermektedir
Erkek cocuklar gureş, kavga ve yarışmaya daha yatkın oldukları icin oyunları kızların oyunlarından daha ceşitlidir Sosyal belirleyiciler de kız ve erkek oyunlarında onemli rol oynamaktadır Karşı cinsiyetin oyunlarını kızlar erkeklere gore daha rahat oynamaktadırlar Erkek cocuklarda durtulerin davranışa dokulmesi on planda iken kızlarda bu sozel olarak belirtilmektedir
ANNE COCUĞU ( 0 7 Yaş)
Cocuk annesi ile olan ilişkisinin 35 yaşına kadar olan bolumu sadece bilinc altında saklayabilir, ancak bilinc altına işlenen bu donem cocuğun ileriki ruh sağlığı icin son derece onemlidir Bu donemde başlatılan ve yaratılan ilişki ne kadar neşeli, sağlıklı, istikrarlı, guven ve sıcaklık dolu olursa ileriki donemlere de o derece guzel bir ilişki taşınabilir Bebek doğduğu andan itibaren etrafı, kendisini, bedenini, cevresini keşfetmeye calışır Doğal icguduleri ile başlattığı tum yonelişleriyle geliştirdiği yaşantısının her safhası birbirini etkiler, onun icin gelişimin her doneminde gereken ilgi ,sevgi, şefkat ve sıcaklığı hatta saygıyı bile gormelidir Cocuğun zihinsel ve psikolojik gelismesi icin olumlu koşulların sağlanması gereklidir ve koşulların olumlu olması anne ve babanın onu sevgi ve şefkat ile bilincli bir ilgi ile yetiştirmesine bağlıdır Anne ve babanın kendi cocuğuna has gelişim noktalarını ve ilgi alanlarını keşfetme konusunda uyanık olması gereklidir
Orneğin: Cocuğun 3 yaşından sonra cevreyi keşfetme, eşyalara, doğaya sahip cıkma eğilimi vardır Onun bu erişebildiği her şeye değme isteği engellenir ise bir sonraki gelişim evresine guclu giremiyecektir Onun eğilimleri, yararlı olduğu kadar cocuğa hoş gelecek bicimde guzel yonlendirilse, bir sonraki devrede zihin fonksiyonlarını daha serbest ve rahat ozgurce geliştirebilir Duyguları, hayalleri ve fikirleri yine ailenin şefkat ve ilgili yaklaşımı ile sağlıklı oluşabilir Yeterlik durumunun ( Dispozisyonlarının ) gelişimi icin tum devrelerin gerektirdiği davranışlara hazır oluş sağlanmalıdır Zekasını yeteneklerini geliştirecek bicimde kullanmaya koşullandırılması onun yeterlilik durumuna etkileyecektir Bu evrelerde dayak başvurulacakbilecek en kotu, zarar verici ve kucultucu eylemdir Gelişimi en kotu yonde etkileyen zarar veren bu eylemin koklerine indiğimizde annesinden kucukluğunde dayak yemiş veya kocasindan dayak yiyenbir kadının bunu kendi cocuğunada tekrarlayabildiği ortaya cıkmaktadır Anne her ne kadar yaşamış olduğu bu durumdan memnun olmayıp asla kendisi uygulamama kararında da olsa beyinde boyle bir olayın imgeleri yer aldığından bir kerede olsa bunu gercekleştirebilme olasılığı yuksektir ve bu bir kereyi diğerlerinin takip etmesi daha kolaydır Bu evrelerdeki en onemli konulardan bir taneside guven kavramı ve bunun geliştirilmesidir Cocuğun herşeyden once guven duyacağı bir ortama ve insana ihtiyacı vardır İcinde geliştiği ortamın guven verici olması ondaki aidiyet duygusunun gelişiminde cok onemli bir rol oynar Bir sonraki aşamada ise sen bana guveniyorsun ben sana guveniyorum kavramını yalnız ihtiyac duyduğumuz anlarda sozel kullanmanın otesinde bazı ufak tefek sorumlulukları ona bırakmamaız soylediklerimiz ile tavırlarımızın tutarlılığı dolayısı ile guvenilirliğimizin devamı ve bu kavramı yaşatarak yerleştirmemiz acısından onemlidir Cocukta bu duyguyu geliştirmek başarının en buyuk kısmıdır ( %80 %90)