Metabolik sendrom, insülin direnciyle başlayan abdominal obezite(karın nahiyesi yağlanma), glikoz intoleransı yahut diyabet, dislipidemi, hipertansiyon ve koroner arter marazı (KAH) üzere sistemik bozuklukların birbirine eklendiği ölümcül bir hastalıktır. Metabolik sendrom yıllarca farklı isimlerle de anılmıştır bu isimlerden kimileri; sendrom X, polimetabolik sendrom, ölümcül dörtlü ve uygarlık sendromudur. Uygarlık sendromu bu illeti en güzel tanımlayan sözlerden biri olmuştur. Zira hayat standartları yükseldikçe, teknolojinin hayatımızdaki yanı arttıkça, iş ömrünün getirdiği gerilim arttıkça ve hareketsiz bir hayat sürdükçe bu illete yakalanma riski artıyor. Marazın sıklığı incelendiğinde hatun bireylerin erkek bireylere nazaran metabolik sendroma yakalanmaya daha yatkın olduğu görülmektedir. Bunu bir örnekle açıklamak gerekirse yapılan araştırmalara nazaran Türkiye’ de erkeklerin % 28 i, hatunların ise % 40 ı metabolik sendromludur. Bu orantılara bakıldığında devletimiz açısından metabolik sendromun ne kadar ciddiye alınması gereken bir hastalık olduğu görülmektedir.
Abdominal obezite yani karın kesimi yağlanmaya bağlı obezite belirlenirken bel etrafı ölçümü kullanılmaktadır. Bel etrafının hatunlarda 88 cm erkeklerde ise 102 cm den çokça olması abdominal obezite belirtisidir.
Metabolik sendromu oluşturan çeşitli bileşenler olmakla birlikte bu bileşenlerden en değerlisi insülin direncidir. Metabolik sendrom insülin direnci merkezinde oluşan bir durumdur diyebiliriz. İnsülin direnci dışındaki bileşenler hipertansiyon, diyabet, koroner arter illeti ve obezitedir.
Metabolik sendromun temel bileşeni olan insülin direnci dokuların insüline karşı duyarsızlaşması ve insülinin kanda dolaşan ölçülerinin artmasına rağmen aktiflik gösterememesi olarak tanımlanabilir. Bozulmuş glikoz toleransı ve tip 2 diyabeti olan bireylerde görülme sıklığı daha yüksektir.
Metabolik sendromun tedavisi nedenleriyle nispeten ilgilidir. Öncelikle birey bu sendromun hayat usulünün bir sonucu olduğunun bilincine varmalı ve tedavisinin ömür şekli değişikliği olacağını kabullenmelidir. Kişi hayat stilinde yapacağı değişiklerin hayat kalitesini yükselteceğine ve kendisini sağlıklı bir birey yapacağına inanmalıdır.
Tedavi sürecindeki maksatlar hayat biçimini değiştirmek, tansiyonu denetim altına almak, sigarayı bırakmak, diyabet varsa kan şekeri denetimini sağlamak, kolesterolün düşürülmesi, kilo kaybının sağlanması, olabildiğince gerilimden uzak durmak, sistemli egzersiz ve ehil, istikrarlı bir beslenme biçimi benimsemektir.
Metabolik sendrom tedavisinde % 10 luk bir kilo kaybının sendromun tüm bileşenlerini denetim altına alabileceği yapılan çalışmalarla gösterilmiştir. Diyetisyeniniz tarafından size hususî olarak hazırlanan bir beslenme programının yanında nizamlı olarak yapılan egzersizle sağlıklı bir formda kilo kaybı sağlamanız mümkündür. Yapılan egzersiz kilo kaybına yardımcı olmasının dışında HDL (iyi kolesterol) nin artışına da ek sağlayacaktır. Metabolik sendromlu bireylerde yüksek olan total kolesterol ve LDL (kötü kolesterol) nin düşürülmesi için katı yağların tarafına likit yağlar münhasıran de kanola yağı, fındık yağı, zeytinyağı ve kabuklu yemişlerin (ceviz, badem vs.) içerisindeki yağlar tercih edilmelidir.
Posa tüketimi artırılarak kan şekerinin denetim altına alınması sağlanmalıdır. Günlük alınması gereken posa ölçüsü 25-30 g dır. Kan şekerini düzenlemek için yapılması gereken bir gayrı değişiklik glisemik indeksi düşük bir beslenme usulü benimsemektir. Kilo kaybı ve diyette tuzun kısıtlanması ile hipertansiyon da denetim altına alınabilir. Başkaca ana öğünlerden yaklaşık 2 saat sonra glisemik indeksi düşük besinlerle ara öğünler yapmak kan şekerinin düzenlenmesinde ve kilo denetiminde ve insülin direncinin düzelmesinde bize yardımcı olacaktır.
Abdominal obezite yani karın kesimi yağlanmaya bağlı obezite belirlenirken bel etrafı ölçümü kullanılmaktadır. Bel etrafının hatunlarda 88 cm erkeklerde ise 102 cm den çokça olması abdominal obezite belirtisidir.
Metabolik sendromu oluşturan çeşitli bileşenler olmakla birlikte bu bileşenlerden en değerlisi insülin direncidir. Metabolik sendrom insülin direnci merkezinde oluşan bir durumdur diyebiliriz. İnsülin direnci dışındaki bileşenler hipertansiyon, diyabet, koroner arter illeti ve obezitedir.
Metabolik sendromun temel bileşeni olan insülin direnci dokuların insüline karşı duyarsızlaşması ve insülinin kanda dolaşan ölçülerinin artmasına rağmen aktiflik gösterememesi olarak tanımlanabilir. Bozulmuş glikoz toleransı ve tip 2 diyabeti olan bireylerde görülme sıklığı daha yüksektir.
Metabolik sendromun tedavisi nedenleriyle nispeten ilgilidir. Öncelikle birey bu sendromun hayat usulünün bir sonucu olduğunun bilincine varmalı ve tedavisinin ömür şekli değişikliği olacağını kabullenmelidir. Kişi hayat stilinde yapacağı değişiklerin hayat kalitesini yükselteceğine ve kendisini sağlıklı bir birey yapacağına inanmalıdır.
Tedavi sürecindeki maksatlar hayat biçimini değiştirmek, tansiyonu denetim altına almak, sigarayı bırakmak, diyabet varsa kan şekeri denetimini sağlamak, kolesterolün düşürülmesi, kilo kaybının sağlanması, olabildiğince gerilimden uzak durmak, sistemli egzersiz ve ehil, istikrarlı bir beslenme biçimi benimsemektir.
Metabolik sendrom tedavisinde % 10 luk bir kilo kaybının sendromun tüm bileşenlerini denetim altına alabileceği yapılan çalışmalarla gösterilmiştir. Diyetisyeniniz tarafından size hususî olarak hazırlanan bir beslenme programının yanında nizamlı olarak yapılan egzersizle sağlıklı bir formda kilo kaybı sağlamanız mümkündür. Yapılan egzersiz kilo kaybına yardımcı olmasının dışında HDL (iyi kolesterol) nin artışına da ek sağlayacaktır. Metabolik sendromlu bireylerde yüksek olan total kolesterol ve LDL (kötü kolesterol) nin düşürülmesi için katı yağların tarafına likit yağlar münhasıran de kanola yağı, fındık yağı, zeytinyağı ve kabuklu yemişlerin (ceviz, badem vs.) içerisindeki yağlar tercih edilmelidir.
Posa tüketimi artırılarak kan şekerinin denetim altına alınması sağlanmalıdır. Günlük alınması gereken posa ölçüsü 25-30 g dır. Kan şekerini düzenlemek için yapılması gereken bir gayrı değişiklik glisemik indeksi düşük bir beslenme usulü benimsemektir. Kilo kaybı ve diyette tuzun kısıtlanması ile hipertansiyon da denetim altına alınabilir. Başkaca ana öğünlerden yaklaşık 2 saat sonra glisemik indeksi düşük besinlerle ara öğünler yapmak kan şekerinin düzenlenmesinde ve kilo denetiminde ve insülin direncinin düzelmesinde bize yardımcı olacaktır.