Fizikî egzersiz kalp marazı, yüksek tansiyon, kilo denetimi üzere umumî sıhhatimize olumlu tesir etmesi yanısıra dimağ sıhhatimiz için de en yararlı aktivitelerden birisidir. Hareketin dimağ sıhhatine olumlu tesirlerini gösteren pek çok araştırma bulunmaktadır. Bir çalışmada; altı ay boyunca ağır tempolu bedensel hareketler ya da esneme-germe egzersizleri yapan 60-70 yaş arasındaki altmış iştirakçinin dimağ manyetik rezonans tarama formülüyle dimağın ön kısmındaki gri unsurun (mantıklı düşünme, karar verme üzere işlevlerden sorumlu bölge) ölçümü yapılmış. Sonuçta, yalnızca ağır tempolu hareketler yapan öbekte bu nahiyenin kalınlığında artış saptanmış. Bir farklı çalışmada; 67 yaş üstü iştirakçilerde dimağın haber saklamamız açısından çok değerli bir kısmı (hipokampus) incelenmiş. Bir yılın ahir ağır tempolu hareket yapanlarda bu ortamda %2 nispetinde artış olduğu bulunmuş. Pek çok hayvan deneyinde tekerlek çevirme biçiminde yapılan egzersizin hipokampusda yeni hücre oluşumunu arttırdığı gösterilmiş.
Tertipli koşu alıştırmalarının zihinsel muvaffakiyete tesiri üzerine yapılan bir çalışmada haftada 3 gün orta seviyede yarım saat koşturulan gençlerin programa başlamadan evvel ve 12 hafta sonra kendilerine verilen karmaşık zihinsel fonksiyonları ölçen testlerdeki başarılarında mealli bir gelişme olduğu gösterilmiş. Bununla birlikte, koşucuların sistemli antrenmanı kesmeleri halinde zihinsel muvaffakiyet puanlarının da düştüğünü belirtilmiş. Amerika’da dimağ yaşlanmasını inceleyen bir enstitüde, 3 haftalık bir koşu bandı egzersizi sonrasında farelerin dimağlarında enteresan sonuçlar elde edilmiş. Araştırmada farelerin dimağın gerilime, öğrenmeye ve dış etkenlere karşı reaksiyon verme sorumluluğunu üstlenen genlerde artmış aktifliklerin olduğu ortaya konulmuş. Bu da sporun gerilime öğrenmeye ve vücudu dış etkenlere karşı koruyan fonksiyonlarına olumlu tesirini düşündürmektedir.
Fizikî hareketlilik bir taraftan da beyindeki sinirsel büyüme faktörlerini arttırır. Bu hususlar beyindeki hasarlı dokuların tamirini ve nöronlar arasında yeni kontakların kurulmasını sağlar. Fizikî açıdan etkin olmak nörotransmitter denilen aracı unsurların (dopamin, serotonin gibi) oluşumunu aktive eder. Bu hususların artışı dimağda yeni hücre oluşumunu arttırır gayrı yandan his durumunu düzenleyerek depresyon üzere olumsuz vakalardan korur.
Beynimizi olabildiğince sağlıklı tutabilmek için yapmamız gereken nedir ? Sorusunda birinci seçeneğe “vücudumuzu fizikî olarak çalıştırmak” cevabını koyabiliriz. Fitness, yürümek, yüzmek önerilen egzersiz biçimleridir ve ne kadar sık (hemen hergün) yapılırsa o kadar yararlıdır. Yaşlılar ve ek sıhhat sorunu olanlar tabiplerine danışarak hangi egzersizi ne kadar vade ile yapabilecekleri konusunda malumat almalıdır.
Spora erken başlamak dimağımıza yararının yanısıra sporu bir hayat biçimi haline getirmek açısından değerlidir. Evlatlarımızı spora yönlendirelim, fizikî olarak etkin olmalarını sağlayalım. Dimağ gelişimine yararlarını evlatlarımıza anlatalım ve onlara örnek olalım. Spor sevgisini ve spor yapma alışkanlığını kazandırmak evlatlarımızın geleceğine yapılan en büyük yatırımdır. Şu lafı hatırlayalım “Sağlam baş sağlam vücutta bulunur”
Prof. Dr. Nesrin Şenbil
Evlat Sıhhati Marazları ve Evlat Nöroloji Bilirkişisi
Tertipli koşu alıştırmalarının zihinsel muvaffakiyete tesiri üzerine yapılan bir çalışmada haftada 3 gün orta seviyede yarım saat koşturulan gençlerin programa başlamadan evvel ve 12 hafta sonra kendilerine verilen karmaşık zihinsel fonksiyonları ölçen testlerdeki başarılarında mealli bir gelişme olduğu gösterilmiş. Bununla birlikte, koşucuların sistemli antrenmanı kesmeleri halinde zihinsel muvaffakiyet puanlarının da düştüğünü belirtilmiş. Amerika’da dimağ yaşlanmasını inceleyen bir enstitüde, 3 haftalık bir koşu bandı egzersizi sonrasında farelerin dimağlarında enteresan sonuçlar elde edilmiş. Araştırmada farelerin dimağın gerilime, öğrenmeye ve dış etkenlere karşı reaksiyon verme sorumluluğunu üstlenen genlerde artmış aktifliklerin olduğu ortaya konulmuş. Bu da sporun gerilime öğrenmeye ve vücudu dış etkenlere karşı koruyan fonksiyonlarına olumlu tesirini düşündürmektedir.
Fizikî hareketlilik bir taraftan da beyindeki sinirsel büyüme faktörlerini arttırır. Bu hususlar beyindeki hasarlı dokuların tamirini ve nöronlar arasında yeni kontakların kurulmasını sağlar. Fizikî açıdan etkin olmak nörotransmitter denilen aracı unsurların (dopamin, serotonin gibi) oluşumunu aktive eder. Bu hususların artışı dimağda yeni hücre oluşumunu arttırır gayrı yandan his durumunu düzenleyerek depresyon üzere olumsuz vakalardan korur.
Beynimizi olabildiğince sağlıklı tutabilmek için yapmamız gereken nedir ? Sorusunda birinci seçeneğe “vücudumuzu fizikî olarak çalıştırmak” cevabını koyabiliriz. Fitness, yürümek, yüzmek önerilen egzersiz biçimleridir ve ne kadar sık (hemen hergün) yapılırsa o kadar yararlıdır. Yaşlılar ve ek sıhhat sorunu olanlar tabiplerine danışarak hangi egzersizi ne kadar vade ile yapabilecekleri konusunda malumat almalıdır.
Spora erken başlamak dimağımıza yararının yanısıra sporu bir hayat biçimi haline getirmek açısından değerlidir. Evlatlarımızı spora yönlendirelim, fizikî olarak etkin olmalarını sağlayalım. Dimağ gelişimine yararlarını evlatlarımıza anlatalım ve onlara örnek olalım. Spor sevgisini ve spor yapma alışkanlığını kazandırmak evlatlarımızın geleceğine yapılan en büyük yatırımdır. Şu lafı hatırlayalım “Sağlam baş sağlam vücutta bulunur”
Prof. Dr. Nesrin Şenbil
Evlat Sıhhati Marazları ve Evlat Nöroloji Bilirkişisi