Abdullah Bin Amr Bin Âs

ABDULLAH BİN AMR BİN ÂS (Hadîsi şerîf yazması ile meşhûr sahâbî)


Abdullah bin Amr, Bedir ve Uhud harbinden diğer tüm harplere katılıp, Peygamber efendimizin yanına bulundu Ilk iki harbe yaşı ufak olduğu için katılamamıştır Katıldığı savaşlara süvâri olarak katıldı Keza harbe gidecek askerleri tâlim ile, onları savaşa planlamak gibi önemli vazîfelerde bulundu Birçok harbe kumandan olarak katıldı

Askerlere binek temin et!

Abdullah bin Amr hazretleri, kumandanlığı ile ilgili bir husûsu, kendisi şöyle anlatır:

Resûli ekrem efendimiz, yanımda yer alan develere askerleri bindirerek, bir tarafa göndermemi dikte buyurunca, develerin askerlere kâfi gelmeyeceğini gördüm Peygamberimize mürâcaat ederek, baızı askerlerin kaldıklarını söyledim Peygamberimiz bana şöyle buyurdu:

Zekât olarak gelen erkek develer karşılığında, dişi develer satın alarak askerlere binek tedarik et!

Ben de, bir erkek deve karşılığında üç kadınsı deve alarak, askerlerin gidecekleri yere varmalarını sağladımı

Abdullah bin Amr hazretlerinin, Peygamber efendimizin vefâtından sonra katıldığı ve büyük kahramanlıklar gösterdiği savaşlardan biri Yermük'tür Şam fâtihi olan babası Amr bin Âs da bu savaşta ordu kumandanlarından idi 240000 karakter Bizans ordusuna aleyhinde, 46000 kişilik İslâm ordusu, kısa zamanda zafer kazandı

Hz Abdullah bin Amr bin Âs, Peygamber efendimizin yanına bulunup, şahsen işiterek fazla ilim öğrenmiştir Peygamberimizden işittiği her şeyi kâğıda dökmek için müsade istemiş ve aldığı müsâade üstüne pek çok hadîsi şerîf yazmıştır

Eshâbı kirâmdan en çok hadîsi şerîf rivâyet eden Ebû Hüreyre, onun hakkında buyurmuştur fakat:

Resûlullahın hadîsi şerîflerini, Abdullah bin Amrıdan diğer benden çok ezberleyen ve rivâyet eden olmamıştır Çünkü o, yazıyordu Ben yazmamıştım

Abdullah bin Amrıın, Resûlullah efendimizden her işittiğini yazdığını görebilen Eshâbı kirâmın ileri gelenleri, ona dediler fakat:

Sen, Resûlullahtan her işittiğin şeyi yazıyorsun Hâlbuki, Resûl aleyhisselâm bazan gadab, hiddet, bazan da şen hâllerde iken söz söylemektedir

Yazmaya devam et!

Bunun üstüne Hz Abdullah, işittiklerini yazı ile kaydetmek husûsunda tereddütte kalmış ve meseleyi Resûli ekreme arzetmişti Resûlullah efendimiz, onu dinledikten sonra buyurdular ama:

Yazmaya devam et! Çünkü, Allahü teâlâya yemîn ederim ancak, ağzımdan hak (yanî içten, gerçek) olandan başka bir şey çıkmamıştır

Hz Abdullah Resûlullahtan işittiği bütün hadîsi şerîfleri, Sahîfei Sâdıka adında bir mecmûada toplamıştır Kendisine sorulan suâllere, kanımca Resûlullahtan işiterek yazdığı bu mecmûayı çıkarıp bakar, sonra yanıt verirdi

Hadîsi şerîf râvîlerinden Ebû Kubeyl, Abdullah bin Amr ile ilgili şunu nakletmektedir:

Abdullah bin Amr bin Âsıın yanına bulunuyorduk Kendisine, İstanbul ve Roma şehirlerinden hangisinin daha evvel fethedileceği soruldu

İstanbul feth olunacaktır!

Hz Abdullah, suâli dinledikten daha sonra, bir sandık getirtmiş ve Sahîfei Sâdıkaısını çıkarmış ve ona bakıp şu cevâbı vermişti:

Bir gün, Resûlullahın etrafında oturmuş, hadîsi şerîf yazıyorduk Bir ara Resûli ekreme; İstanbul ve Roma şehirlerinden hangisi daha evvel feth edilecek diye soruldu (En önce Heraklius'un şehri olan İstanbul fetholunacaktır) buyurduları

Abdullah bin Amrıın ilminden en çok istifâde eden muhitlerden biri de Basra'dır Bu şehre vâli tâyin edilenler, onun derslerine koşmayı esas vazîfe biliyorlardı Naklettiği ilimlerden bütün Müslümanlar faydalanmıştır

Arapçadan başka İbrânice ve Süryânice de haberdar olan Abdullah bin Amr hazretleri, Resûlullah efendimizin mübârek ağızlarından işiterek topladığı hadîsi şerîf mecmûasına, son derece titizlik gösterirdi İmâmı Mücâhid diyor ki:

Abdullah bin Amrıın elinde bulunan kitaplarından hangisine görmek istesek, mâni olmazdı Fakat bu hadîsi şerîf mecmûalarından birini okumak istediğimiz vakit, ona son derece îtinâ gösterir ve, Ben, bunu kanımca Resûli ekremin mübârek ağzından işiterek topladım Onu, tüm dünyaya değişmem derdi

Yedi yüz civârında hadîsi şerîf rivâyet etmiştir

Abdullah bin Amr bin Âs hazretleri, uzun boylu, yakışıklı bir zât idi Zühd ve takvâsı fazla olup, zirâatle iştigâl eder ve geçimini bu yoldan sağlardı Son derece cömert olup, eline geçeni dağıtır ve herkesi memnûn ederdi 684 târihinde yetmişiki yaşlarında Şamıda vefât etti

Hayrın en iyisi

Bir gün Hz Abdullahıa soruldu:

Şerrin en fenâsı ve hayrın en iyisi hangisidir?

Buyurdu ki:

Hayrın en iyisi; dürüst laf, kötülüğü düşünmeyen kalb ve itâat eden hanımdır Şerlerin de en fenâsı; yalan laf, fenâ kalb ve itâat etmeyen hanımdır

Hz Abdullah şöyle bildiriyor:

Bir gün Resûli ekreme, 'Yâ Resûlallah! Müslümanın hangisi hayırlıdır' diye sorduğum süre buyurdular ancak:

Fakîrleri doyuran, tanıyıptanımadığı her Müslümana iltifât edendir

Abdullah bin Amr hazretleri, ilme fazla önem verirdi Buyururdu ancak:

Resûlullahtan işittim Buyurdu ama:

'İlmin azalması, âlimlerin azalması ile olur Câhil din adamları, kendi görüşleri ile fetvâ vererek fitne çıkarırlar, insanları dürüst yoldan saptırırlar'

Abdullah bin Amr hazretleri, gece sabaha değin namaz kılar, gündüzleri oruç tutardı Harâmdan son derece sakınır, hattâ mubâhların çoğunu da terkederdi Kurıânı kerîmi çok okurdu Baızan gece lâmbayı söndürür, Allah korkusundan sabaha kadar ağlardı
Fazla ağlamaktan dolayı ömrünün sonuna doğru gözleri görmez olmuştu Kendisi şöyle anlatır:

Üç gün oruç tut!

Ben, devamlı olarak, geceleri ibâdetle, gündüzleri de oruçlu olarak geçireceğimi söylemiştim Benim bu sözlerim Resûlullah efendimize haber verilmişti Peygamber efendimiz de bana buyurdular oysa:

Böyle diyen sen misin?

Evet, pek söylemiştim ya Resûlallah!

Bunu yapamazsın Bunun için bazan oruç tut, bazan da alıkoyma! Hem uyu, hem de ibâdet et ve ayda üç gün oruç tut! Çünkü üzerinde bedeninin, gözlerinin, âilenin, misâfirlerin hakkı vardır Ve muhakkak fakat, ayda üç gün oruç sana yeter Bu, tüm sene oruç yetişmek gibidir Çünkü iyi amel, on misli ile mükâfâtlanır

Bundan daha fazlasını yapabilirim

Bir gün tut, iki gün boz!

Bundan daha fazlasını yapabilirim ya Resûlallah!

Bir gün tut, bir gün tutma! Bu Hz Dâvüdıün orucudur ve en yerinde oruç budur

Bundan daha fazlasını yapabilirim

Bunun fazlası yoktur

Bundan sonra Hz Abdullah diyor ancak: Resûlullahın buyurduğu ayda üç gün orucu kabûl etmiş olsaydım, bana çoluk çocuğumdan ve bütün malımdan daha sevgili olacaktı

Hz Abdullah, misâfire ikrâmı çok severdi Bununla ilgili Resûlullahtan işittiği şu hadîsi söylerdi: 'Allaha ve âhıret gününe îmân eden, misâfirine ikrâm etsin! Allaha ve âhıret gününe inanan, komşusuna hürmet etsin! Allaha ve âhıret gününe îmân eden, ya hayır söylesin, yâhut sussun'

Abdullah bin Amr hazretleri şöyle anlatır:

Birisi Resûli ekreme gelip cihâda gitmek için izin istedi Resûlullah efendimiz, o kimseye buyurdu oysa:

Anan baban hayatta mı?

Evet hayattalar yâ Resûlallah!

Onların yanına dön ve hizmetlerinde bulun!

Çok ağlardınız

Hz Abdullah bin Amr bin Âsıın hikmetli sözleri çoktur Buyurdular oysa:

'Faydasız laf söylemeyiniz!'

Müzevvirlik, ara bozuculuk ve iki dostun arasını açmak, Allahü teâlânın gadabına sebep olur Eğer siz benim bildiğime vâkıf olsaydınız, çok ağlardınız'

Hz Abdullah, meşhûr Mısır fâtihi Âmr bin Âsıın oğlu olup, 616 yılında doğmuştur Annesi, Rayta binti Münebbihıdir Babasından önce îmân etti Müslüman olmadan önce adı Âs idi Peygamber efendimiz Abdullah olarak değiştirdi Künyesi, Ebû Abdurrahmânıdır Abâdiledendir

*