Yirmi yaş dişi, gayri bir isimle akıl dişi, bir çok insan için korkutucu bir fenomendir. Umumi populasyonun çok büyük bir kısmı yirmi yaş dişlerinden ıstırap yaşamakta ve dental kliniklere başvurmaktadır. Bu fenomen abartılıyor mu? Yoksa sahiden korkulacak bir şey var mı? Bu biraz da bizim beklentilerimizle alakalı…
Yirmi yaş dişi, 7 yaşından 25 yaşına kadar gelişmektedir. 9 yaşında radyografilerde de görülmeye başlayan yirmi yaş dişi, 14 yaşında “kuron” denen üst ortamının oluşumu tamamlanır. 16 yaşına gelindiğinde, kök oluşumunun %50'si tamamlanır. Bundan sonra çeneninde gelişimi ile birlikte yirmi yaş dişi için mahal oluşmaya başlar. 18 yaşında kök oluşumu tamamlanır. 24 yaşında, yirmi yaş dişlerinin %95'i bütün haraketlerini tamamlar. Bu aşamada diş ya çıkış yolunu takip edip sürmesini tamamlar, ya da farklı bir yana gerçek kendine çıkış yolu yaratmaya çalışır. Sorunlar, bu aşamaların rastgele birinde oluşabilir.
Farklı yana çıkan, gömülü kalan yahut rastgele bir patolojiye sebep olan bu yirmiyaş dişleri, neden olağan seyirlerinde süremezler? Aslında bu durumu açıklamak için vakit içinde bir çok farklı açıklama yapılmıştır. Bunlardan bir kaçına örnek vermek gerekirse;
Maatteessüf gömülü yirmi yaş dişi, umumide hastalarda çok önemli meselelere sebebiyet verir. Örnek vermek gerekirse,
Ama gömülü olan bir yirmi yaş dişi ne yazık ki patlamaya hazır bir bomba üzeredir. Yapmamız gereken altı aylık sistemli denetimler için diş doktorumuza gitmemiz ve bu denetimlerde tertipli olarak yirmi yaş dişlerimizi net olarak gösteren radyografiler aldırmamızdır.
Yirmi yaş dişinin çekimine karar verilmesi durumunda, diş çekimi yapılacak alan sterilizasyon kurallarına müsait olarak hazırlanmalı, yere lokal anestezi uygulanmalı ve dişin çekimi cerrahi prensiplere nazaran iyi olarak yapılmalıdır.
Yirmi yaş dişi çekimi sırasında hastalarımızın en büyük korkusu, rastgele bir ağrıyı hissetme kanısıdır. Lokal anesteziler, dimağ ile çekim meydanı arasındaki had iletilerini bloke ettikleri için bu türlü bir mümkünlük, sahih uygulanmış bir lokal anestezi ile mümkün değildir. Ama dokunma ve basınç duyusu yalnızca umumi anestezi ile bloke olduğundan, hasta dokunma ve ağırlık duyusunu hisseder. Bu, ağrıyla çok karıştırılan bir duyudur. Bu sebeple hastanın ve tabibin bunun ayrımına yeterli varması gerekmektedir.
Yirmi yaş dişinin cerrahi çekimi sonrası, reçete edilen ilaçlar sistemli ve devranında kullanılmalıdır. Ağıza gelen kan katiyetle tükürülmemelidir. 24 saat müddetle tütün ve tütün eserleri tüketilmemelidir. Sıcak yiyecek ve içeceklerin tüketiminden kaçınılmalıdır. Operasyon sonrası o yere yüzün dışından soğuk kompres pratiği, operasyon sonra şişliği en aza indirecek bir durumdur.
Sonuç olarak sistemli Diş Tabibi denetimi sizi bir çok sorundan erken teşhisle kurtaracaktır. Hastanın operasyon sonrası düzgün uygulacağı bir bakım en az akıllıca cerrahi teknik uygulanması kadar kıymetlidir.
Ç.Cansın ÖZGÜR
Ağız Diş Çene Illetleri ve Cerrahisi
Yirmi yaş dişi, 7 yaşından 25 yaşına kadar gelişmektedir. 9 yaşında radyografilerde de görülmeye başlayan yirmi yaş dişi, 14 yaşında “kuron” denen üst ortamının oluşumu tamamlanır. 16 yaşına gelindiğinde, kök oluşumunun %50'si tamamlanır. Bundan sonra çeneninde gelişimi ile birlikte yirmi yaş dişi için mahal oluşmaya başlar. 18 yaşında kök oluşumu tamamlanır. 24 yaşında, yirmi yaş dişlerinin %95'i bütün haraketlerini tamamlar. Bu aşamada diş ya çıkış yolunu takip edip sürmesini tamamlar, ya da farklı bir yana gerçek kendine çıkış yolu yaratmaya çalışır. Sorunlar, bu aşamaların rastgele birinde oluşabilir.
Farklı yana çıkan, gömülü kalan yahut rastgele bir patolojiye sebep olan bu yirmiyaş dişleri, neden olağan seyirlerinde süremezler? Aslında bu durumu açıklamak için vakit içinde bir çok farklı açıklama yapılmıştır. Bunlardan bir kaçına örnek vermek gerekirse;
- Yirmi yaş dişlerinden birden çokça kök varsa bunların farklı süreçte gelişmesi dişlerin alışılagelmiş seyrinde sürmemesini sebep olabilmektedir.
- Başka bir sebep ise diş genişliklerinin ziyade, gelgelelim çenedeki meydanın az olmasıdır. Buna bağlı olarak diş sürmesini tamamlayacağı yere ulaşamaz.
- Gelişim sırasında oluşan kahırlar da bu sebeplerin içinde sayılabilmektedir.
Maatteessüf gömülü yirmi yaş dişi, umumide hastalarda çok önemli meselelere sebebiyet verir. Örnek vermek gerekirse,
- Yarı gömülü yirmi yaş dişinin muhitinde oluşan iltihapın (perikoronitis) sebep olduğu, çok önemli ağrı tablosu
- Muhit dişlerde çürük oluşumuna sebep olma
- Dişlerde sıkışıklık münasebetiyle hal bozukluğuna yani ortodontik meselelere sebep olma
- Yirmi yaş dişi kaynaklı kist yahut tümör oluşumuna taban hazırlama
- Bulunduğu ortamdaki kemiği enfeksiyon gibisi oluşumlarla eritme
- Çene kırığına sebep olabilme
- Açıklanamayan ağrı tablosu , yirmi yaş dişlerinin oluşturabildiği meselelerin başında gelmektedir. Ancak bu bütün risklere karşın biz “Bütün yirmi yaş dişleri çekilmelidir.” üzere bir tespit yapamayız.
Ama gömülü olan bir yirmi yaş dişi ne yazık ki patlamaya hazır bir bomba üzeredir. Yapmamız gereken altı aylık sistemli denetimler için diş doktorumuza gitmemiz ve bu denetimlerde tertipli olarak yirmi yaş dişlerimizi net olarak gösteren radyografiler aldırmamızdır.
Yirmi yaş dişinin çekimine karar verilmesi durumunda, diş çekimi yapılacak alan sterilizasyon kurallarına müsait olarak hazırlanmalı, yere lokal anestezi uygulanmalı ve dişin çekimi cerrahi prensiplere nazaran iyi olarak yapılmalıdır.
Yirmi yaş dişi çekimi sırasında hastalarımızın en büyük korkusu, rastgele bir ağrıyı hissetme kanısıdır. Lokal anesteziler, dimağ ile çekim meydanı arasındaki had iletilerini bloke ettikleri için bu türlü bir mümkünlük, sahih uygulanmış bir lokal anestezi ile mümkün değildir. Ama dokunma ve basınç duyusu yalnızca umumi anestezi ile bloke olduğundan, hasta dokunma ve ağırlık duyusunu hisseder. Bu, ağrıyla çok karıştırılan bir duyudur. Bu sebeple hastanın ve tabibin bunun ayrımına yeterli varması gerekmektedir.
Yirmi yaş dişinin cerrahi çekimi sonrası, reçete edilen ilaçlar sistemli ve devranında kullanılmalıdır. Ağıza gelen kan katiyetle tükürülmemelidir. 24 saat müddetle tütün ve tütün eserleri tüketilmemelidir. Sıcak yiyecek ve içeceklerin tüketiminden kaçınılmalıdır. Operasyon sonrası o yere yüzün dışından soğuk kompres pratiği, operasyon sonra şişliği en aza indirecek bir durumdur.
Sonuç olarak sistemli Diş Tabibi denetimi sizi bir çok sorundan erken teşhisle kurtaracaktır. Hastanın operasyon sonrası düzgün uygulacağı bir bakım en az akıllıca cerrahi teknik uygulanması kadar kıymetlidir.
Ç.Cansın ÖZGÜR
Ağız Diş Çene Illetleri ve Cerrahisi