Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
adıl nedir ,zamir çeşitleri,adıl ne demek, zamir örnekleri,zamirin tanımı
Zamir (Adıl)
Isim olmadıkları halde ad gibi kullanılan bu sözcüklere adıl denir Cümle içinde zamirin karşıladığı ad veya laf öbeği bilinmiyorsa, tümce belirsiz bir kasıt taşır
adıl çeşitleri nelerdir?
1 Şahıs zamirleri
2 Dönüşlülük zamiri
3 Sinyâl zamirleri
4 Belgisiz zamirler
5 Soru zamirleri
1 Şahıs (birey) Zamirleri
Kişi isimlerinin yerine geçen zamirlerdir Dilimizde altı şahıs olduğuna göre altı tane şahıs zamiri var demektir
Ben biliyorum
Sen biliyorsun
O biliyor
Biz biliyoruz
Siz biliyorsunuz
Onlar biliyorlar
2 Dönüşlülük Zamiri
Bu adıl “kendi sözcüğüdür Kişi isimlerinin yerine geçebileceği gibi hayvan isimlerinin ya da cansız varlıkların isimlerinin yerine de geçebilir Birçok zaman ek alarak kullanılır
Kendim Kendimiz
Kendin Kendiniz
Kendi Kendileri
Bu sözcüklerdeki altı çizili ekler dönüşlülük zamirinin hangi şahsı ifade ettiğini gösterir
Dönüşlülük zamirinin en manâlı özelliği, öteki zamirlerle beraber kullanılabilmesidir Böyle durumlarda zamir, pekiştirme anlamı taşır
“Bu soruyu ben kendim çözdüm
cümlesinde keza “ben hem “kendim zamirleri kullanılmış; böylece “ben zamirinin anlamı kuvvetlenmiş
3 Göze Çarpan Zamirleri
İsimleri, yerlerini muhabere ederek karşılayan zamirlerdir Bunlar sinyâl sıfatının zamirleşmesiyle oluşmuştur
Bu geldi Bunlar alındı
Şu satıldı Şunlar çağırdı
O gidecek Onlar beğenildi
cümlelerinde altı çizili sözcükler sinyâl zamirleridir Burada üçüncü tekil kişi için kullanılan “o zamiriyle, işaret zamiri olan “o zamirini karıştırmayalım Kişi zamirleri sadece şahıslarda kullanılır
“O, ders çalışıyor cümlesinde şahıs zamiri olan “o sözü “O, demirden üretilmiş cümlesinde insan olamayacağından göze çarpan zamiri olmuştur
Oysa muhabere zamirleri ahali için de kullanılabilir
“Bu benim kardeşim, şu da onun arkadaşı
cümlesinde altı çizili zamirler dikkat çekici zamiri oldukları halde şahıs isimlerinin yerlerine geçmiş Bu durumda “o işaret zamirinin de insanı karşılayacağı düşünülebilir Mesela sınıfta işaret ederek,
“Bu, dingin; şu, biraz işine düşkün; o, sınıfın en iyisi
dersek “o muhabere zamiridir Çünkü “o kişi zamiri sözü edilen kişinin yanımızda olmadığı yani bizim onu görmediğimiz durumlarda kullanılır
Bunların haricen işaret belirten diğer zamirler de vardır Ama bunların yapısı azıcık farklıdır
Burası bir zamanlar boştu
Şurası sizin konut miydi?
Orası böylece hoşuma gitmedi
Buraları bize aitti
Şuraları temizleyin
Oraları unuttum bile ben
cümlelerinde altı çizili sözcükler de muhabere zamirleridir Bunların haricen,
“Bu kitap benim, öteki senin
cümlesindeki altı çizili adıl gibi daha birkaç dikkat çekici zamiri de vardır
4 Belgisiz Zamirler
İsimleri, bütün olarak emin olmayan bir nicelik yönünden gösteren belgisiz sıfatlar, isimler akıl onları karşılar ve belgisiz zamir olur
“Bazı ırk çalışkandır cümlesinde altı çizili sıfat;
“Bazıları çalışkandır cümlesinde zamir olur Çünkü “millet isminin yerine geçer Bunu birkaç örnekte daha gösterelim
Çoğu öğrenci bu konuyu bilmez
önad
Birçoğu bu konuyu bilmez
adıl
Hiçbir kalemi beğenmedim
önad
Hiçbirini beğenmedim
adıl
Birkaç yaşlı parkta oturuyordu
sıfat
Birkaçı parkta oturuyordu
zamir
Önad olarak kullanılmayan belgisiz zamirler de vardır:
Cümbür Cemaat senin burada olduğunu sanıyordu
Kimse ben haber vermeden içeri girmesin
Hepsi de çok ucuz fiyata satılmış
Bu cümlelerdeki altı çizili sözcükler yalnızca zamir olarak kullanılabilir
5 Soru Zamirleri
İsimlerin yerlerine soru yoluyla geçen sözcüklerdir Bu sözcüklerin yerine, sorduğu isimler getirilebilir
“Bu çiçeği sana arkadaşından başka kim getirir?
cümlesinde altı çizili laf, çiçeği getiren kişinin isminin yerine kullanılmıştır Bu kişinin ismini “kim zamirinin yerine koyabiliriz
Çarşıdan ne aldın?
Nerede oturuyorsunuz?
Hangisi önce geldi?
Kaçı bizimle gelecek?
Zamirler, kendileri gibi ismin yerine geçen adlaşmış sıfatlarla karıştırılmamalıdır Bunların ikisi de ismin yerine geçiyor Fakat zamirler isimlerin herhangi bir niteliğini bildirmediği halde adlaşmış sıfatlar ismi niteliğiyle beraber karşılar
Bu bayan dün de gelmişti
Ihtiyar kadın dün de gelmişti
Bu cümlelerde altı çizili sözlerin ikisi de sıfattır Birincisi göze çarpan sıfatı, ikincisi ise niteleme sıfatıdır Bu sıfatların belirttiği “bayan isimleri cümleden çıkarılırsa,
“Bu dün de gelmişti
“Yaşlı dün de gelmişti
şekline gelen cümlelerde altı çizili sözler ismin yerine geçmişlerdir Bu sözcüklerin anlamlarına baktığımızda “bu sözcüğünün, yerine geçtiği ismin niteliğini bildirmediğini, “ihtiyar sözcüğünün ise bildirdiğini görüyoruz Öyleyse birincisi zamir, ikincisi adlaşmış sıfattır
*
Zamir (Adıl)
Isim olmadıkları halde ad gibi kullanılan bu sözcüklere adıl denir Cümle içinde zamirin karşıladığı ad veya laf öbeği bilinmiyorsa, tümce belirsiz bir kasıt taşır
adıl çeşitleri nelerdir?
1 Şahıs zamirleri
2 Dönüşlülük zamiri
3 Sinyâl zamirleri
4 Belgisiz zamirler
5 Soru zamirleri
1 Şahıs (birey) Zamirleri
Kişi isimlerinin yerine geçen zamirlerdir Dilimizde altı şahıs olduğuna göre altı tane şahıs zamiri var demektir
Ben biliyorum
Sen biliyorsun
O biliyor
Biz biliyoruz
Siz biliyorsunuz
Onlar biliyorlar
2 Dönüşlülük Zamiri
Bu adıl “kendi sözcüğüdür Kişi isimlerinin yerine geçebileceği gibi hayvan isimlerinin ya da cansız varlıkların isimlerinin yerine de geçebilir Birçok zaman ek alarak kullanılır
Kendim Kendimiz
Kendin Kendiniz
Kendi Kendileri
Bu sözcüklerdeki altı çizili ekler dönüşlülük zamirinin hangi şahsı ifade ettiğini gösterir
Dönüşlülük zamirinin en manâlı özelliği, öteki zamirlerle beraber kullanılabilmesidir Böyle durumlarda zamir, pekiştirme anlamı taşır
“Bu soruyu ben kendim çözdüm
cümlesinde keza “ben hem “kendim zamirleri kullanılmış; böylece “ben zamirinin anlamı kuvvetlenmiş
3 Göze Çarpan Zamirleri
İsimleri, yerlerini muhabere ederek karşılayan zamirlerdir Bunlar sinyâl sıfatının zamirleşmesiyle oluşmuştur
Bu geldi Bunlar alındı
Şu satıldı Şunlar çağırdı
O gidecek Onlar beğenildi
cümlelerinde altı çizili sözcükler sinyâl zamirleridir Burada üçüncü tekil kişi için kullanılan “o zamiriyle, işaret zamiri olan “o zamirini karıştırmayalım Kişi zamirleri sadece şahıslarda kullanılır
“O, ders çalışıyor cümlesinde şahıs zamiri olan “o sözü “O, demirden üretilmiş cümlesinde insan olamayacağından göze çarpan zamiri olmuştur
Oysa muhabere zamirleri ahali için de kullanılabilir
“Bu benim kardeşim, şu da onun arkadaşı
cümlesinde altı çizili zamirler dikkat çekici zamiri oldukları halde şahıs isimlerinin yerlerine geçmiş Bu durumda “o işaret zamirinin de insanı karşılayacağı düşünülebilir Mesela sınıfta işaret ederek,
“Bu, dingin; şu, biraz işine düşkün; o, sınıfın en iyisi
dersek “o muhabere zamiridir Çünkü “o kişi zamiri sözü edilen kişinin yanımızda olmadığı yani bizim onu görmediğimiz durumlarda kullanılır
Bunların haricen işaret belirten diğer zamirler de vardır Ama bunların yapısı azıcık farklıdır
Burası bir zamanlar boştu
Şurası sizin konut miydi?
Orası böylece hoşuma gitmedi
Buraları bize aitti
Şuraları temizleyin
Oraları unuttum bile ben
cümlelerinde altı çizili sözcükler de muhabere zamirleridir Bunların haricen,
“Bu kitap benim, öteki senin
cümlesindeki altı çizili adıl gibi daha birkaç dikkat çekici zamiri de vardır
4 Belgisiz Zamirler
İsimleri, bütün olarak emin olmayan bir nicelik yönünden gösteren belgisiz sıfatlar, isimler akıl onları karşılar ve belgisiz zamir olur
“Bazı ırk çalışkandır cümlesinde altı çizili sıfat;
“Bazıları çalışkandır cümlesinde zamir olur Çünkü “millet isminin yerine geçer Bunu birkaç örnekte daha gösterelim
Çoğu öğrenci bu konuyu bilmez
önad
Birçoğu bu konuyu bilmez
adıl
Hiçbir kalemi beğenmedim
önad
Hiçbirini beğenmedim
adıl
Birkaç yaşlı parkta oturuyordu
sıfat
Birkaçı parkta oturuyordu
zamir
Önad olarak kullanılmayan belgisiz zamirler de vardır:
Cümbür Cemaat senin burada olduğunu sanıyordu
Kimse ben haber vermeden içeri girmesin
Hepsi de çok ucuz fiyata satılmış
Bu cümlelerdeki altı çizili sözcükler yalnızca zamir olarak kullanılabilir
5 Soru Zamirleri
İsimlerin yerlerine soru yoluyla geçen sözcüklerdir Bu sözcüklerin yerine, sorduğu isimler getirilebilir
“Bu çiçeği sana arkadaşından başka kim getirir?
cümlesinde altı çizili laf, çiçeği getiren kişinin isminin yerine kullanılmıştır Bu kişinin ismini “kim zamirinin yerine koyabiliriz
Çarşıdan ne aldın?
Nerede oturuyorsunuz?
Hangisi önce geldi?
Kaçı bizimle gelecek?
Zamirler, kendileri gibi ismin yerine geçen adlaşmış sıfatlarla karıştırılmamalıdır Bunların ikisi de ismin yerine geçiyor Fakat zamirler isimlerin herhangi bir niteliğini bildirmediği halde adlaşmış sıfatlar ismi niteliğiyle beraber karşılar
Bu bayan dün de gelmişti
Ihtiyar kadın dün de gelmişti
Bu cümlelerde altı çizili sözlerin ikisi de sıfattır Birincisi göze çarpan sıfatı, ikincisi ise niteleme sıfatıdır Bu sıfatların belirttiği “bayan isimleri cümleden çıkarılırsa,
“Bu dün de gelmişti
“Yaşlı dün de gelmişti
şekline gelen cümlelerde altı çizili sözler ismin yerine geçmişlerdir Bu sözcüklerin anlamlarına baktığımızda “bu sözcüğünün, yerine geçtiği ismin niteliğini bildirmediğini, “ihtiyar sözcüğünün ise bildirdiğini görüyoruz Öyleyse birincisi zamir, ikincisi adlaşmış sıfattır
*
