Zamana Meydan Okuyacak 10.000 Yıllık Bir Saat Yapılacak

Yerkürenin farklı kesimlerine baktığımız hengam asırlar evvel yapılmış lakin günümüze kadar eksiksiz formda korunarak gelmiş yapılar görmek mümkün. Başlangıçta dayanıklı bir yapı inşa etmek için akla birinci gelen şey sağlam bir materyal tercih etmek olsa da kullanılan materyal kadar materyalin nasıl koruma edileceği ya da nasıl hava koşullarıyla karşı zıdda kalacağı da büyük ehemmiyet arz ediyor.


Bu haberler üzerinden 10.000 yıllık bir saat inşa etmeyi hedefleyen ve The Long Now Foundation ile birlikte çalışan Alexander Rose, işin derinine inerek bizi aslında nelerin engellediğini keşfetmeye çalıştı. 10.000 yıl ömrüne devam edecek bir saat inşa etmek için hem geçmiş hem de günümüzü inceleyerek yapı materyallerinin nasıl dayandığını anlaması gerektiğini belirten Rose, 20 yıl boyunca yapıların ve sistemlerin devranı nasıl yendiği üzerine yaptığı çalışmalarının da yardımıyla çılgın bir girişim başlattı.

Uzun vade dayanabilecek bir gereç arayışındayken bilim kişilerinden duyduğu birinci şey olan “Aslında her şey yanar, sadece orantı farklıdır” lafıyla inşa yerinde yeni bir perspektif elde edildi. Bilim kişilerinin dediğini kısaca özetlememiz gerekirse bizim yaşlanma olarak algıladığımız şeyin aslında paslanmada olduğu üzere bir oksidasyon olduğunu söyleyebiliriz. Binlerce yıl boyunca dayanacak bir şey inşa etmek istediğimiz devir taş ya da altın üzere materyaller aklımıza geliyor. Bunun sebebiyse bu üzere materyallerin kısa müddette okside olmaması lakin metnimizin başında belirttiğimiz sair bir öge daha bulunuyor.

Başlangıçta insan gözüne o kadar da sağlam gelmeyen hususlar de akıllıca koşullar altında koruma edildiği takdirde beklenenden çok daha uzun bir halde dayanabiliyor. Bunun günümüze kadar gelmiş bir örneği olarak da Antik Mısır’dan kalma mumyaları görebiliriz.


Son devirlerde ortaya çıkan benzeri bir örnekse Ermenistan’dan geldi. Harika bir biçimde koruma edilen deri bir ayakkabının 5.500 yıl öncesinden kaldığı ortaya çıktı. Yani kısaca anlatmamız gerekirse materyallerin dayanıklılığı ekseriyetle materyalin kendisiyle bağlantılı olsa da materyalin bulunduğu ortam da bu dayanıklılığı önemli mealde etkiliyor. Az evvelki örneğimize geri dönmemiz gerekirse bir derinin 5.500 yıl boyunca dayanması birçok kişi için imkansız üzere görünse de ayakkabının saklanma biçimi sayesinde bu mümkün oldu. Bir mağaranın içerisinde koyun gübresiyle mühürlenmiş biçimde koruma edilen ayakkabı, yapay olarak oluşturulmuş bir anaerobik (serbest oksijenden uzak) bir ortamda, sabit bir sıcaklıkta korunduğu için günümüze kadar gelmeyi başardı.

Bahsedilen 10.000 yıl dayanacak saati inşa ederken büyük bir sorun bulunuyor. Beşerler bu saatle etkileşime geçeceği için bu saati denetim edilebilecek bir ortamda yapmak nispeten güç. Kişilerin, materyalleri çürüten oksijeni soluduğu da düşünülürse kişilerin 10.000 yıl boyunca ziyaret edebileceği bir saati yapmak epeyce güç bir süreç olacak.

Bu saat girişimini ‘Daha uygun atalar olabilmek için’ gerçekleştirmek isteyen Alexander Rose, meslektaşlarıyla birlikte 10.000 yıllık bir saat inşa etmeye çalışacak. Alexander Rose’un makalesinin tamamına bu bağlantı aracılığıyla da ulaşabilirsiniz.