Yuz Felci Bell Paralazisi
Yuz Felci Ne Demektir: Yuz hareketlerini (dudak, yanak, kaş,goz cevresi) yapmamızı yuz siniri (fasial sinir) aracılığı ile sağlarız Beyinden gelen hareket emirlerini yuz siniri, yuz kaslarına ileterek istediğimiz hareketleri yapmamızı sağlar Eğer beyindeki veya yuz sinirindeki bazı hastalıklar bu iletiyi engellerse yuz felci oluşur ve yuz hareketleri kısmen ya da tamamen ortadan kaybolur Yuz felci tıbbi olarak fasial paralizi olarak ismlendirilir
Yuz Siniri Nerededir: Beyin ile beyin sapı arasında yuz sinirini oluşturacak lifler karışık bir şekilde gelir Bu bolum daha cok Noroloji ile ilgilidir Beyin sapından sonra yuz siniri kıvrımlı biryol izler İc kulak yolundan gecerek, orta kulağında cevresini dolaşır ve kulak arkasından doğru birkac dal halinde yuz kaslarına ulaşır Yuz kaslarına ulaşmadan once kulak onundeki tukruk bezinin icinden gecer İc kulak yolundan gecerken işitme siniri ile birlikte bulunur Yolu boyunca bazı dallar verir ve bu dallar ceşitli gorevler yaparlar Gozyaşı bezinin salgısını, cene altındaki tukruk bezlerinin salgısını ve dilin tat hucrelerinin gorev yapmasını da yuz sinirinin dalları sağlar
Yuz Felcinin Nedenleri Nelerdir: Yuz felci beyinle beyin sapı arasındaki veya beyin sapından yuz kaslarına kadar olan bolumdeki bircok hastalığa bağlı olarak gelişebilir Beyinbeyin sapı arasındaki yuz felci nedenleri genellikle beyin kanamasına bağlıdır ve noroloji bolumunde incelenirler Bu nedenlerle oluşan yuz felcine merkezi yuz felci denir Beyin sapından sonraki yuz siniri hastalıklarında oluşan yuz felcine ise periferik yuz felci denir Periferik yuz felci yapabilecek bir cok sebep vardır:
Bell Paralizisi: En sık gorulen yuz felci nedenidir Nedeni aslında kesin değildir Yuz sinirinin ic kulak cevresindeki bir bolumunde iltihap oluştuğu duşunulmektedir Soğuk ve ruzgara maruz kalmanın etkili olduğu bilinmektedirSinirin fonksiyonunun kaybolması dışında bir bulgu yoktur Başka norolojik bulgu olmamasıyla teşhis konur Genellikle tam olarak iyileşir
RamsayHunt Sendromu: Viruslerin neden olduğu bir hastalıktır Bell paralizisindeki bulgulara ilave olarak ağrı ve dış kulak yolunda bazı lezyonlar vardır Tam iyileşme oranı Bell paralizisine gore biraz daha azdır
Orta Kulak İltihapları: Cocuklarda akut orta kulak iltihabı buyuklerde de kronik orta kulak iltihabı cevresindeki kemiği eriterek ya da mevcut acıklıklardan ulaşarak yuz sinirine ulaşabilir ve yuz felci yapabilir
Sistemik Hastalıklar: Şeker hastalığı, hipertansiyon, norit(sinir iltihabı), vitamin eksikliği gibi vucudun diğer bolgalerinide ilgilendiren hastalıklar
Tumoral Hastalıklar: Yuz sinirinin kendisinde veya yolu boyunca gectiği bolgelerdeki tumorler de yuz felci yapabilirler Bu sinirler iyi ya da kotu huylu olabilirler Yuz siniri, kaslara gitmeden once kulak onundeki tukruk bezinin icinden de gectiği icin, bu tukruk bezi tumorleri de yuz felci yapabilir
Travmalar: Kulak cevresine veya yuze gelen travmalar (darbeler) yuz sinirini hasara uğratarak yuz felci yapabilirler
Ameliyatlar: Kafa icinde, kulakta veya tukruk bezinde başka sebeplerle yapılan ameliyatlar sırasında yuz siniri yaralanabilir
Ne Gibi Belirtiler Olur: Yuz sinirinin calışmamasının en belirgin bulgusu yuz hareketlerinin azlması veya kaybolmasıdır Kaş kaldırma, goz kapama, diş gosterme, gulme, yanak şişirme gibi hareketler bozulur Bunun dışında gozyaşı azalması, tukruk salgısının azalması, tat duyusunun bozulması, gurultuye duyarlılık artışı gibi bulgularda bulunabilir Yuz felcini yapan asıl sebebe gore ilave bulgular gorulebilir
Muayenede Ne Gorulur: Muayenede ilk goze carpan hastanın yuz hareketlerini yapamamasıdır En sık yuz felci nedeni olan Bell paralizisinde başka bulgu yoktur Ancak diğer sebeplerde ilave bulgular olabilir Bunlar arasında dış kulak yolunda lezyonlar, orta kulak iltihabı bulguları, diğer norolojik bulgular sayılabilir Orta kulak iltihabı veya bir orta kulak tumoru yoksa kulak muayenesi normal gorulur
Ne Gibi Tetkikler Yapılır: En sık gorulen Bell paralizisi icin muayenede başka bir hastalıktan şuphelenilmiyorsa genellikle bir tetkik yapılmaz Ancak tedavide verilen ilacların yan etkisi olarak tansiyon ve şeker yukselmesi olabildiği icin tansiyon ve aclık kan şekeri olcumleri yapılabilir genel olarak yapılabilecek tetkikler şunlardır:
Aclık kan şekeri, tansiyon, kolesterol olcumleri
Kafa icinde veya tukruk bezi tumorlerinden şupheleniliyorsa bilgisayarlı tomografi veya manyetik resonans
İşitme testleri
Gozyaşı miktarının test edilmesi (schirmer testi)
EMG
Elektrofizyolojik testler adı verilen ve sinir ileti hızını yada sinirin hastalanma yuzdesini gostermeye yarayan testler (Bu testler ozellikle tedavi icin ameliyat duşunuluyorsa uygulanır)
Teşhis Nasıl Konur: Yuz Felci teşhisi hastanın yuz hareketlerinin bozulduğunun gorulmesi ile konur Ancak onemli olan asıl sebebin ne olduğudur Bunu araştırmak icin şuphelenilen duruma uygun tetkikler yapılır ve bir hastalık bulunursa onun tedavisi yapılır Eğer ilk muayene sırasında yuz felci dışında bir bulgu bulunmadıysa kan şekeri ve tansiyon olcumleri yapılır ve Bell paralizisi olduğu duşunulerek tedaviye başlanır İlac tedavisi ile gecmeyen veye tekrar eden durumlarda ozellikle bilgisayarlı tomografi veya manyetik resonans gibi tetkikler başta olmak uzere araştırmalar yapılabilir
Nasıl Tedavi Edilir: Yuz felcinin tedaviside yine sebebe gore yapılır Bell paralizisinde tedavi ilac tedavisidir Hastanın diğer hastalıkları izin verirse (tansiyon, şeker yuksekliği veya mide problemleri) kortikosteroidler ve B vitamini ilaclar verilir Buna ilave olarak mide icin ilaclar, goz kurumalarını onlemek icin yapay gozyaşı veya antibiyotikli kremler verilir Hastanın dikkat etmesi gereken durumlar olarak yuz kasları uzerine masaj yapılması, sıcak uygulamaları, yuz kaslarını hareket ettirmek icin sakız ciğnenmesi sayılabilir RamsayHunt sendromunda ilave olarak viruslere karşı da ilac verilir Eğer yuz felcinin başka bir sebebi bulunursa bu hastalık ilac ya da ameliyatla tedavi edilir Bu tedaviler o hastalıkla ilgili bolumlerde anlatılmıştır Orneğin ic kulak tumorleri veya kronik orta kulak iltihaplarına bağlı yuz felcleri ameliyat gerketiren hastalıklarken, akut orta kulak iltihabına bağlı yuz felci kulak zarını cizmek ve antibiyotik ile tedavi edilir
Ameliyat Gerekli midir?: Yuz felcinin bazı sebepleri ameliyat gerektirir Yukarıda da bahsedildiği gibi tumor (kafa icinde veya tukruk bezlerinde), kronik orta kulak iltihapları ameliyat gerektirir Ancak genellikle ilacla tedavi edilen Bell paralizisi gibi hastalıklarda bazen ameliyat gerektirir Ne zaman ameliyat gerektiği kesinlik kazanmış bir konu değildir Buna karar verirken ilaca ne derece yanıt alındığı, yuz felcinin derecesi, elektrofizyolojik testlerin sonucları ve başlangıctan beri gecen zaman dikkate alınarak karar verilir Bu karar doktorunuz tarafından uygun şekilde alınacaktır
Ne Gibi Ameliyatlar Yapılmaktadır: Yuz felci sebebine gore değişik ameliyatlar yapılmaktadır İc kulak tumorlerinde kafa kemiklerini acarak ya da kulak arkasından girerek tumor cıkartılmaya calışılır Bazı ic kulak tumorlerinde henuz yuz felci gelişmemişse de ameliyat sonrası oluşabilir Yuz sinirinden kaynaklanan bir tumor varsa tumorle beraber sinirin bir kısmıda cıkarılır Geride kalan sinir kısmı onarılmaya calışılır ancak bunu icin bazen başka sinirleri yuz sinirleriyle birleştirmek gerekebilir Kronik orta kulak iltihaplarına bağlı yuz felcinde orta kulaktaki iltihap temizlenir ve yuz sinirini saran kılıf acılarak iltihabın temizlenmesi sağlanır Tukruk bezi tumorlerine bağlı yuz felcinde tukruk bezi ile beraber yine sinirin tumorle tutulan kısmıda cıkarılır Bell paralizisi veya RamsayHunt sendromundaki yuz felcinde ilac tedavisinin sonucuna gore eğer ameliyat gerekirse genellikle yapılan işlem kulak arkasından girilerek sinire ulaşmak ve etrafındaki kılıfı acmaktır
Yuz sinirinin ilacla ya da ameliyatla tedavi edilemeyeceği gorulduğunde bazı yardımcı ameliyatlar yapılır Bunlar arasında başka sinirlerle hareket eden kasların yuze transferi, başka sinirlerin yuz sinirine birleştirilmesi, goz kapaklarına altın ağırlık yerleştirilmesiile gozlerin kapanmasının sağlanması gibi ameliyatlar yapılabilir
Fizik Tedavi Gerekli midir?: Yuz kaslarına fizik tedavi yontemlerinin uygulanması yuz sinirine yeniden fonksiyon kazandıran yontemler değildir Ancak ozellikle uzun suren yuz felclerinde yuz kasları hareketsizlikten gucsuzleşirler ve daha sonra yuz siniri calışsa bile yuzde asimetri ve guc kaybı olabilir Bu nedenle hastanın kendi kendine uygulayabileceği masaj ve sakız ciğneme dışında fizik tedavi uygulanması onerilmektedir
Yuz Felci Ne Demektir: Yuz hareketlerini (dudak, yanak, kaş,goz cevresi) yapmamızı yuz siniri (fasial sinir) aracılığı ile sağlarız Beyinden gelen hareket emirlerini yuz siniri, yuz kaslarına ileterek istediğimiz hareketleri yapmamızı sağlar Eğer beyindeki veya yuz sinirindeki bazı hastalıklar bu iletiyi engellerse yuz felci oluşur ve yuz hareketleri kısmen ya da tamamen ortadan kaybolur Yuz felci tıbbi olarak fasial paralizi olarak ismlendirilir
Yuz Siniri Nerededir: Beyin ile beyin sapı arasında yuz sinirini oluşturacak lifler karışık bir şekilde gelir Bu bolum daha cok Noroloji ile ilgilidir Beyin sapından sonra yuz siniri kıvrımlı biryol izler İc kulak yolundan gecerek, orta kulağında cevresini dolaşır ve kulak arkasından doğru birkac dal halinde yuz kaslarına ulaşır Yuz kaslarına ulaşmadan once kulak onundeki tukruk bezinin icinden gecer İc kulak yolundan gecerken işitme siniri ile birlikte bulunur Yolu boyunca bazı dallar verir ve bu dallar ceşitli gorevler yaparlar Gozyaşı bezinin salgısını, cene altındaki tukruk bezlerinin salgısını ve dilin tat hucrelerinin gorev yapmasını da yuz sinirinin dalları sağlar
Yuz Felcinin Nedenleri Nelerdir: Yuz felci beyinle beyin sapı arasındaki veya beyin sapından yuz kaslarına kadar olan bolumdeki bircok hastalığa bağlı olarak gelişebilir Beyinbeyin sapı arasındaki yuz felci nedenleri genellikle beyin kanamasına bağlıdır ve noroloji bolumunde incelenirler Bu nedenlerle oluşan yuz felcine merkezi yuz felci denir Beyin sapından sonraki yuz siniri hastalıklarında oluşan yuz felcine ise periferik yuz felci denir Periferik yuz felci yapabilecek bir cok sebep vardır:
Bell Paralizisi: En sık gorulen yuz felci nedenidir Nedeni aslında kesin değildir Yuz sinirinin ic kulak cevresindeki bir bolumunde iltihap oluştuğu duşunulmektedir Soğuk ve ruzgara maruz kalmanın etkili olduğu bilinmektedirSinirin fonksiyonunun kaybolması dışında bir bulgu yoktur Başka norolojik bulgu olmamasıyla teşhis konur Genellikle tam olarak iyileşir
RamsayHunt Sendromu: Viruslerin neden olduğu bir hastalıktır Bell paralizisindeki bulgulara ilave olarak ağrı ve dış kulak yolunda bazı lezyonlar vardır Tam iyileşme oranı Bell paralizisine gore biraz daha azdır
Orta Kulak İltihapları: Cocuklarda akut orta kulak iltihabı buyuklerde de kronik orta kulak iltihabı cevresindeki kemiği eriterek ya da mevcut acıklıklardan ulaşarak yuz sinirine ulaşabilir ve yuz felci yapabilir
Sistemik Hastalıklar: Şeker hastalığı, hipertansiyon, norit(sinir iltihabı), vitamin eksikliği gibi vucudun diğer bolgalerinide ilgilendiren hastalıklar
Tumoral Hastalıklar: Yuz sinirinin kendisinde veya yolu boyunca gectiği bolgelerdeki tumorler de yuz felci yapabilirler Bu sinirler iyi ya da kotu huylu olabilirler Yuz siniri, kaslara gitmeden once kulak onundeki tukruk bezinin icinden de gectiği icin, bu tukruk bezi tumorleri de yuz felci yapabilir
Travmalar: Kulak cevresine veya yuze gelen travmalar (darbeler) yuz sinirini hasara uğratarak yuz felci yapabilirler
Ameliyatlar: Kafa icinde, kulakta veya tukruk bezinde başka sebeplerle yapılan ameliyatlar sırasında yuz siniri yaralanabilir
Ne Gibi Belirtiler Olur: Yuz sinirinin calışmamasının en belirgin bulgusu yuz hareketlerinin azlması veya kaybolmasıdır Kaş kaldırma, goz kapama, diş gosterme, gulme, yanak şişirme gibi hareketler bozulur Bunun dışında gozyaşı azalması, tukruk salgısının azalması, tat duyusunun bozulması, gurultuye duyarlılık artışı gibi bulgularda bulunabilir Yuz felcini yapan asıl sebebe gore ilave bulgular gorulebilir
Muayenede Ne Gorulur: Muayenede ilk goze carpan hastanın yuz hareketlerini yapamamasıdır En sık yuz felci nedeni olan Bell paralizisinde başka bulgu yoktur Ancak diğer sebeplerde ilave bulgular olabilir Bunlar arasında dış kulak yolunda lezyonlar, orta kulak iltihabı bulguları, diğer norolojik bulgular sayılabilir Orta kulak iltihabı veya bir orta kulak tumoru yoksa kulak muayenesi normal gorulur
Ne Gibi Tetkikler Yapılır: En sık gorulen Bell paralizisi icin muayenede başka bir hastalıktan şuphelenilmiyorsa genellikle bir tetkik yapılmaz Ancak tedavide verilen ilacların yan etkisi olarak tansiyon ve şeker yukselmesi olabildiği icin tansiyon ve aclık kan şekeri olcumleri yapılabilir genel olarak yapılabilecek tetkikler şunlardır:
Aclık kan şekeri, tansiyon, kolesterol olcumleri
Kafa icinde veya tukruk bezi tumorlerinden şupheleniliyorsa bilgisayarlı tomografi veya manyetik resonans
İşitme testleri
Gozyaşı miktarının test edilmesi (schirmer testi)
EMG
Elektrofizyolojik testler adı verilen ve sinir ileti hızını yada sinirin hastalanma yuzdesini gostermeye yarayan testler (Bu testler ozellikle tedavi icin ameliyat duşunuluyorsa uygulanır)
Teşhis Nasıl Konur: Yuz Felci teşhisi hastanın yuz hareketlerinin bozulduğunun gorulmesi ile konur Ancak onemli olan asıl sebebin ne olduğudur Bunu araştırmak icin şuphelenilen duruma uygun tetkikler yapılır ve bir hastalık bulunursa onun tedavisi yapılır Eğer ilk muayene sırasında yuz felci dışında bir bulgu bulunmadıysa kan şekeri ve tansiyon olcumleri yapılır ve Bell paralizisi olduğu duşunulerek tedaviye başlanır İlac tedavisi ile gecmeyen veye tekrar eden durumlarda ozellikle bilgisayarlı tomografi veya manyetik resonans gibi tetkikler başta olmak uzere araştırmalar yapılabilir
Nasıl Tedavi Edilir: Yuz felcinin tedaviside yine sebebe gore yapılır Bell paralizisinde tedavi ilac tedavisidir Hastanın diğer hastalıkları izin verirse (tansiyon, şeker yuksekliği veya mide problemleri) kortikosteroidler ve B vitamini ilaclar verilir Buna ilave olarak mide icin ilaclar, goz kurumalarını onlemek icin yapay gozyaşı veya antibiyotikli kremler verilir Hastanın dikkat etmesi gereken durumlar olarak yuz kasları uzerine masaj yapılması, sıcak uygulamaları, yuz kaslarını hareket ettirmek icin sakız ciğnenmesi sayılabilir RamsayHunt sendromunda ilave olarak viruslere karşı da ilac verilir Eğer yuz felcinin başka bir sebebi bulunursa bu hastalık ilac ya da ameliyatla tedavi edilir Bu tedaviler o hastalıkla ilgili bolumlerde anlatılmıştır Orneğin ic kulak tumorleri veya kronik orta kulak iltihaplarına bağlı yuz felcleri ameliyat gerketiren hastalıklarken, akut orta kulak iltihabına bağlı yuz felci kulak zarını cizmek ve antibiyotik ile tedavi edilir
Ameliyat Gerekli midir?: Yuz felcinin bazı sebepleri ameliyat gerektirir Yukarıda da bahsedildiği gibi tumor (kafa icinde veya tukruk bezlerinde), kronik orta kulak iltihapları ameliyat gerektirir Ancak genellikle ilacla tedavi edilen Bell paralizisi gibi hastalıklarda bazen ameliyat gerektirir Ne zaman ameliyat gerektiği kesinlik kazanmış bir konu değildir Buna karar verirken ilaca ne derece yanıt alındığı, yuz felcinin derecesi, elektrofizyolojik testlerin sonucları ve başlangıctan beri gecen zaman dikkate alınarak karar verilir Bu karar doktorunuz tarafından uygun şekilde alınacaktır
Ne Gibi Ameliyatlar Yapılmaktadır: Yuz felci sebebine gore değişik ameliyatlar yapılmaktadır İc kulak tumorlerinde kafa kemiklerini acarak ya da kulak arkasından girerek tumor cıkartılmaya calışılır Bazı ic kulak tumorlerinde henuz yuz felci gelişmemişse de ameliyat sonrası oluşabilir Yuz sinirinden kaynaklanan bir tumor varsa tumorle beraber sinirin bir kısmıda cıkarılır Geride kalan sinir kısmı onarılmaya calışılır ancak bunu icin bazen başka sinirleri yuz sinirleriyle birleştirmek gerekebilir Kronik orta kulak iltihaplarına bağlı yuz felcinde orta kulaktaki iltihap temizlenir ve yuz sinirini saran kılıf acılarak iltihabın temizlenmesi sağlanır Tukruk bezi tumorlerine bağlı yuz felcinde tukruk bezi ile beraber yine sinirin tumorle tutulan kısmıda cıkarılır Bell paralizisi veya RamsayHunt sendromundaki yuz felcinde ilac tedavisinin sonucuna gore eğer ameliyat gerekirse genellikle yapılan işlem kulak arkasından girilerek sinire ulaşmak ve etrafındaki kılıfı acmaktır
Yuz sinirinin ilacla ya da ameliyatla tedavi edilemeyeceği gorulduğunde bazı yardımcı ameliyatlar yapılır Bunlar arasında başka sinirlerle hareket eden kasların yuze transferi, başka sinirlerin yuz sinirine birleştirilmesi, goz kapaklarına altın ağırlık yerleştirilmesiile gozlerin kapanmasının sağlanması gibi ameliyatlar yapılabilir
Fizik Tedavi Gerekli midir?: Yuz kaslarına fizik tedavi yontemlerinin uygulanması yuz sinirine yeniden fonksiyon kazandıran yontemler değildir Ancak ozellikle uzun suren yuz felclerinde yuz kasları hareketsizlikten gucsuzleşirler ve daha sonra yuz siniri calışsa bile yuzde asimetri ve guc kaybı olabilir Bu nedenle hastanın kendi kendine uygulayabileceği masaj ve sakız ciğneme dışında fizik tedavi uygulanması onerilmektedir