Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
bilgisayarci
FD Üye
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati cumartesi günü yaklaşık 50-60 ekonomist ve piyasa uzmanı ile yaptığı toplantıda Merkez Bankası, faiz, dolar, KKM üzere mevzularda programlarını ve maksatlarını anlatmıştı.
Toplantıda ses getiren açıklamalarda öne çıkan faiz ve Merkez Bankası yorumları ise incelenmeye devam ediyor.
Toplantıda öne çıkan iki başlık!
T24'teki yazısında Uğur Gürses, Nebati'nin toplantıda söyledikleri ve tesirlerine dair şunları yazdı:
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin cumartesi günü İstanbul’da “ekonomistlerle toplantı” ismi altında 50 şahsa yakın uzman, piyasa analisti ve az sayıda ekonomistle bir ortaya geldiğini yazmıştım.
Bu toplantıda bizatihi Bakan Nebati’nin ağzından çıkan iki öge, krizin geleceğe dönük çehresi için taraf levhası niteliğinde.
Birincisi, Bakan Nebati yılsonuna kadar enflasyonun yüzde 30’un altına düşmeyeceği öngörüsünü paylaşıyor.
İkincisi de Merkez Bankası’nın siyaset faizini önemsizleştirdiklerini, devre dışı bıraktıklarını vurguluyor. O denli ki “enflasyon oranının altında kredi kullanıyorsunuz, daha ne istiyorsunuz?” diyor. Devamında da daha evvel ısrarla vurguladığını yineliyor: “Faiz artışını unutun”.
İşte bu iki ögenin; yılsonunda öngörülen enflasyon oranının yarısı kadar bir faiz oranının cari kalacağının altını çiziyor.
Pekala faizi kim belirliyordu? Merkez Bankası. Artık ‘mış üzere yapmayı’ bırakmış hükûmet. Faizi siyasi iradenin belirlediğini de tescil etmiş oldu bu sözlerle.
Cumhuriyet tarihinde bir ilk!
Pekala halka ve şirketler kesitine vaat edilen ne? Siyasi taahhütle, bu kadar yüksek bir negatif gerçek faizle; TL varlıkları olanlar, ulusal parayı tasarruf hesaplarında tutan kaybedecek.
Mevcut şartlarda, bankaların TL mevduat müşterilerine uyguladığı ve en yüksek teklif ettikleri faiz oranı yıllık yüzde 20’yi geçmiyor. Net ödenen ise yüzde 19’a geliyor. Bakanın şahsen kendisinin altını çizdiği yılsonu enflasyon oranı yüzde 30. Bakan, faizlerin yükselmeyeceğini söylüyor; böylelikle vatandaşa taahhüt edilen tek bir şey var o da yüzde 8.5’luk bir gerçek kayıp. Bu da Bakan Nebati’nin optimist enflasyon kestirimine nazaran. Yüzde 40’la ya da yüzde 50 ile sonlanması halinde yüzde 15 ya da yüzde 20’lik gerçek erime demek.
Bakan Nebati enflasyonun altında faiz oranı ile kredi kullanımının “Cumhuriyet tarihinde bir ilk” olup olmadığını araştırttığını anlatırken; negatif gerçek faiz taahhüdü ile bugünün tarihine, ulusal parasına erime taahhüdü veren birinci hükûmet olarak kayda geçiyordu.
Yani vatandaş ya da şirketler mali varlıklarını TL’de tuttukları sürece enflasyona karşı müdafaa imkanları yok. Bilakis enflasyona karşı eriyeceği bugünden belirli.
İşin vahim tarafı, bu türlü bir zorlamanın bizatihi enflasyonu daha da yüksek bir patikaya çekeceğine hiç kuşku olmamasında.
Yasasında fiyat istikrarını sağlama misyonu olan Merkez Bankası’nın fonksiyonlarının değersizleştiği, devre dışı kaldığının ilan edilmesi, mevcut fiili durumun da tescili oldu.
Borçlanmada izlenen formülde Berat Albayrak periyodu benzerliği ne?
Yasal misyon patikasından uzaklaştırılan para siyasetine ek olarak, kredi ve maliye siyasetinde da gevşetici istikamette eforlar dikkati çekiyor.
Bakan Nebati misyona gelir gelmez dikkatimi çeken bir gelişme de Hazine’nin TL mevduat hesabından epeyce yüklü bir meblağın piyasaya pompalanması oldu.
Lütfi Elvan döneminde muhtemelen tedbirlilik saiki ile epeyce yüksek bir bakiye olan 160 milyar TL üzere bir düzeyde tutulan Hazine TL mevduatı, Bakan Nebati’nin vazifeye gelmesiyle süratle eritildi; 30 milyar TL düzeyine geriledi.
Berat Albayrak döneminde de benzeri biçimde piyasaya TL enjekte edip TL borçlanmayı azaltan, yerine de döviz ve altın borçlanmasına yüklenen bir Hazine idaresi sergilenmişti. Bu siyasete yine yol veriliyor.
Ayrıyeten bir gecede Merkez Bankası’na yazdırılan 60 milyar kâr ile Hazine’nin kasasına şubat başında bu fiyat girecek. Bu da muhtemelen piyasaya sürülecek.
Öteki taraftan, açıklamalara da bakıldığında, 50 milyar TL’yi aşan bir ölçüde sermaye enjeksiyonu ile kamu bankalarının kredi pompalama fonksiyonuna bölüm içindeki hissesini yükseltecek biçimde tekrar dönecekleri, Kredi Garanti Fonu kanalından tekrar kredi kanalının canlandırılacağı da dikkat çekiyor.
2020’deki zorlama siyasetinin da tesiriyle şahit olunan kredi patlamasının sonuçları ortada. Döviz ve altın talebini patlatan, bunun sonucu olarak ortaya çıkan kur artışına da rezerv eriterek mahzur olma gayreti işe yaramamıştı.
Artık birebir yola tekrar girilirken, 2 şey yok; birincisi döviz talebine set çekecek bir TL faizi yok, satacak döviz rezervi yok.
Aksine döviz talebini destekleyen yüksek bir negatif gerçek faiz var. Üstüne bir de genişletici bir para ve kredi zorlaması kurlara ve enflasyona ‘tüyü’ dikecektir.
Bütçede açık artar mı?
Daha bitmedi; asıl öyküyü daha farklı ve ‘uç’ bir boyuta çekecek yer ise bütçe harcamalarında bugünden görünen açılma olacak.
Bütçeden çeşitli kesitlere yapılan transferler büyüyor. Yanlış siyasetlerle kur ve enflasyon patlatıldıktan sonra, her kesite transfer gayreti bütçedeki açığı büyütecek.
En besbelli örnek, doğalgaz sübvansiyonu. O denli görünüyor ki 2021’in son aylarına bırakılan bu transfer 60 milyar TL’yi buldu. Memleketler arası piyasalarda güç fiyatları yükseldi yükselmesine lakin içeride fiyatlara fazla yansıtılmadan sübvansiyon devam etti. Fakat bu bedelin TL karşılığı ise yanlış siyasetlerle patlatılan kurla daha da büyüdü. Muhtemelen 2022’de de benzeri bir tablo devam edecek.
Kamuoyu anketlerinde müttefiki ile yüzde 40’lar düzeyinde görünen iktidarın seçimler ufukta görünmüşken, bütçenin transfer harcamalarını arttırma eğiliminde olacağına hiç kuşku yok.
Hem kurlara hem de piyasa faizlerine üst taraflı epeyce büyük bir baskı yaratacak bir patika bu. İktidarın faydasına olacak mı pekala? Hiç sanmam.
Lakin iktidar açısından, tüm bu enflasyonu ve iktisattaki istikrarları daha da bozacak ölçüde riskli siyasetlerin, ‘iktidarı kaybetmemek için ödenmeye kıymet bir bedel’ olarak görüleceği de çok açık.
