Yaz aylarında beslenme!

Yaz mevsiminin tesirini güzelce göstermeye başladığı şu günlerde hava sıcaklığının artmasıyla birlikte bol likit alınması istikametindeki teklifler sıklıkla gündeme gelmektedir. Vücuttan ziyade ölçüde su kaybedilmesi sonucu; bayılma hissi, bulantı, baş dönmesi üzere sıhhat meseleleri görülebilir. Likit muhtaçlığını karşılamak için süt, ayran, soda, taze sıkılmış meyve suları, bitki ve meyve çayları tercih edilebilir. Öte yandan en düzgün çözücü, saf, doğal ve eksiz olan içecek sudur. Yerküre Sıhhat Örgütü bayanların günde 10, erkeklerin 14 bardak su içmesi gerektiğini belirtmektedir. Bebek ve evlatlar likit kayıplarını tabir edemeyecekleri için, ebeveynlerin bu mevzuda daha dikkatli olmaları gerekmektedir.

Havaların ısınması ile birlikte mesken dışında daha uzun mühlet kalınmaktadır. Münhasıran hipertansiyon, diyabet, kalp - damar illeti üzere kronik rahatsızlığı olan bireylerin güneş ışınlarının çok dik geldiği 11:00 - 17:00 saatleri arasında gerekmedikçe dışarı çıkmamaları gerekmektedir. Münhasıran bu çeşit rahatsızlığı olan bireylerin öğün atlamamaları, 3 ana öğünün yanı sıra 3 küçük ara öğün almaları önerilmektedir. Böylece bir sonraki öğünde hem yavaş hem de az yemek yenilmesi laf konusu olmaktadır.

Yaz mevsiminde günlerin uzun olması nedeniyle daha çok yemek yenilmekte, bilhassa geç saatlere kadar süren akşam yemeği sırasında alkol alınması, yağlı ve ağır yemekler yenmesi vücut istikrarını zorlayabilmektedir. Katı yağların kalp buhranı riskini artırdığını artık herkes biliyor. Kalp bunalımı yaz periyodunda daha çokça görülmektedir. Bu nedenle yemeklerde likit yağlar tercih edilmelidir. Et, süt, yoğurt, peynir, yumurta ve yağlı tohumların içerisinde de yağ bulunmaktadır. Burada dikkat edilmesi gereken nokta; ekmeğe yağ sürmemek, zeytinyağı bile olsa çok ölçüde kullanmamaktır. Kızartma ve kavurma süreçlerinden kaçınmalı; haşlama, ızgara, buğulama yahut fırında pişirme yolları tercih edilmelidir. Sonuçta 1 gram yağ 9 kkal. kuvvet vermektedir.

Şeker açısından durumu değerlendirirsek; kimi şekerler besinlerde doğal olarak bulunurlar (meyvelerdeki fruktoz, sütteki laktoz, tahıllardaki nişasta gibi). Kimileri ise sonradan ek edilirler (çay şekeri ve şeker içeren besinler). Istikrarlı beslenme çerçevesinde şeker gereksinimi besinlerden doğal olarak karşılanmaktadır. O halde tatlı tüketiminden kaçınmak, yenildiği taktirde tüketim sıklığına ve ölçüsüne dikkat etmek, lokma ve tulumba üzere ağır tatlılar konumuna; sütlü ve meyveli tatlıları tercih etmek daha sağlıklı olacaktır (örnek: Dondurma, puding, sütlaç, komposto, meyve jölesi).

Süratle ve külliyen kana karışan, rafine şeker içeren besinler kan şekerinde ani bir dalgalanmaya neden olur, sonunda tekrar tatlı yeme isteği doğurarak bir kısır döngüye yol açarlar. Şeker tadından vazgeçemeyen, iştahını baskılayamayan, formuna değer veren bireyler ve aileleri için çok düzgün bir alternatif olan yapay tatlandırıcıların şeker mekanına kullanılması daha tutarlı görülmektedir. Tatlıların prodüksiyonunda inançla ve rahatlıkla kullanılabilecek olan bu yapay tatlandırıcıların kuvvet pahası yok yahut göz arkası edilecek kadar düşüktür. Kan şekeri üzerinde de olumsuz tesir yaratmamaları nedeniyle rafine şeker noktasına tercih edilmeleri daha sağlıklı olmaktadır.

Yazın öğünlerin yalnızca meyve ile geçiştirilmesi epey yanlıştır. Meyvenin ana yemek mekanına, yemekten sonra yenmesi gerekir. Mesela yalnızca karpuz ile öğün geçiştirmek yanlıştır, ziyade meyve de kilo artışına neden olmaktadır.

Şeker, kolesterol ve kan basıncı üzerine olumlu tesirleri, kabızlığı önlemesi ve tok tutma özelliğinden dolayı lifli (posalı) besinlere ehemmiyet vermek gerekmektedir. Bu bağlamda kış mevsiminin vazgeçilmez yiyeceklerinden kuru baklagillerin yazın da haftada 2 - 3 defa tüketilmesi önerilmektedir. Kepekli tahılların (esmer ekmek, bulgur, kepekli makarna / pirinç / erişte / un) ve zerzevat - meyvelerin tüketimine tartı verilmelidir.

Yaz aylarında artan zerzevat ve meyve çeşitlerinden yararlanmak gerekir. Zerzevat ve meyve tüketimi ile kalp - damar illetleri, birtakım kanser cinsleri, inme, diyabet, Alzheimer marazı, katarakt ve yaşla ilintili fonksiyonel kayıp riskinin azalması arasında kuvvetli bir bağlantı vardır. Bu tesirlerin zerzevat ve meyvelerin içerdiği diyet posası, folat, potasyum ve Beta - karoten, C vitamini, E vitamini üzere antioksidan aktiflik gösteren biyoaktif fitokimyasal bileşenlerden kaynaklandığı vurgulanmaktadır. Bu nedenle Yerküre Sıhhat Örgütü günde 5 - 9 porsiyon zerzevat ve meyve tüketilmesini önermektedir.

Tüm bu unsurlara ek olarak kesinlikle egzersiz yapılmalıdır. Yerküre Sıhhat Örgütü en çok tempolu yürümeyi önermektedir. Bunun dışında; jogging, bisiklete binme, yüzme, tenis, dans, aerobik, jimnastik usulü kalbi çalıştıran sporlar da münâsib görülmektedir. Haftanın 4 - 5 günü 40 - 50 dakika kadar egzersiz yapılması yerinde olacaktır. Hedef; metabolizma suratını düşürmemek, ve en kıymetlisi sağlıklı yaşama adım atmaktır.