Yapma Destan ve Doğal Destan Nedir? Ozellikleri Nelerdir

Yapma Destan Ozellikleri,
Doğal Destan Nedir Ozellikleri Nelerdir,
Yapma Destan ve Doğal Destan Nedir?


Yapma Destan ve Doğal Destan Kavramları


Benzerlikleri;

* doğal dilden farklı bir dille oluşurlar
* olağanustu nitelikler ve kşiler vardır (mitolojik varlıklar vs)
* genelikle konuları kahramanlık, savaş, goctur
* milletlerin tarihinde derin izler bırakan olaylar uzerinde oluşurlar
* manzumdurlar
* devrik cumleler bulunur

Farklılıkları;

Yapma destanlarda;

* soyleyenleri bellidir
* yakın tarihimizde meydana gelmiş olaylardan ortaya cıkar
* aşamalardan gecmez

Doğal destanlarda;

* soyleyeni belli değildir
* tarihin bilinmeyen donemlerinde yaşanan olayları anlatır
* ceşitli aşamalardan gecer

Destan
Destan milletlerin hayatında buyuk yankılar uyandırmış (savaş, goc, istila gibi) tarihi olayların (yangın, salgın hastalık, sel, deprem gibi) toplumsal ve doğal olayların cağdan cağa aktarılmış, aktarılırken de hayal unsurlarıyla oluşmuş, suslenmiş, değiştirilmiş manzum soylenceleridir
Destanlar, Araplar'da esatir, Batı'da mytholarak adlandırılır Destanlar ikiye ayrılır; Yapay ve Doğal Destanlar

Yapay Destanlar: Halkı derinden etkileyen ulusal, toplumsal olayları, bir yazarın kurallarınca işlemesinden doğan, kişisel yaratımla oluşturulmuş eserlerdirYazarı belli olan,daha yakın zamanda YAZILAN ve olağanustu durumlara az yer veren bir destan turu iken,

Doğal Destanlar: anonim( yazarı belli olmayan),ilkel donemde yaşanmış olayları konu alan ve SOZLU destan turudur Destanlar İslamiyet'in kabulunden onceki Turk Edebiyatı kategorisine aittirler

Toplumu derinden etkileyen, belleğinde iz bırakan savaş, goc, doğal yıkımların dilden dile yayılması, toplumun katkısıyla ceşitlenip boyutlan*masından sonra derlenen oylumlu, halkın ortak malı olan eserlerdir Bir destanın doğal sayılabilmesi icin ilkin onemli bir olayın olması gerekir (cekirdek donemi) Bu olay toplumca zenginleştirilir (gelişme donemi) Usta biri tarafından yazıya gecirilir (yazıya geciş donemi)


Destanlar 3 safhadan oluşur:
Halkın benliğinde iz bırakan olaylar ve bunda rol oynayan kahramanlar,
Olayın ağızdan ağıza aktarılması,
Yazıya daha sonradan gecirilmesidir
Milletlerin toplumu derinden etkileyen, tarihi onem arz eden onemli olaylarını (doğal afetler, savaşlar, goc, yangın vb) konu edinirler Coğu kez manzum olurlar Tarih, etnografya, folklor gibi bilimler destanlardaki bilgilerden yararlanır

Turk Destanları
Turk destanları, Turk destanları, kainatın, insanın, kadının ve erkeğin yaradılışı; Turk milletinin doğuşu, ceşitli Turk devletlerinin kuruluş, gelişme, cokuşleri, zafer ve yenilgileri gibi konularla beraber pek cok sebep acıklayıcı efsaneyi de icinde barındırır Butun dunya edebiyatlarında olduğu gibi Turk edebiyatının da ilk ornekleri destanlardır

İslamiyet'ten Onceki Destanlar

1 Altay Yakut Yaratılış destanı
2Sakalar Donemi aAlp Er Tunga DestanıbŞu Destanı
3Hun Donemi Oğuz Kağan DestanıAtilla Destanı
4Gok Turk Donemi aBozkurt DestanıbErgenekon Destanı
5Uygur Donemi
a Tureyiş destanı
b Goc Destanı

İslamiyet'in Kabulunden Sonraki Destanlar
1Karahanlı Donemi Satuk Buğra Han Destanı
2KazakKırgız (turkeyarenacom) Kultur Dairesi Manas destanı
3TurkMoğol Kultur Dairesi Cengizname
4TatarKırım Timur ve Edige Destanları
5SelcukluBeylikler ve Osmanlı Donemleri
aSeyid Battal Gazi Destanı
b Danişmend Gazi Destanıc Koroğlu Destanı

Dunyanın Başlıca Doğal Destanları

Sumer destanı : Gılgamış
Yunan destanları : İlyada ve Odissea
İran destanı : Şehname
Fin destanı : Kalevala
Hint destanları : Mahabharata ve Ramayana
Alman destanı : Nibelungen
İngiliz destanı : Boewulf
Rus destanı : İgor
İspanyol destanı : Le Cid
Fransız destanı : Chansen de Roland
Japon destanı : Şinto


Dunyanın Başlıca Yapma Destanları

Latin edebiyatı: Aeneis ( Vergilius )
Fransız edebiyatı: Henriade ( Voltaire )
Portekiz edebiyatı: Os Lusiadas ( Camoens )
İngiliz edebiyatı: Kaybolmuş Cennet (John Milton)
İtalyan edebiyatı: Kurtarılmış Kudus ( Tasso )
İtalyan edebiyatı: Cılgın Orlando ( Ariosto )
İtalyan edebiyatı: İlahi Komedya ( Dante )


Turk Edebiyatında Yapma Destan

Kuvayı Milliye Destanı : Nazım Hikmet
Uc Şehitler Destanı : Fazıl Husnu Dağlarca
Canakkale Destanı: Mehmet Akif Ersoy
Satuk Buğra Han Destanı
Cengizname
Timur ve Edige Destanları
Seyid Battal Gazi Destanı
Koroğlu Destanı
Genc Osman Destanı ( Kayıkcı Kul Mustafa )
Selcukname (Yazıcıoğlu Ali)