Yanık – Donuk – Sıcak Çarpması İlkyardım

Yanık – Donma – Sıcak Çarpması İlkyardım

YANIK, DONMA VE SICAK ÇARPMASI

YANIK;Herhangi bir ısıya maruz kalma sonucu oluşan doku bozulmasıdır

Yanık çoğunlukla sıcak su ya da buhar teması sonucu meydana geldiği gibi,
Sıcak katı maddelerle temas,
Asit alkali gibi kimyasal maddelerle temas,
Elektrik akımı etkisiyle veya Radyasyon nedeni ile de oluşur

YANIK ÇEŞİTLERİ

Maddi Yanıklar
Isı ile oluşan yanıklar
Elektrik nedeni ile oluşan yanıklar
Işın ile oluşan yanıklar(radyasyon)
Sürtme ile oluşan yanıklar
Donma sonucu oluşan yanıklar
Kimyasal Yanıklar
Asit ve alkali madde ile oluşan yanıklar…

YANIĞIN CİDDİYETİNİ BELİRLEYEN FAKTÖRLER

Derinlik
Yaygınlık
Bölge
Yaş
Enfeksiyon riski
Solunum yoluyla görülen hasar
Önceden var olan hastalıklar

Yanık Derecelendirmesi

3ncü Derece Yanık
2nci Derece Yanık
1nci Derece Yanık

Deride kızarıklık, sancı, yanık bölgede ödem vardır Takriben 48 saatte iyileşir

Deride içi su batmış kabarcıklar (bül) vardır Ağrılıdır Derinin kendini yenilemesi ile kendi kendine iyileşir

Derinin bütün tabakaları etkilenmiştir Özelliklede kaslar, sinirler ve damarlar üstünde etkisi görülür Beyaz yaradan siyah renge değin aşamaları vardır Sinirler zarar gördüğü için sızı yoktur

YANIĞIN VÜCUTTAKİ OLUMSUZ ETKİLERİ

Derinliğine, yaygınlığına ve oluştuğu bölgeye emrindeki olarak, organ ve sistemlerde işleyiş bozukluğuna yol açar Sızı ve akıcı kaybına ast olarak şok meydana kazanç
Hastayaralının kendi vücudunda bulunan mikrop ve toksinlerle enfeksiyon oluşur

ISI İLE OLUŞAN YANIKLARDA İLKYARDIM İŞLEMLERİ NEDİR

Birey hala yanıyorsa paniğe engel olunur, koşması engellenir
HY ’nın battaniye vs ile üzeri kapatılır ve yuvarlanması sağlanır
Yaşam belirtileri değerlendirilir
Solunum yolunun etkilenip etkilenmediği denetim edilir
Yanık alan asgari 20 dakika soğuk su altında tutulur (yanık yüzeyi büyükse ısı kaybı fazla olacağından önerilmez
Ödem oluşabileceği düşünülerek yüzük, bilezik, saat, gerdanlık vb eşyalar çıkarılır
Yanmış alandaki deriler kaldırılmadan giysiler çıkarılır Takılan yerler varsa kesilir
Derinin zarar görmesini önlemek için sabunlu suyla tedbirli bir temizlik yapılır
Hijyen ve temizliğe uyarı edilir
Su Toplamış Yerler Patlatılmaz
Yanık üstüne hiçbir madde (ilaç dahil) sürülmemelidir
Yanık üzeri temiz bir bezle örtülür
Hasta zarar görmüş battaniye ile örtülür
Yanık bölgeler birlikte sargı yapılmamalı
Yanık geniş ve sağlık durumu kuruluşu uzaksa HY ’nın kusması yoksa, bilinçliyse, ağızdan istikrarsız verilerek (1 lt su – 1 dere kaşığı karbonat 1 dere kaşığı tuzlu) istikrarsız kaybı önlenir
Tıbbi takviye istenir (112)

KİMYASAL YANIKLARDA İLKYARDIM NASIL OLMALIDIR?

Deriyle bağlantı eden kimyasal maddenin en kısa sürede deriyle teması kesilmelidir
Alan bol tazyiksiz suyla, minimum 1520 dakika yumuşakça yıkanmalıdır
Giysiler çıkarılmalıdır
Hasta zarar görmüş örtülmelidir
Tıbbi takviye sağlanmalıdır (112)

ELEKTRİK YANIKLARINDA İLKYARDIM NASIL OLMALIDIR?

Soğukkanlı ve ağırbaşlı olunmalıdır
Hasta yaralıya dokunmadan önce elektrik akımı kesilmelidir
Akımı kesme imkanı yoksa tahta çubuk yada ip gibi bir cisimle elektrik teması kesilmelidir
Hasta yaralının ABC si değerlendirilmelidir
Hasta zarar görmüş kımıldatılmamalıdır
Zarar görebilen alan örtülmelidir
Tıbbi takviye istenmelidir112

SICAK ÇARPMASI BELİRTİLERİ

Yüksek derece ısı ve nem sonucu ceset ısısının ayarlanamaması sonucu ortaya bazı bozukluklar çıkar
Adale krampları
Zaaf, dermansızlık
Baş dönmesi
Tutum bozukluğu
Kansız ve sıcak cilt
Bol terleme (daha sonra azalır)
Mide krampları, kusma, bulantı
Bilinç kaybı, hayal görme
Seri nabız

SICAK ÇARPMASINDA İLKYARDIM NASIL OLMALIDIR?

Hasta serin ve havadar bir yere alınır
Giysiler çıkarılır
Sırt üstü yatırılarak, kol ve bacaklar yükseltilir
Bulantısı yahut ve bilinci açıksa su ve tuz kaybını gidermek için su, tuz, karbonatla hazırlanan istikrarsız yada soda içirilir

DONUK BELİRTİLERİ NELERDİR?

Fazla soğuk nedeni ile soğuğa maruz kalan bölgeye yeterince kan gitmemesi ve dokularda kanın pıhtılaşması ile dokuda hasar oluşur,
Birinci,
İkinci,
Üçüncü derece şekilde derecelendirilir

donuk derecelendirilmesi
üçüncü derece
ikinci derece
birinci derece
En hafif şeklidir, deride solukluk, soğukluk şehvetli uyuşma, halsizlik, sonradan kızarıklık ve iğnelenme, erken müdahale edilirse şipşak iyileşir
Soğuğun aralıksız olması ile belirtiler belirginleşir
Hasar görebilen bölgede gerginlik şehvetli
Ödem, şişlik, sızı, içi su batmış kabarcıklar
Su toplanması iyileşirken siyah kabuklara dönüşür
Dokuların geriye doğru dönülmez biçimde hasara uğramasıdır
Canlı ve dinç deriden belli hatları ile ayrılan siyah bir alan oluşur

DONUKTA İLKYARDIM NASIL OLMALIDIR?

Hastayaralı ılık bir ortama alınarak soğukla teması kesilir
Sakinleştirilir
Kesin istirahat ettirilir, hareket ettirilmez
Kuru giysiler giydirilir
Sıcak içecekler verilir
Su toplamış bölgeler patlatılmaz üstü örtülür
Donuk bölge ovulmaz kendi kendine ısınması sağlanır
El ve etap doğal pozisyonda tutulur
Isınma işleminden daha sonra hala duyumsuzlaşma varsa bezle bandaj yapılır
El ve ayaklar yukarı kaldırılır
Tıbbi destek istenir “112 *