Windows'un Sır Perdesini Kaldırıyoruz: 6 Gizemli Windows Sorusu

Neredeyse hepimiz Windows kullanıyoruz. Her gün en az bir defa bilgisayarımızın güç düğmesine basıp Windows'u başlatıyoruz, onlarca belge siliyoruz yahut kaydediyoruz, satırlarca yazı yazıyoruz. Tüm bunları nasıl yapacağımızı da artık epeyce âlâ biliyoruz.

Lakin biz bunları yaparken, art planda gizemini koruyan ve muhtemelen pek çok kişinin merak ettiği fakat karşılığını bulamadığı gizem bulunuyor. Örneğin bir klasöre isim verirken neden kimi karakterleri kullanamıyoruz? Neden 2 farklı Program Files klasörü var? Biz Windows'ta oturum açmadan Windows yüklenirken hangi hesabı kullanıyor?

İşte bu ve gibisi kimi gizemlerin üzerindeki sır perdesini bu yazımızda kaldırmaya çalışacağız...

1. Evrak ve Klasör İsimlerinde Yasaklı Karakterler

/, *, \ ve : üzere karakterleri evrak isimlerinde kullanamayacağınızı muhtemelen biliyorsunuz. Pekala ancak neden kullanamadığınızı biliyor musunuz? Örneğin \ karakterinin kullanılmamasının nedeni, dizinleri birbirinden ayırmak için kullanılmasıdır. C:\Kullanıcılar\Misafir\Chip\Makaleler üzere.

: işareti şoför harfini belirtmekte kullanıldığı için evrak ve klasör isimlerinde kullanılamaz. * ise komut satırında joker karakter yerine geçer. Örneğin del . şu anki klasördeki tüm belgeleri silecektir.

2. Oturum Açmadan Evvel Açılan Windows Hesabı

Bilgisayarınız açılış sırasında şoförleri yükler ve doğal olarak bunu siz Windows'a oturum açmadan evvel yapar. Aslında bu türlü olmasa ne ekranı görebilirsiniz, ne de fareyi ve klavyeyi kullanabilirsiniz. Pekala bu fonksiyonlar, oturum açmadan nasıl çalışıyor? Daha doğrusu, Windows'un bu esnada açtığı zımnî bir hesap mı var?

Bu esnada art planda aslında bir değil iki hesap çalışıyor. Manzara, giriş üzere şoförler, kernel düzeyinde çalışıyor ve kullanıcı hesabına gereksinim duymuyorlar. Oturum penceresi ise aslında bir süreç (logonui.exe) ve SYSTEM hesabı altında çalışıyor. Bâtın Administrator hesabıyla birebir izinlere sahip olan SYSTEM, Windows tarafından dahili bir hesap olarak kullanılıyor.

Ctrl + Shift + Esc'e bastığınızda ve buradan Detaylar sekmesine geçtiğinizde, birçok programın kendi hesabınız altında çalıştığını göreceksiniz ve bu bir sürpriz değil. Sürpriz ise, wininit.exe üzere sistem süreçlerinin tam da bahsettiğimiz bu bilinmeyen hesap altında, yani SYSTEM hesabı altında çalıştığını görebilirsiniz.

3. Bir Belgeyi Geri Dönüşüm Kutusu'ndan Sildiğinizde Aslında Ne Oluyor?

Geri Dönüşüm Kutusu'nu devre dışı bırakmadıysanız evrakın birinci evvel buraya gönderileceğini esasen biliyorsunuz. Böylelikle kazara sildiğiniz evrakları geri getirebilmeniz amaçlanıyor. Lakin evrakları Geri Dönüşüm Kutusu'ndan da sierseniz ya da "Çöpü boşaltırsanız" bu evraklara ne oluyor. Öncelikle şunu bilmelisiniz; bu belgeler nitekim silinmezler, yalnızca üzerine yazılmak üzere sabit diskte işaretlenirler.

Bu yüzden, Geri Dönüşüm Kutusu'ndan büsbütün silinen evrakları Recuva üzere bir araçla kurtarmak, kısa bir mühlet için mümkün olabilir. Ta ki sabit diskte üzerine yeni bir data denk gelene kadar... Bu yüzden bir belgeyi hakikaten yok etmek isteyenler, özel araçlarla üzerine rastgele bilgi yazma yolunu seçiyor.

4. Word'ün Gizemli Kodları

Windows'taki özelliklerin kimileri, geliştiricilerin yazılımı test etmeyi kolaylaştırmak üzere kullandıkları ve yayın sırasında da kaldırmadıkları şeylerden oluşuyor. Microsoft Word'de de emsal bir durum kelam konusu. Örneğin aşağıdaki satırı girip Enter'a basmanız uzun bir metin oluşturmanızı sağlıyor:

=rand(5, 10)

Klasik lorem ipsum metnini tercih ediyorsanız, bu komutu kullanabilirsiniz:

=lorem(5, 10)

Bu fonksiyonlar sayesinde örneğin kenar boşluklarının yahut bir yazı tipinin nasıl göründüğünü test edebilirsiniz.

5. Neden 2 Farklı Programlar Klasörü Var?

Windows, 32-bit ve 64-bit programları başka klasörlerde saklıyor. Pekala neden hepsini tek bir klasörde toplamıyor?

Bunun nedeni, kimi 32-bit programların 64-bit seçeneğinden evvel ortaya çıkmış olması. Bu programlar 64-bit DLL belgelerinin varlığından bile habersizler. 32-bit programın 64-bit DLL ile çalışması ise kusur ile sonuçlanıyor. 32-bit programlar ve bu programlara ilişkin DLL evrakları 64-bit programlardan farklı olarak saklandığında, her ikisi de çakışmadan, düzgün biçimde çalışabiliyor.

6. Windows, Programlar Donduğunda Neden Kapat ile Birlikte Bekle Seçeneğini de Sunuyor?

Programlar, Windows kuyruğundan giriş olayları (fareyi taşıma, klavyeyle yazma gibi) alırlar. Rastgele bir uygulama bu kuyruğa yaklaşık beş saniye boyunca bakmazsa, Windows bu programın kilitlendiğini anlıyor. Bu bazen program çok meşgulken de yaşanabilir (örneğin Excel'e binlerce satırlık bir tablo yapıştırdığınızda). Bu yüzden Windows'un karşınıza çıkardığı irtibat kutusunda "Bekle" seçeneği de bulunuyor.