Vücutta alerji

Alerji nedir?
Alerji belirtileri, alerji tedavisi
Vücutta alerjik kaşıntılar neden olur?

Alerji Türleri
Dünyada azami rastlanan hastalıklar arasında ilk sıralarda görülen alerjinin türleri de gün geçtikçe artıyor Globalleşmenin doğal bir sonucu olarak toplumlar aralarında iki taraflı alışveriş artmasıyla alerjiye zemin hazırlandı Enfeksiyon hastalıklarında azalma epeyce diğer bir deyişle mikroplardan arındıkça alerjik hastalıkların görülme oranı arttı

Alerji vücudun gösterdiği normal tepkinin aşırı olması şeklinde tanımlanabilir Genetik inşa hastalığın görülmesinde en kayda değer faktördür
Alerjik hastalıkların artış nedenleri:
1Hava kirliliğindeki yükselme
2Ozon tabakasındaki delinme sonucu ultraviyole ışınlarına maruz kalma
3Sigara içilmesi
4Besinlerdeki katkı maddesi maddeleri
5Ani hava değişiklikleri
6Kullanılan ilaçlar ve kozmetik ürünler
7Stres
8Bitki örtüsünün azalması
9Az güneş görebilen, boydan badana halı dolgun, iyi havalanmayan binalar

ALERJİK BELİRTİLER NELERDİR?
Alerji belirtileri çok farklı alanlara yönlendirilmiş olup tutulan maksat organa tabi olarak gelişir
Burun tıkanıklığı, sabahları hapşırık krizleri, burun akıntısı, gözlerde yanma batma, geniz akıntısı, öksürük, nefes darlığı, hırıltı, kaşıntı, döküntü, dudakta dilde şişme, tekrarlayan orta kulak iltihapları, sinusit

ALLERJİK RİNİT ( BAHAR NEZLESI) NEDİR?
En sık görülen alerjik hastalıkdır Toplumun % 25ini etkilemektedir
Burunda kaşıntı, aksırık, burun tıkanıklığı, boğazda kaşıntı, gözlerde yanma batma, eniz akıntısı tipik belirtileridir
Sene boyu sürebildiği gibi mevsimsel ( bahar aylarında) de olabilmektedir
bahar nezlesi olan hastalar x3 daha artı astım olma riski taşımaktadır

Nedenleri nelerdir?
Ev tozu( mite)
Polenler
Küf mantarları
Kediköpek tüyü
Boyalı, katkı maddeli gıdalar

Nasıl teşhis konulur?
Sorumluluk Sahibi allerjnin saptanması için deri alerji testi yapılır


Tedavisi nedir?
Hasta eğitimi tedavinin en kayda değer aşamasıdırZaman ayırıp hastalığın gidişi, yakınmaların yoğunluğuna göre tedavide yapılması planlanan değişiklikler, hap veya aşı tedavisi konuşulmalıdır
1Sorumlu etkenin saptanıp uzaklaştırılması tedavinin birincil aşamasıdır
En sık rastlanan etkenler; sene boyu süren rinitte ev tozu akarları olup mevsimsel görülen rinitte ise polenlerdir
Ev tozu akarlarının azaltılması için; yatak çarşaflarının haftada bir en düşük 55 derece ve üstünde yıkanması, tüylü oyuncakların, halıların uzaklaştırılmaları, yıkanabilir perde kullanılması, yün ve kuş tüyü taşıyan yastık ve yorgan kullanılmaması gerekmektedir
Küf allerjisi olanlarda konut içindeki nemin azaltılması önemlidir

Çiçek Tozu allerjisi olanlarda; sıcak, kuru ve rüzgarlı günlerde dışarı çıkmamaları, saçlar yatmadan önce mutlaka yıkanmalı, gözlük ve şapka kullanmalı evde ve arabada iltre kullanmalıdır
Besin alerjilerinin tek başına allerjik rinit bulgularına neden olmaları sık ratlanan bir şart değildir
2İlaç tedavisi
3Aşı tedavisi: azami yararlanan grup ev tozu ve polenlere aleyhinde duyarlılığı olanlardır

ÜRTİKER (KURDEŞEN)
Deriden kabarık genellike kaşıntılı dağıtılmış büyüklüklerde olabilen lezyonlardırHer yaş grubunda görülebilir Döküntüler aniden başlar ve 48 saat içinde düzelir 6 haftayı geçen ürtiker kronikleşir
Döküntüler vücudumuzun alıngan bölgelerinde boyunda, kasıkta göğüs bölgesinde daha fazla görülür Bazen dudaklarda dilde şişme boğazda kuruluk ve ses kısıklığı eşlik ediyorsa daha tehlikeli bir şart olan daha derin dokuları tutan angioödem gözlenebilir
Farklı Alanlara Yönlendirilmiş ürtiker tipleri vardır: Kolinerjik ürtiker, çalışma, sıcak banyo ya da heyecanlanma gibi vücutta terlemeye niçin olan uyarılarla ortaya çıkıp, 1015 dakika sürer Güneşe tabi ürtiker (solar ürtiker) güneşe çıktıktan kısa bir vakit daha sonra çıkar Somut ürtiker; elbiselerin sıktığı kısımlar gibi vücuda sürekli basınç uygulanmasından daha sonra ortaya çıkar

Nedenleri:
Gıdalar (süt, yumurta,kakao, fındık, fıstık, deniz ürünleri, çilek,muz, çukulata)
Gıda katkı maddeleri
Enfeksiyonlar
Parazitler (kıl kurdu, solucan)
Böcek ve arı sokması
İlaçlar ( antibiotikler, sancı kesiciler)
Fiziki nedenler ( sıcak, soğuk, basınç )
Hormonal nedenler ( tiroid hormonunun pozitif çalışması)

Tanısı:
Tanı çoğunlukla klinik bulgulara dayanılarak konulur Allerji cilt testleri gıda yada hap allerjisinden şüphelenildiğinde yapılmalıdır
Tedavi:
Nedene yöneliktirSoğuk duş, kaşıntının hafiflemesini sağlar

BESLENME ALERJİLERİ
Görülme sıklığı çocuklarda % 6 , erişkinlerde % 1,5 dur Gıda katkı maddelerinin niçin olduğu alerjiler toplumda %1 oranında görülür Herhangi bir yiyecek alerjiye niçin olsa da en sık; inek sütü, yumurta, yer fıstığı, darı,f ındık, balık ve kabuklu deniz ürünleri sayılabilir
Bulgular gıdanın yenmesinden 12 dakika içinde ile 2 saat sonradan daha sonra ortaya çıkabilir: Bulantı, kusma, karın ağrısı, gaz, karında şişlik, döküntü, dil ve damakta şişme, boğazda kaşıntı, yanma gözlenebilir
Tanısı:
Ayrıntılı öykü, deri testi ve beslenme doldurma testidir
Belirlenmiş teşhis konduktan sonradan alerjiye niçin olan besin diyetten çıkarılır Süt, yumurta ve soya allerjisi geçici olup balık ve fıstık allerjisi uzun zaman devam edebilir
İnek sütü allerjisi genellikle 3 yaş civarında kaybolur

ILAÇ ALERJİLERİ
En sık hap alerjisine niçin olan ilaçlar antibiyotikler ve sızı kesicilerdir Penisilin alerjisi en sık rastlanan ilaç alerjisidirGörülme sıklığı % 2dir
Tanısı için cilt testi yapılmalıdır

EGZEMA
Çocukluk çağında görülme sıklığı %10 olup, kalıtımsal bir hastalıktır Tekrarlayan ataklarla seyreden kaşıntılı ciltte kuruma, pullanmaya niçin olan bir cilt hastalığıdır Egzemalı bebeklerde astım ve nezle görülme olasılığı daha sıktır
Erken sütçocukluğu döneminde 23 aylıkken başlar ve 5 yaşlarında iyileşmeye başlar Önce yanaklar sonra el bilekleri ve diz arkalarında çıkar
Soğuk kuru hava ve banyo sonrası cilteki kuruluk artar

Tanısı klinik bulgulara dayanılarak konulur

Tedavisi; hastalığın alevlendiği dönemlerde hap verilmelidir
Cildi kurutmayan, nemlendiren nötral pHlı sabunlar kullanılmalı ve nemlendirici kremler kullanılmalıdır Hastalığı artıran etkenler hastaya anlatılmalıdır Aşırı terleme kaşıntıyı artırır

ASTIM
Çocukluk çağının en sık görülen kronik hastalığıdır Solunum yollarının ataklar halinde seyreden bir hava yolu hastalığı olup havanın akciğerlere girip çıkmasının engellenmesi sonucu öksürük, hırıltı, solunum yetmezliği gözlenir
Her yaşta görülebilir Birincil belirtiler 1 yaş civarında ama başlıca 45 yaşından önce çıkar
Türkiyede 14 yaş aşağıda 15 milyon astımlı çocuk bulunmaktadır

Astım krizini uyaranlar:
Allerjenler( konut tozu, polenler, küf, hayvan tüyü )
Enfeksiyonlar
Hava değişimi, nem oranının artması, soğuk hava
Egzersiz
Hava kirliliği
Sigara
Stres
Astımlı çocuklarda gece öksürüğü tipiktir; gece yatağa yatınca başlayan, peşpeşe olan bir öksürüktür Öksürük ve hırıltılı solunum ataklarının tekrar etmesi astımı düşündürmelidir
Hareketle gelen koşunca oynayınca nefes darlığı, değişik kokulara karşısında hassasiyet astımda görülen diğer belirtilerdir
Astım tanısında hastanın klinik belirtileri dışarıya, çocuğun yaşına tarafından solunum fonksiyon testleri ve kan testleri yapılabilir
Tedavisinde hasta hekim işbirliği fazla önemlidir Hastalar ve aileler hastalık hakkında bilgilendirilmelidirAmaç erken tanı ve tedavidir Tedavsinde sprey, toz gibi aracısız solunum aracılığıyla alınan ilaçların büyük önemi vardır
Astımlı çocukların büyük bir kısmı allerjiktir Anne sütü ile beslenme ve allerjenlerden kaçınma hastalığın ortaya çıkışını azaltır Anne sütüyle de allerjen bebeğe geçebilirEmziren annelerin diyetlerine dikkat etmeleri koşul Emziren annelerin fıstık, fındık, muz, süt , yuurta yememesi gerekmektedir Alerji ne değin geç çıkarsa böylece iyi olur
Astımlı çocuklarda allerjik rinit de vardır ve sinüsit sık görülen bir bulgudur
Vaktinde tedbir alınmazsa çocuklar ömür boyu allerjiyle ve bu hastalığın sorunlarıyla yaşamak zorunda kalabiliyorlar Çocuğunuza 2 yaşına kadar her istediği yiyeceği vermemelisiniz
Kaynak:Memorial Hastanesi Çocuk Hastalıkları Merkezi Pediatrisit Dr Istek Özgeneci *