Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Uyku Bozuklukları
Uyku bozuklukları oldukca sık karşılaştığımız problemlerden biriGece uykusu saatleri onemli kişisel farklılıklar gostermekteOrneğin bazılarımız erken yatıp erken kalkmayı,diğerleri ise gec yatıp gec kalkmayı tercih ederlerGec yatanlar akşam saatlerinde erken yatanlar ise sabah saatlerinde daha verimli olurlarGece uyku saatini belirleyen onemli faktorlerden biri de uyku oncesinde gecirilmiş uyanıklık suresidirOğleden sonraki saatlerde ozellikle yemek sonrası hissedilen uykululuk hali hemen hemen hepimizin yaşadığı bir deneyimdirVucut ısısının kısmen duşmesi ile ilgili olarak yaşadığımız bu uykululuk hali ozellikle sıcak iklim kuşaklarında oğleden sonra uykularının alışkanlık haline donuşmesine sebep olmuşturOğleden sonra 121 saat uyuduğumuzda, bu durum gece uykusunun 12 saat kaymasına sebep olmakta,boylece gece uykusu da kısalmaktadır
Uyku Bozukluklarının Turleri :
Dissomni
Parasomniler
Tıbbi ve psikiyatrik sebepli uyku bozuklukları
Diğerleri
Dissomni :
Dissomni terimi uykunun başlatılması ve surdurulmesinde gucluk,aşırı uykululuk,uykuuyanıklık siklus bozukluklarını tanımlamaktadır
Dissomni Sebepleri :
Psikofizyolojik ve psikiyatrik sebeplerle ortaya cıkan uyku bozuklukları:
Bu 2 sebeple sıklıkla insomnia hali ortaya cıkar
Psikofizyolojik olanlar daha sık gorulmekte ve ikiye ayrılmaktadır :
aGecici insomnia evlilik ve iş hayatındaki zorluklara bağlı olarak ortaya cıkmakta,genellikle de 23 hafta sure sonrasında duzelmektedir
bKalıcı olanları ise şiddetli anksiyete ile birlikte olmakta,negatif şartlanma ile uyuyamama bir davranış bicimine donuşmektedir
İnsomnia ( uyku bozukluğu ) bircok psikiyatrik hastalığın ana semptomu olarak da ortaya cıkarOrneğin;depresyonun kesin teşhis kriterlerinden biridirBurada insomnia hali objektif kriterlerle ortaya konabilmektedirHalbuki bazı psikiyatrik hastalıklarda objektif insomnia bulguları olmaksızın hasta uykusuzluktan yakınmaktadır
Psikolojik ve psikiyatrik sebeplerle aşırı uykululuk hali de ortaya cıkabilirse de uykusuzluğa oranla cok seyrek gorulmekte hatta bazı yazarlarca objektif verilerle kanıtlanamayacağı iddia edilmektedir
Alkol ve ilaclara bağlı uyku bozuklukları :
Ceşitli drogların insomnia veya gunduz uykululuk haline sebep oldukları bilinmektedirBunlar icinde en onemlisi gece uykusunu bozmaları nedeni ile uzerinde durulması gereken MSS stimulanları ve alkoldurOzellikle bazı kişilerce alkol yanlış bir inancla uykusuzluğu tedavi amacıyla kullanılmaktadırBu maksatla alkol alındığında uyku latensi ( uykuya dalma suresi ) kısalmakta,ancak gece boyunca sık uyanıklıklarla uykunun kalitesi bozulmaktadırHipnotikler de benzer bir etki ile uykunun kalitesini bozmakta,ertesi gun etkileri devam ettiğinden sedasyona ( bitkinlik hali ) sebep olmaktadırlarUzun sure kullanım ile de bu droglara tolerans ( bağımlılık ) gelişmektedirBu nedenle insomnia tedavisinde hipnotiklerden yararlanmak istenildiğinde cabuk etkili yarılanma omurleri kısa ( etki sureleri kısa ) olanlar tercih edilmeli ve uzun sureli kullanımdan kacınılmalıdır
Solunum ile ilgili uyku bozuklukları :
Solunum bozuklukları da hem insomniaya hem de gunduz aşırı uykululuk haline sebep olurlarBu grubu oluşturan hastalıklar icinde en sık goruleni obstruktif uykuapne sendromudurBu hastalarda uykuda yuzlerce defa tekrarlayan solunum bozuklukları sonucunda aşırı uykululuğa sebep olmaktadırlarSonucta sağ kalp yetmezliği,pulmoner ve arteriyel hipertansiyon ortaya cıkmaktadırHastalık %90 şiddetli horlaması olan şişman,kısa boyunlu erkeklerde gorulse de,ozellikle menopoz sonrasında seyrek olarak kadınlarda da gorulebilmektedir
Sentral uykuapne sendromu uzerinde onceleri yoğun araştırmalar yaplımış,anormal solunum olayları obstruktif,mikst ve sentral olarak ayrılmıştır ( beyinsel sebepler );ancak son zamanlarda bu ayırımın pratik bir onemi olmadığı,sentral uykuapne sendromunun bazı norolojik hastalıkları seyrinde rastlanan nadir gorulen bir sendrom olduğu ortaya cıkmıştır
Periyodik bacak hareketleri ve uykusuz bacaklar sendromu:
Periyodik bacak hareketleri de hem insomniaya hem de gunduz aşırı uykululuğa sebep olsalar da sıklıkla hastalarinsomniadan şikayet ederlerUykuda solunum bozukluklarında olduğu gibi uyku sırasında ritmik olarak tekrarlayan sıcramalar uykunun derinleşmesini engellemekte,bioelektrik ve davranışsal uyanıklıklar olmakta ve dolayısı ile ruhsal dinlenmenin sağlandığı REM doneminin suresi azalmaktadır
Huzursuz bacaklar sendromu uykuda periyodik hareketlerle birlikte gorulebilmekte veya tek başına ortaya cıkabilmektedirBu sendromde hastalar yatağa yattıklarında bacaklarında tarif edemedikleri bir huzursuzluk hissetmekte,kalkıp dolaştıklarında rahatlamaktadırlarHuzursuzluk hissi uykunun başlamasını geciktirmekte ve hastalar daha cok insomniadan şikayetle hekime gelmektedir
Toksik ve cevresel sebepli uyku bozuklukları:
Bugune kadar uyku bozukluğuna sebep olduğu ispatlanmış bazı ağır ************ller dışında insomniye sebep olan toksik madde yoktur
Cevresel nedenler ise uykusuzluğa sebep olan en onemli nedenlerin başında gelmektedirGurultu,ışık ve ısı en onemli nedenlerdirDiyet de uykuyu etkileyen faktorlerdendirOrneğin bazı sutler insomniaya sebep olmakta veya aşırı aşırı sıvı alımı veya gıda alımı gece ici uyanıklık sayısını artırarak uykusuzluğa sebep olabilmektedir
Narkolepsikatalepsi sendromu:
Genellikle genc yaşlarda gorulur,tekrarlayan asıl şikayet gunduz kısa sureli ve sık uyku ataklarıdırHastalar bu kısa sureli uykulardan dinlenmiş olarak uyanırlarBeraberinde katalepsi denen ve heyecanla ortaya cıkan ekstremite,baş ve boyundaki ani tonus kaybı hali ( baş,boyun,kollar veya bacaklarda ortaya cıkan ani guc kaybı Orneğin başın aniden one duşmesi ) olduğunda teşhis kesinleşirHastalığın 3semptomu uykuya dalma sırasında ortaya cıkan ani,kısa sureli uyku paralizisi denen tonus kaybıdırDorduncu semptom ise yine uykuya dalarken ve uykudan uyanırken ortaya cıkan halusinasyonlardır
Uyku Bozukluklarının Tedavisi :
Yukardakilere benzer şikayetleriniz varsa bir noroloji uzmanına başvurmanız gerekmektedirTeşhiste goruntuleme yontemleri,beyin dalgalarını kaydedip incelenmesini sağlayan EEG yontemi ve uyku laboratuarında hastanın uykusunun izlenmesi gibi tetkikler kullanılır
İstanbuldaki en geniş olanaklara sahip uyku laboratuarı İstanbul Universitesi Cerrahpaşa Tıp Fakultesi Noroloji Anabilim Dalında bulunmakta ve ProfDrHakan Kaynak tarafından yonetilmektedir
Uyku bozuklukları oldukca sık karşılaştığımız problemlerden biriGece uykusu saatleri onemli kişisel farklılıklar gostermekteOrneğin bazılarımız erken yatıp erken kalkmayı,diğerleri ise gec yatıp gec kalkmayı tercih ederlerGec yatanlar akşam saatlerinde erken yatanlar ise sabah saatlerinde daha verimli olurlarGece uyku saatini belirleyen onemli faktorlerden biri de uyku oncesinde gecirilmiş uyanıklık suresidirOğleden sonraki saatlerde ozellikle yemek sonrası hissedilen uykululuk hali hemen hemen hepimizin yaşadığı bir deneyimdirVucut ısısının kısmen duşmesi ile ilgili olarak yaşadığımız bu uykululuk hali ozellikle sıcak iklim kuşaklarında oğleden sonra uykularının alışkanlık haline donuşmesine sebep olmuşturOğleden sonra 121 saat uyuduğumuzda, bu durum gece uykusunun 12 saat kaymasına sebep olmakta,boylece gece uykusu da kısalmaktadır
Uyku Bozukluklarının Turleri :
Dissomni
Parasomniler
Tıbbi ve psikiyatrik sebepli uyku bozuklukları
Diğerleri
Dissomni :
Dissomni terimi uykunun başlatılması ve surdurulmesinde gucluk,aşırı uykululuk,uykuuyanıklık siklus bozukluklarını tanımlamaktadır
Dissomni Sebepleri :
Psikofizyolojik ve psikiyatrik sebeplerle ortaya cıkan uyku bozuklukları:
Bu 2 sebeple sıklıkla insomnia hali ortaya cıkar
Psikofizyolojik olanlar daha sık gorulmekte ve ikiye ayrılmaktadır :
aGecici insomnia evlilik ve iş hayatındaki zorluklara bağlı olarak ortaya cıkmakta,genellikle de 23 hafta sure sonrasında duzelmektedir
bKalıcı olanları ise şiddetli anksiyete ile birlikte olmakta,negatif şartlanma ile uyuyamama bir davranış bicimine donuşmektedir
İnsomnia ( uyku bozukluğu ) bircok psikiyatrik hastalığın ana semptomu olarak da ortaya cıkarOrneğin;depresyonun kesin teşhis kriterlerinden biridirBurada insomnia hali objektif kriterlerle ortaya konabilmektedirHalbuki bazı psikiyatrik hastalıklarda objektif insomnia bulguları olmaksızın hasta uykusuzluktan yakınmaktadır
Psikolojik ve psikiyatrik sebeplerle aşırı uykululuk hali de ortaya cıkabilirse de uykusuzluğa oranla cok seyrek gorulmekte hatta bazı yazarlarca objektif verilerle kanıtlanamayacağı iddia edilmektedir
Alkol ve ilaclara bağlı uyku bozuklukları :
Ceşitli drogların insomnia veya gunduz uykululuk haline sebep oldukları bilinmektedirBunlar icinde en onemlisi gece uykusunu bozmaları nedeni ile uzerinde durulması gereken MSS stimulanları ve alkoldurOzellikle bazı kişilerce alkol yanlış bir inancla uykusuzluğu tedavi amacıyla kullanılmaktadırBu maksatla alkol alındığında uyku latensi ( uykuya dalma suresi ) kısalmakta,ancak gece boyunca sık uyanıklıklarla uykunun kalitesi bozulmaktadırHipnotikler de benzer bir etki ile uykunun kalitesini bozmakta,ertesi gun etkileri devam ettiğinden sedasyona ( bitkinlik hali ) sebep olmaktadırlarUzun sure kullanım ile de bu droglara tolerans ( bağımlılık ) gelişmektedirBu nedenle insomnia tedavisinde hipnotiklerden yararlanmak istenildiğinde cabuk etkili yarılanma omurleri kısa ( etki sureleri kısa ) olanlar tercih edilmeli ve uzun sureli kullanımdan kacınılmalıdır
Solunum ile ilgili uyku bozuklukları :
Solunum bozuklukları da hem insomniaya hem de gunduz aşırı uykululuk haline sebep olurlarBu grubu oluşturan hastalıklar icinde en sık goruleni obstruktif uykuapne sendromudurBu hastalarda uykuda yuzlerce defa tekrarlayan solunum bozuklukları sonucunda aşırı uykululuğa sebep olmaktadırlarSonucta sağ kalp yetmezliği,pulmoner ve arteriyel hipertansiyon ortaya cıkmaktadırHastalık %90 şiddetli horlaması olan şişman,kısa boyunlu erkeklerde gorulse de,ozellikle menopoz sonrasında seyrek olarak kadınlarda da gorulebilmektedir
Sentral uykuapne sendromu uzerinde onceleri yoğun araştırmalar yaplımış,anormal solunum olayları obstruktif,mikst ve sentral olarak ayrılmıştır ( beyinsel sebepler );ancak son zamanlarda bu ayırımın pratik bir onemi olmadığı,sentral uykuapne sendromunun bazı norolojik hastalıkları seyrinde rastlanan nadir gorulen bir sendrom olduğu ortaya cıkmıştır
Periyodik bacak hareketleri ve uykusuz bacaklar sendromu:
Periyodik bacak hareketleri de hem insomniaya hem de gunduz aşırı uykululuğa sebep olsalar da sıklıkla hastalarinsomniadan şikayet ederlerUykuda solunum bozukluklarında olduğu gibi uyku sırasında ritmik olarak tekrarlayan sıcramalar uykunun derinleşmesini engellemekte,bioelektrik ve davranışsal uyanıklıklar olmakta ve dolayısı ile ruhsal dinlenmenin sağlandığı REM doneminin suresi azalmaktadır
Huzursuz bacaklar sendromu uykuda periyodik hareketlerle birlikte gorulebilmekte veya tek başına ortaya cıkabilmektedirBu sendromde hastalar yatağa yattıklarında bacaklarında tarif edemedikleri bir huzursuzluk hissetmekte,kalkıp dolaştıklarında rahatlamaktadırlarHuzursuzluk hissi uykunun başlamasını geciktirmekte ve hastalar daha cok insomniadan şikayetle hekime gelmektedir
Toksik ve cevresel sebepli uyku bozuklukları:
Bugune kadar uyku bozukluğuna sebep olduğu ispatlanmış bazı ağır ************ller dışında insomniye sebep olan toksik madde yoktur
Cevresel nedenler ise uykusuzluğa sebep olan en onemli nedenlerin başında gelmektedirGurultu,ışık ve ısı en onemli nedenlerdirDiyet de uykuyu etkileyen faktorlerdendirOrneğin bazı sutler insomniaya sebep olmakta veya aşırı aşırı sıvı alımı veya gıda alımı gece ici uyanıklık sayısını artırarak uykusuzluğa sebep olabilmektedir
Narkolepsikatalepsi sendromu:
Genellikle genc yaşlarda gorulur,tekrarlayan asıl şikayet gunduz kısa sureli ve sık uyku ataklarıdırHastalar bu kısa sureli uykulardan dinlenmiş olarak uyanırlarBeraberinde katalepsi denen ve heyecanla ortaya cıkan ekstremite,baş ve boyundaki ani tonus kaybı hali ( baş,boyun,kollar veya bacaklarda ortaya cıkan ani guc kaybı Orneğin başın aniden one duşmesi ) olduğunda teşhis kesinleşirHastalığın 3semptomu uykuya dalma sırasında ortaya cıkan ani,kısa sureli uyku paralizisi denen tonus kaybıdırDorduncu semptom ise yine uykuya dalarken ve uykudan uyanırken ortaya cıkan halusinasyonlardır
Uyku Bozukluklarının Tedavisi :
Yukardakilere benzer şikayetleriniz varsa bir noroloji uzmanına başvurmanız gerekmektedirTeşhiste goruntuleme yontemleri,beyin dalgalarını kaydedip incelenmesini sağlayan EEG yontemi ve uyku laboratuarında hastanın uykusunun izlenmesi gibi tetkikler kullanılır
İstanbuldaki en geniş olanaklara sahip uyku laboratuarı İstanbul Universitesi Cerrahpaşa Tıp Fakultesi Noroloji Anabilim Dalında bulunmakta ve ProfDrHakan Kaynak tarafından yonetilmektedir
