Ukrayna Krizi'nin Başka Bir Boyutu: Hangi Türk Şirketleri Bölgede Faaliyette Bulunuyor?

son günlerde tüm dünyanın gözü Doğu Avrupa'ya çevrilmişken, Rusya'nın tansiyonu artıran adımları ve telaffuzları ile Ukrayna'yı iktisadı hasar alıyor. 

Ukrayna'daki krizin ülkede faaliyet gösteren şirketler için oluşturduğu tehlike bölgede bir çok yatırımı olan Türk şirketlerini de etkiliyor. 


Hangi Türk şirketleri Ukrayna'da faaliyette?



Bu yılın başından itibaren bölgede oluşan tansiyonu diplomatik müdahaleler engelleyemedi. Rusya Devlet Lideri Putin'in dün Donetsk ve Lugansk Ayrılıkçı İdarelerini tanıyan kararı imzalaması ile tansiyon had safhaya çıktı. Putin'in imzasının akabinde Batılı devletlerden art geriye yansılar geldi.

Ukrayna Devlet Başkanlığı Ofisi, Rusya'nın saldıracağı haberleriyle ülke iktisadının aylık yaklaşık 2-3 milyar dolar ziyan ettiğini açıkladı. 

Ukrayna iktisadı Türkiye'yi de yakından ilgilendiriyor. Bilhassa son yıllarda yakınlaşan bağlar ve artan ticaret hacmi ile 700'den fazla Türk şirketi ülkede faaliyet gösteriyor. Dünya'dan Göker Bilgiç haberine nazaran, hangi Türk şirketleri Ukrayna'da iş yapıyor?

Turkcell'in Lifecell'i 10 milyondan fazla aboneye sahip!



Turkcell’in tamamına sahip olduğu iştiraki Lifecell, Ukrayna’nın en büyük üçüncü taşınabilir operatörü pozisyonunda. Küme gelirlerinin yüzde 10’unu oluşturan Turkcell’in milletlerarası operasyonları içerisinde Ukrayna değerli bir durumda bulunuyor. 2005 yılından bu yana ülkede faaliyet gösteren şirketin, 10 milyonu aşkın abonesi bulunuyor. Lifecell gelirleri Türk Lirası cinsinden, kur tesiri ve operasyonel performanstaki artış ile 2021 yılında yıllık bazda yüzde 50’nin artışla 2,805 milyon lira olarak gerçekleşti. Lifecell’in TL cinsinden FAVÖK’ü 1,566 milyon lira, FAVÖK marjı ise yüzde 55,8 oldu.

Anadolu Efes, Belçikalı ortağı ile 3 fabrikada üretim yapıyor



Anadolu Efes ile AB InBev'in ortak teşebbüsü AB InBev Efes, Ukrayna ve Rusya’da pazarın önder şirketleri ortasında yer alıyor. Şirketin Ukrayna’da 7 bin çalışanı ve 3 bira fabrikası, Rusya’da ise 11 bira fabrikası bulunuyor. Yüzde 24 iştiraki bulunan Anadolu Efes’in 2021 üçüncü çeyrek mali tablosuna bakıldığında Rusya ve Ukrayna coğrafik bölgesinin konsolide hasılat ve toplam varlıklar içindeki hissesi sırasıyla yüzde 28 ve yüzde 34 olduğu görülüyor.

Şişecam'ın Rusya'da 5 Ukrayna'da 1 tesisi var



Cam ambalaj pazarının kıymetli şirketlerinden Şişecam da hem Ukrayna hem de Rusya’da üretim yapıyor. Şirketin Rusya’da 5, Ukrayna’da 1 tesisi bulunuyor. Ukrayna’daki tesis Rusya ile hudut olan Kharkov bölgesinde yer alıyor. 2011 yılından bu yana Şişecam bünyesinde bulunan Merefa Glass Company, bölgede yaşanan olaylar nedeniyle yaklaşık 8 yıldır kapalı durumda.

Türk inşaat şirketlerinin bölgedeki projeleri neler?



Ukrayna, Türk inşaat şirketlerinin ağır faaliyet gösterdiği bir pazar. Türk şirketleri Ukrayna’nın bilhassa altyapı projelerinde isminden kelam ettiriyor. 

Doğuş İnşaat, geçen yıl Kremençuk bölgesinde 2 km uzunluğundaki karayolu köprü projesi ihalesini kazandı. Ukrayna medyasında yer alan haberlere nazaran, proje toplam 400 milyon dolara mal olacak. Doğuş İnşaat, bu ihalede başka Türk şirketi Onur İnşaat ile yarıştı.

Havalimanları Türk inşaat şirketine emanet!



Ülkedeki en büyük yabancı şirketler ortasında yer alan bir öbür Türk inşaat şirketi olan Onur İnşaat, geçtiğimiz günlerde Jitomir Havaalanı yenileme ihalesini yaklaşık 1,8 milyon dolara kazandı. 

Kiev'in en büyük caddesini 26,5 milyon dolara yenileyen şirket, başşehrin etraf yolu ihalesi için de teklif verdi. 

Şirket bu yılın Ocak ayında ülkenin en yüksek köprüsü olan Zaporoje Köprüsü'nün açılışını gerçekleştirdi. Onur İnşaat, ayrıyeten geçen yıl yaklaşık 200 milyon dolara Dnipro Havalimanı ihalesini üstlenmişti. Şirket halihazırda 4 tane daha devam eden projesi bulunuyor.

Metro inşaatı Limak'ta



Limak İnşaat, 2016 yılında Ukrayna'nın Dnipro kentinde metro ihalesi kazanmıştı. İhale bedeli 224 milyon euro olan projenin 2024 yılında tamamlanması planlanıyor. 

Ayrıca şirket, 2020 yılında Ukrayna Devlet Kara Yolları Kurumu ile çeşitli projelerin inşaatına yönelik iş birliği muahedesi imzalandı. Projelerin toplam pahasının yaklaşık 3 milyar dolar olduğu açıklanmıştı.

Karsan'dan bölgeye otobüs ihracatı



Hafif ve ağır ticari araç üreticisi Karsan, Rusya hududunda bulunan Kharkiv Belediyesi ile Nisan 2021'de 500 araçlık dev bir iş birliğine imza attı. Şirketin bölgeye üretim tesisi kurmayı planladığı da belirtilmişti. Nisan ayında düzenlenen Memleketler arası Mintrans Forum'unda konuşan Kharkiv Belediye Lider Vekili İgor Terekhov, Karsan ile üretim konusunda anlaştıklarını ve tesiste yaklaşık 300 kişinin istihdam edileceğini açıklamıştı. Karsan, Ocak ayında 150 adetlik Jest ve Atak aracının kente teslimatını gerçekleştirdi. Kalan kısım ise birkaç yıl içinde teslim edilecek.

Otokar 18 milyonluk otobüs satmıştı



Koç Topluluğu şirketlerinden Otokar, 2020 yılında Ukrayna’nın Vinitsa Bölgesi ile 18 milyon liralık muahede yapmıştı. Muahede kapsamındaki 10 adet Kent otobüsleri Eylül 2021'de teslim edildi. Holding, geçtiğimiz yıllarda Budget başta olmak üzere araç kiralama kesimine yönelik de yatırım yapmıştı.

Savunmada ASELSAN öne çıkıyor



Türkiye ile Ukrayna ortasındaki ekonomik yakınlaşmanın en fazla tesir gösterdiği kesimler ortasında savunma sanayi yer aldı. Türk şirketlerinin Ukrayna'ya savunma ve havacılık sanayi ihracatı 2021 yılında bir evvelki yıla nazaran yüzde 500'ün üzerinde artarak 124 milyon 301 bin dolar olarak gerçekleşti. 2020 yılında kelam konusu dataya ait sayı 19 milyon dolar civarındaydı.

Bu şirketler içerisinde ise ASELSAN ile Baykar öne çıktı. ASELSAN'ın yüzde 100 iştiraki ASELSAN Ukraine LLC, Ukrayna’da pazarlama ve iş geliştirme faaliyetlerini yürütmek 2020 yılında kuruldu. 2015 yılından bu yana pazarda faaliyet gösteren şirketin; bakım, tamir ve yenileştirme merkezi kurmayı planlandığı açıklanmıştı.

Baykar’ın İHA’ları Rusya ile bir krize de yol açmıştı



Baykar da Ukrayna ile düzgün bağlara sahip şirketler ortasında yer alıyor. Baykar’ın ürettiği insansız hava araçlarını satın alan Ukrayna, birebir vakitte Türkiye’ye savunma araçları için motor tedarik ediyor.

Ukrayna Cumhurbaşkanı Vladimir Zelenskiy, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile bu ay ki görüşmesinin akabinde yaptığı açıklamada, Baykar Makina tarafından üretilen insansız hava araçlarının Ukrayna'da üretileceğini duyurdu. 

Baykar’ın İHA’ları Rusya ile bir krize de yol açmıştı. Geçen yıl ekim ayında Ukrayna, insansız hava aracı ile Rusya’nın desteklediği ayrılıkçılara yönelik bir müdahalenin görüntülerini paylaşmıştı. İmajların akabinde Kremlin, Türk SİHA'larına yönelik tenkitler yapmış; Donetsk Halk Cumhuriyeti başkanı Denis Puşilin, 'Yüksek teknolojiye gereksinimimiz var zira Bayraktar TB-2 çok tehlikeli' tabirlerini kullanmıştı.

Aksa Güç doğal gaz ve elektrik santralleri için anlaşmıştı



Aksa Güç, geçen yıl Ukrayna'nın iki belediyesi ile iş birliği mutabakatı imzalamıştı. İzmail Belediye Meclisi ile yapılan mutabakata nazaran şirket, imzaladığı muahede kapsamında 260 MW’lık doğalgaz santralini finanse edecek ve işletecek. Aksa, ayrıyeten Odessa kentine bir elektrik santrali kurulması için mutabakat imzaladı.

Güneş gücü Girişim'den



Girişim Elektrik iştiraki Europower Ukraine LLC, geçen yılın son günlerinde Odessa kentindeki fabrikası inşaatının tamamlandığını duyurdu. 

Şirket, bölgede öncelikle güneş gücü santralleri olmak üzere hem eser hem de hizmet tedariki sağlıyor.

Rüzgar gücünü Eksim Güç inşaa ediyor



Eksim Güç de Skole kentinde 67.2 megavatlık rüzgar güç santrali projesini inşa ediyor.