Türkiye ’de İklim ve Doğal Bitki Örtüsü

Türkiye ’de Iklim ve Dogal Ur

Türkiye ’de Görülen Iklim Tipleri

Türkiye, matematik ve özel konumu sebebiyle çesitli iklim tiplerinin görüldügü bir ülkedir Türkiye ’de, çevresindeki denizlerin, kara kütlelerinin, basinç merkezlerinin, enlemin ve yeryüzü sekillerinin etkisiyle 3 esas iklim tipi belirmistir Esas iklim tipleri arasinda her iki iklim tipinin de özelligini tasiyan geçis iklimleri görülür

Karadeniz Iklimi

Karadeniz Ikliminin Özellikleri

Karadeniz Bölgesi ’nin kiyi kesimlerinde görülür
Her mevsim yagislidir En fazla yagis sonbahar ile kis aylarinda düser
Türkiye ’de görülen iklimler içinde yillik yagis miktari en fazla olandir
Yazlar serin ve yagisli, kislar ilik ve yagisli geçer
Yillik sicaklik farki azdir
Bulutluluk orani yüksek, günesli gün sayisi azdir
Karadeniz iklimi yer sekillerinin farkliligi sebebiyle 3 alt tipe ayrilmistir

UYARI : Karadeniz iklimi sicaklik ve nem kosullari bakimindan okyanusal iklime benzer Bu iklim tipinde yagis miktari daglarin konumuna ve yükseltilerine bagli olarak farklilik gösterir

Dogu Karadeniz Tipi

Daglarin kiyidan anında sonradan yükselmesi, uzanis yönleri ve bunlarin yagis getiren rüzgarlara dönük olmasi gibi etkenlerden dolayi Türkiye ’nin ve bölgenin en yagisli bölümüdür
Yillik sicaklik ortalamasi : 14°C 15°C
Ocak ayi sicaklik ortalamasi : 7°C
Temmuz ayi sicaklik ortalamasi : 23°C
Yillik yagis miktari 15002500 mm

Orta Karadeniz Tipi

Bu bölümde daglar kiyidan uzaklastigi ve yükseltileri azaldigi için yillik yagis miktari azalmistir
Yillik sicaklik farklari azdir
Yillik sicaklik ortalamasi : 14°C 15°C
Ocak ayi sicaklik ortalamasi : 7°C
Temmuz ayi sicaklik ortalamasi : 23°C
Yillik yagis miktari : 700 – 900 mm

Bati Karadeniz Tipi

Yaz ve kis sicakliklari Orta ve Dogu Karadeniz tipine kadar birazcık daha düsüktür
Yillik yagis miktari, Orta Karadeniz ’dekinden daha azdir
Kar yagisi ile don olayi Dogu ve Orta Karadeniz ’e göre daha sik görülür
Yillik sicaklik ortalamasi : 13°C 14°C
Ocak ayi sicaklik ortalamasi : 5°C
Temmuz ayi sicaklik ortalamasi : 21°C
Yillik yagis miktari : 10001500 mm

Karadeniz Ikliminin Dogal Bitki Örtüsü

Sicaklik ve yagis kosullari gür ormanlarin ve ormanalti florasinin gelismesini saglamistir Oysa Orta Karadeniz Bölümü ’nde yillik yagis miktarinin azalmasina bagli olarak orman örtüsü zayiflar

Karadeniz Bölgesi Bitki Katlari

Genis yaprakli agaçlardan olusan orman
Genis ve igne yaprakli agaçlardan olusan orman
Igne yaprakli agaçlardan olusan orman
Alpin çayirlar

Akdeniz Iklimi

Akdeniz Ikliminin Özellikleri

Yazlari sicak ve kurak, kislar ilik ve yagisli geçer
Kar yagisi ve don olayi ender görülür
En yagisli mevsim kis, en verimsiz mevsim yazdir
Yaz kurakligi belirgindir
Akdeniz iklimi sicaklik ortalamalari farkli oldugu için 2 tipe ayrilir

DIKKAT Akdeniz ikliminin etki alani Akdeniz Bölgesi ’nde Toros Daglari ’nin varligi sebebiyle sıcacık, Ege Bölgesi ’nde ise daglarin kiyiya düşey uzanmasi sebebiyle genistir DIKKAT

Asil Akdeniz Tipi

Akdeniz ve Ege kiyilarinda görülür
Daglarin kiyidan anında sonradan yükseldigi yerlerde yagis miktari artar
Kis sicakliginin en yüksek oldugu yerler Akdeniz kiyilaridir
Yillik sicaklik ortalamasi : 18°C 19°C
Ocak ayi sicaklik ortalamasi : 8°C 9°C
Temmuz ayi sicaklik ortalamasi : 28°C 30°C
Yillik yagis miktari : 750 – 1000 mm

Bozulmus Akdeniz Tipi (Marmara Tipi)

Gelibolu Yarimadasi ile Güney Marmara kiyilarinda daha yaygin olan bu iklim tipi, Trakya ’nin büyük bir bölümünde de görülür
Akdeniz iklimi ile Karadeniz iklimi arasinda geçis özelligi gösterir
Enlem farki nedeniyle sicaklik ortalamalari Asil Akdeniz tipine göre düsüktür
Kar yagisi ve don olayi Asil Akdeniz tipine kadar daha sik görülür
Yillik sicaklik ortalamasi : 12°C 15°C
Ocak ayi sicaklik ortalamasi : 5°C 6°C
Temmuz ayi sicaklik ortalamasi : 24°C
Yillik yagis miktari : 600 – 800 mm

DIKKATAkdeniz Ikliminin Marmara tipinde sicakliklarin daha düsük olmasi, enlem farki ve kuzeyden gelen rüzgarlarin etkisiyle açiklanir, Karadeniz ikliminin etkisiyle yaz yagislarinda artis görülürDIKKAT

Akdeniz Ikliminin Dogal Bitkiler

Kisa, bodur agaç ve çalilardan olusan makilerdir Maki tüm yil baştan başa yesil kalir
Makilerin yükselti siniri enlemin etkisine bagli olarak degisir

Akdeniz ’de 700 – 800 m
Ege ’de 400 – 500 m
Güney Marmara ’da ise 250 – 300 m ’dir

Karasal Iklim

Karasal Iklimin Özellikleri

Kuzey Anadolu ve Toros Daglari denizel etkilerin iç bölgelere girmesini zorlastirdigi için iç kesimlerde iklim karasallasmistir
Yillik yagis miktari eksik, sicaklik farklari belirgindir
Karasal iklim, enlem ve yükselti farki sebebiyle 3 tipe ayrilir:

DIKKAT Karasal iklimde yaz kurakliginin görülmesi, Akdeniz yagis rejiminin etkin oldugunu gösterirDIKKAT

Iç Anadolu Tipi

Iç Anadolu, Iç Bati Anadolu, Göller Yöresi ve Ergene Havzasi ’nda görülür
Yazlar sicak ve kurak, kislar soguk ve kar yagisli geçer
En yagisli mevsim ilkbahardir

Yillik sicaklik ortalamasi : 10°C 12°C
Ocak ayi sicaklik ortalamasi : 2°C 4°C
Temmuz ayi sicaklik ortalamasi : 25°C
Yillik yagis miktari : 250 – 500 mm

Güneydogu Anadolu Tipi

Türkiye ’nin en sicak iklim bölgesidir
Yazlar fazla sicak, kurak ve uzun, kislar ilik, yer yer soguk ve kisa geçer
Yaz kurakliginin en keskin oldugu bölgedir
Bölgenin batisinda kis yagislari, dogusunda ilkbahar yagislari belirgindir
Yillik sicaklik ortalamasi : 15°C – 19°C
Ocak ayi sicaklik ortalamasi : 1°C 2°C
Temmuz ayi sicaklik ortalamasi :30°C den yüksek
Yillik yagis miktari : 400 – 700 mm

Dogu Anadolu Tipi (Yazin Yagisli Tip)

Bölgenin yüksek bölümlerinde karasal iklim özellikleri daha belirgindir
Kislar fazla soguk, karli ve uzun, yazlar serin, yagisli ve kisa geçer
En yagisli mevsimler, yaz ve ilkbahardir
Kar yagisi ve don olayi fazla sik görülür
Yükseltinin etkisiyle kar yagisi diger bölgelere kadar erken baslar
Yillik sicaklik ortalamasi : 3°C 6°C
Ocak ayi sicaklik ortalamasi : 12°C ’den düsük
Temmuz ayi sicaklik ortalamasi :21°C 22°C
Yillik yagis miktari : 400 – 600 mm

Dogu Anadolu Tipi (Yazlari Kurak Herif)

Bölgenin Çukurda kalan alanlarinda (Yukari Firat, Orta ve Yukari Murat Bölümleri) kis sicakligi birazcık daha yüksektir Fakat Iç Anadolu ve Güneydogu Anadolu tipine tarafından kislar sert geçer
Ilkbahar yagislari belirgindir
Yazlar daha sicak ve kurak geçer
Bu iklim tipi yükseltisi düsük çökme ovalarinda ve akarsularca derin yarilmis vadi tabanlarinda görülür
Yillik sicaklik ortalamasi : 12°C – 12°C
Ocak ayi sicaklik ortalamasi : 8°C
Temmuz ayi sicaklik ortalamasi :25°C den yüksek
Yillik yagis miktari : 300 – 500 mm

Karasal Iklimin Dogal Ur

Ilkbahar yagislariyla yeseren, yaz kurakligi ile fazla irtifa atmadan sararan ve step (bozkir) sıradan verilen ot gibi yaşama genis yer kaplar Step alanlarinin bir bölümü antropojendir
Yüksek yerlerde yer yer igne yaprakli agaçlardan olusan ormanlar bulunur Dag doruklarina yakin yerlerde düsük sicaklik sebebiyle dag çayirlari yer alir

Antropojen Step (Bozkir) : Agaçlarin imha edildigi alanlarda gelisen steplere antropojen step (bozkir) normal verilir

Dis güçler içerisinde en genis alana yayilmis, nemli bölgelerde ve orta enlemlerde etkin olan en kayda değer dis zor akarsulardir Akarsular asindirma ve biriktirme yaparak yeryüzünü sekillendirir Dere, hizinin ve kütlesinin yaptigi tesir le yatagi derine dogru kazar, yatagi baştan başa kopardigi ya da erittigi maddeleri tasir Çay asindirmasi ile olusan sekiller vadi ve dev kazanidir

DIKKAT Akarsularin asindirmasinda yatak egimi esas etkendir Çünkü yatak egimi akarsuyun akis hizini belirler Yatak egiminin artı oldugu yukari bölümlerinde derinlemesine asindirma daha belirgindirDIKKAT *