Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Tünel kazma olur ya de insanlığın inşaat mühendisliği alanındaki birincil uygulamasıdır Eski mısırlıların kabir yapımında kullanılacak su için tüneller kazdıkları bilinmektedir Mısırlılar aynı zamanda bakır cevheri dışında tutmak için madencilik yapmışlar ve bu nedenle derin tüneller kazmışlardır Günümüzde tüneller genel olarak yol, demiryolu ve yayalara ait ulaşımı için kullanılmaktadır
Ilk sualtı tüneli büyük bir olasılıkla MÖ 2160 yıllarında babil kraliçesi semiramis ’in mühendisleri kadar yapılmıştır Tüneller savaşlarda düşmanın savunma hatlarına sızmak için çoğu kez kullanılmıştır Tarihçiler, Filistin ’deki Eriha kentinin sur duvarlarının yıkılması olayını, savaş esnasında bunların altından tünel kazılmasına ve daha sonra bu tünelle yerleştirilen patlayıcı maddeler yüzünden duvarların tahta kısımlarının yanmasına bağlamaktadır
Bazen sert kayaların oyulmasını da gerektiren tüneller Romalılar tarafından ünlü su kemerlerinin yapımında geniş ölçüde kullanılmıştır MÖ312 ’lerde yapılan Appian su kemerinin yaklaşık 25 km ’lik bölümü tünel biçimindedir Romalılar zamanından daha sonra, 1000 yıl dek büyük tüneller yapılmadı XVII Yüzyılda kanal çağı ile birlikte yeni bir tünel yapımcıları kuşağı ortaya çıktı
İnsanlığın ulaşım amacıyla yaptığı birincil büyük tünel, Fransa ’daki Midi Kanalı ’nın bir bölümüdür 1681 ’de tamamlanan bu tünel, Biskay körfezinden Akdeniz ’e dek uzanmaktaydı Kanalı Beziers yakınlarında Malpus ’taki kayalık bölgeden geçirebilmek için 158 m ’lik bir tünel yapılmıştı Bu bununla beraber yapımında patlayıcı madde kullanılan birincil tüneldi
Demiryolu ve Sualtı Tünelleri;
Xvıı Asır baştan başa kanal tünelleri Avrupa ve amerika ’da büyük ölçüde kullanıldı, ancakxıx Yüzyılın başlarında demiryollarının ortaya çıkmasıyla birlikte kanal ulaşımı eski kullanışlığını yitirdi öte taraftan, demiryolu yapımına ast olarak, bu ulaşım sistemi içinde tünel gereksinimini artırdı Bunlar aralarında yapımı en zor ve en dikkate layık olanı, 1906 ’da tamamlanan ve Alp dağları arasından geçti karşılayan Simpson tünelidir 20 km uzunluğundaki bu tünel İtalya ile isviçre ’yi birbirine bağlar İngiltere ’ye resmileşmiş olan Fransız mühendisi Marc Brunel (17691849), 1825 ve 1841 yılları arasında, günümüzde hala Londra metrosu tarafından kullanılan ve Rotherhithe ’de Thames nehrinin altında geçen ilk sualtı tünelini yaptı Brunel, bu tünelin yapımında özel bir tünel kazıcı vasıta kullandı Bu araç, yatay olarak yerleştirilmiş kerestelerden oluşuyordu Kirişler, toprağın kazılabilmesi ve herkes daha ileri yerleşmekte ve her biri daha ileri yerleşmekte ve her biri draha ileri derinleştirilerek kazıya devam edilmekteydi Brunel ’in tünel kazma aracı, bugünün yuvarlak tünel kazıcılarının başlangıcı olmuştur
Brunel ’in bu başarısından kısa bir vakit daha sonra, manş denizinin altından geçecek bir tünelin planları hazırlandı 1882 ’de bir askeri mühendis olan albay Frederick Beaumont, kireçli arazide 23 m çapında delik açabilecek bir makine geliştirdi Basınçlı havayla ileriye itilen bu araç, 24 saatte 12 m uzunluğunda bir delik açabiliyordu ve proje politik nedenlerle durdurulduğunda, Dover ’den doğuya dürüst 16 kmlik bir delik çözülmüş bulunuyordu İkinci bir tünel açma girişimine 1973 yılında başlandı Fakat maliyetin fazla yükselmesi nedeniyle 1975 ’te bu da durduruldu
Modern Tünel Açma Yöntemleri;
Sert kayaları oyarak tünel açma, genel olarak makinelerle delik delerek ve patlayıcı maddeler kullanılarak gerçekleştirilir Sert kayanın yüzeyi önce hava basınçlı kompresörlerle delinir Matkap uçları tuğgstenkarbid ’ten yapılmış deliciler, sert kayalarda dört beş dakika içinde 2 veya 3 m derinliğinde delikler açabilmekti sonradan kayanın yüzeyinde belirli bir biçimde açılan bu deliklere dinamit konularak patlatılır Ortaya ya küreme araçlarıyla vagonetlere yüklenerek haricen alınır
Kumlu, killi ve kireçli yumuşak araziler otomatik makinelerle kazılır Bu makinelerin en büyüğü 1983 ’de Pakistan ’da Mangla barajının yapımında kullanılmış ve burada 480 m uzunluğundaki kireçli arazide beş tane 9 mlik tünel açılmıştır Bu tür makinelerin, hidrolik kesici başları ağır ağır dönerek araziyi oyar Ortaya çıkan toprak, mekanik küreyicicilerle konveyörlere yüklenip dışarı atılır Kazıya devam edilirken bir yana da prefabrike beton kalıplarla tünelin duvarları, yine makineler aracılığıyla kaplanır
Derin olmayan tünellerden bazen “kesip üstünü kapatma yöntemi uygulanır Önce derin bir çukur kazılır ve tünelin dibine beton kalıplar yerleştirildikten sonra üzeri kazılan toprakla örtülür
Sualtı tünel kazımında, kazı alanında basıncı artırılması, iç basıncın su basıncından yüksek tutulması gerekebilir Tünül, beton kalıplarla kaplandıktan daha sonra, su geçirmez akıcı çimento püskürtülerek kaplanır Su altı tünellerinde, çakıllı kumu su geçirmez ışık halkası getirilmekte uygulanan diğer bir yöntem de tünelin her iki ucundan sarkıtılan tüpler yoluyla içeriye likit nitrojen sıkmaktır Böylece kıllı kum arasında işlemiş olan su donar ve tünel su basma korkusu olmaksızın kazılabilir
Ilk sualtı tüneli büyük bir olasılıkla MÖ 2160 yıllarında babil kraliçesi semiramis ’in mühendisleri kadar yapılmıştır Tüneller savaşlarda düşmanın savunma hatlarına sızmak için çoğu kez kullanılmıştır Tarihçiler, Filistin ’deki Eriha kentinin sur duvarlarının yıkılması olayını, savaş esnasında bunların altından tünel kazılmasına ve daha sonra bu tünelle yerleştirilen patlayıcı maddeler yüzünden duvarların tahta kısımlarının yanmasına bağlamaktadır
Bazen sert kayaların oyulmasını da gerektiren tüneller Romalılar tarafından ünlü su kemerlerinin yapımında geniş ölçüde kullanılmıştır MÖ312 ’lerde yapılan Appian su kemerinin yaklaşık 25 km ’lik bölümü tünel biçimindedir Romalılar zamanından daha sonra, 1000 yıl dek büyük tüneller yapılmadı XVII Yüzyılda kanal çağı ile birlikte yeni bir tünel yapımcıları kuşağı ortaya çıktı
İnsanlığın ulaşım amacıyla yaptığı birincil büyük tünel, Fransa ’daki Midi Kanalı ’nın bir bölümüdür 1681 ’de tamamlanan bu tünel, Biskay körfezinden Akdeniz ’e dek uzanmaktaydı Kanalı Beziers yakınlarında Malpus ’taki kayalık bölgeden geçirebilmek için 158 m ’lik bir tünel yapılmıştı Bu bununla beraber yapımında patlayıcı madde kullanılan birincil tüneldi
Demiryolu ve Sualtı Tünelleri;
Xvıı Asır baştan başa kanal tünelleri Avrupa ve amerika ’da büyük ölçüde kullanıldı, ancakxıx Yüzyılın başlarında demiryollarının ortaya çıkmasıyla birlikte kanal ulaşımı eski kullanışlığını yitirdi öte taraftan, demiryolu yapımına ast olarak, bu ulaşım sistemi içinde tünel gereksinimini artırdı Bunlar aralarında yapımı en zor ve en dikkate layık olanı, 1906 ’da tamamlanan ve Alp dağları arasından geçti karşılayan Simpson tünelidir 20 km uzunluğundaki bu tünel İtalya ile isviçre ’yi birbirine bağlar İngiltere ’ye resmileşmiş olan Fransız mühendisi Marc Brunel (17691849), 1825 ve 1841 yılları arasında, günümüzde hala Londra metrosu tarafından kullanılan ve Rotherhithe ’de Thames nehrinin altında geçen ilk sualtı tünelini yaptı Brunel, bu tünelin yapımında özel bir tünel kazıcı vasıta kullandı Bu araç, yatay olarak yerleştirilmiş kerestelerden oluşuyordu Kirişler, toprağın kazılabilmesi ve herkes daha ileri yerleşmekte ve her biri daha ileri yerleşmekte ve her biri draha ileri derinleştirilerek kazıya devam edilmekteydi Brunel ’in tünel kazma aracı, bugünün yuvarlak tünel kazıcılarının başlangıcı olmuştur
Brunel ’in bu başarısından kısa bir vakit daha sonra, manş denizinin altından geçecek bir tünelin planları hazırlandı 1882 ’de bir askeri mühendis olan albay Frederick Beaumont, kireçli arazide 23 m çapında delik açabilecek bir makine geliştirdi Basınçlı havayla ileriye itilen bu araç, 24 saatte 12 m uzunluğunda bir delik açabiliyordu ve proje politik nedenlerle durdurulduğunda, Dover ’den doğuya dürüst 16 kmlik bir delik çözülmüş bulunuyordu İkinci bir tünel açma girişimine 1973 yılında başlandı Fakat maliyetin fazla yükselmesi nedeniyle 1975 ’te bu da durduruldu
Modern Tünel Açma Yöntemleri;
Sert kayaları oyarak tünel açma, genel olarak makinelerle delik delerek ve patlayıcı maddeler kullanılarak gerçekleştirilir Sert kayanın yüzeyi önce hava basınçlı kompresörlerle delinir Matkap uçları tuğgstenkarbid ’ten yapılmış deliciler, sert kayalarda dört beş dakika içinde 2 veya 3 m derinliğinde delikler açabilmekti sonradan kayanın yüzeyinde belirli bir biçimde açılan bu deliklere dinamit konularak patlatılır Ortaya ya küreme araçlarıyla vagonetlere yüklenerek haricen alınır
Kumlu, killi ve kireçli yumuşak araziler otomatik makinelerle kazılır Bu makinelerin en büyüğü 1983 ’de Pakistan ’da Mangla barajının yapımında kullanılmış ve burada 480 m uzunluğundaki kireçli arazide beş tane 9 mlik tünel açılmıştır Bu tür makinelerin, hidrolik kesici başları ağır ağır dönerek araziyi oyar Ortaya çıkan toprak, mekanik küreyicicilerle konveyörlere yüklenip dışarı atılır Kazıya devam edilirken bir yana da prefabrike beton kalıplarla tünelin duvarları, yine makineler aracılığıyla kaplanır
Derin olmayan tünellerden bazen “kesip üstünü kapatma yöntemi uygulanır Önce derin bir çukur kazılır ve tünelin dibine beton kalıplar yerleştirildikten sonra üzeri kazılan toprakla örtülür
Sualtı tünel kazımında, kazı alanında basıncı artırılması, iç basıncın su basıncından yüksek tutulması gerekebilir Tünül, beton kalıplarla kaplandıktan daha sonra, su geçirmez akıcı çimento püskürtülerek kaplanır Su altı tünellerinde, çakıllı kumu su geçirmez ışık halkası getirilmekte uygulanan diğer bir yöntem de tünelin her iki ucundan sarkıtılan tüpler yoluyla içeriye likit nitrojen sıkmaktır Böylece kıllı kum arasında işlemiş olan su donar ve tünel su basma korkusu olmaksızın kazılabilir
