Tanzimat Fermanı Orjinal Metni

Tanzimat Fermanı Orjinal Metni
Tanzimat Fermanı Osmanlıca Metni
Tanzimat Fermanı Metni





Orjinal Osmanlıca metin
Cümleye malûm olduğu üzere Devleti Âliyemizin bidayeti zuhûrundan beru ahkâmı celîlei Kurâniye ve kavânîni şeriyyeye kemaliyle riayet olunduğundan saltanatı seniyemizin baskı ve miknet ve biltümce tebaasının rahat ve memuriyeti rütbei gayete vâsıl olmuş iken yüz elli sene vardır ki gavaili müteakibe ve esbâbı mütenevviaya mebni ne Şerî Şerife ve ne kavânîni münifeye inkiyat ve imtisal olunmamak hasebiyle evvelki zor ve mamuriyet bilakis kuvvetsizlik ve fakre mubaddel olmuş ve halbuki kavânîni şeriyye tahtında idare olunmıyan memâlikin payidâr olamıyacağı vazıhâttan bulunmuş olup cülûsı hümâyûnumuz rûzı firûzundan beru efkârı hayriyet âsârı mülûkanemiz dahi mücerret imarı memâliki Devleti Âliyemizin mevkii cografîsine ve arazii münbitesine ve halkın kabiliyet ve istidâtlarına nazaran esbâbı lâzimesine girişim olunduğu halde beş on sene zarfında biltevfikihi taâlâ suveri matlûba hâsıl olacağı zâhir olmağla avn ü inayeti Hazreti Bârîye itimâd ve imdâdı rûhaniyeti Cenabı Peygamberîye tevessül ve istinat birle artık Devleti Âliye ve memâliki mahrusâmızın hüsni idaresi zımnında bir takım kavânîni cedîde vaz ve tesisi lâzım ve önemli görünerek işbu kavânîni mukteziyenin mevâddı esâsiyesi deha güvenliki can ve mahfûziyeti ırz ve nâmus ve mülk tâyini aidat ve asâkiri mukteziyenin sûreti celp ve müddeti istihdamı kaziyelerinden ibaret olup şöyle ki dünyada candan ve ırz u nâmustan eazz bir şey olmadığından bir âdem anları tehlikede gördükçe hilkati zâtiye ve cibiliyeti fıtriyesinde hıyanete meyil olmasa bile muhafazai can ve nâmusu için kuşkusuz bazı sûretlere girişim edeceği ve bu deha devlet ve memlekete mûzır olageldiği müsellem olduğu misillû bilakis can ve nâmusundan belirli olduğu halde deha sıdk ü istikâmetten ayrılmıyacağı ve işi ve gücü derhal devlet ve hizmetine hüsni hizmetten ibaret olacağı deha bedihî ve zâhirdir ve emniyeti mülk kaziyesinin fıkdanı halinde ise cümbür cemaat ne devlet ve ne milletine ısınamayıp ve ne imarı mülke bakamayıp daima üzüntü ve ıztıraptan hâli olmadığı misillû huysuz takdirinde yâni emvâl ve emlâkinden güvenliki kâmilesi olduğu halde zeka hemen kendü işi ile ve tevsii dairei taayyüşiyle uğraşıp ve kendisinde gün be gün devlet ve ahali gayreti ve vatan muhabbeti artıp başlıca tarafından hüsni harekete çalışacağı şüpheden azâdedir Ve tâyini aidat maddesi dahi çünkü bir devlet muhafazai memâliki için muhakkak asker ve leşkere vesair masârifi mukteziyeye muhtaç olarak bu ise akçe ile yöneticilik olunacağına ve akçe zeka tebaanın vergisiyle hâsıl olacağına binâen bunun dahi bir hüsni sûretine bakılmak ehem olup eğerçi mukaddemlerde vâridât zannolunmuş olan yedi vahit beliyyesinden lehülhamd memâliki mahrusâmız ahalisi bundan evvelce kurtulmuş ise de âlâtı tahribiyyeden olup hiçbir vakitte semerei nafiâsı görülmiyen iltizamât usûlü muzırrası elyevm câri olarak bu ise bir memleketin mesâlihi siyasiye ve umûrı mâliyesini bir âdemin yedi ihtiyarına ve ola ki pençei cebr ü kahrına teslim çağrıda bulunmak olarak ol zeka eğer zaten bir iyice âdem değilse hemen kendi çıkarına bakıp cemi harekât ve sekenâtı gadir ve zulümden ibaret olmasıyla badezîn insanlari memâlikten her ferdin emlâk ve kudretine tarafından bir ücreti münasip tâyin olunarak kimseden ziyade şey alınamaması ve Devleti Âliyemizin berren ve bahren masârifi askeriye vesairesi deha kavânîni icabiye ile tahdit ve tebyîn olunup asıl göre icrâ olunması lâzimedendir ve asker maddesi dahi berminvali muharrer mevâddı mühimmeden olarak eğerçi muhafazai vatan için asker vermek ahalinin farizei zimmeti ise de şimdiye dek câri olduğu vechile bir memleketin adedi nüfusı mevcûdiyesine bakılmıyarak kiminden rütbei tahammülünden ziyade ve kiminden eksik asker istenilmek hem nizâmsızlığı ve ayrıca ziraat ve ticaret mevâddı nafiâsının ihlâlini mûcib olduğu misillû askerliğe gelenlerin ilânihayetül ömür istihdamları dahi füturu ve katı tenasülü müstelzim olmakta olmasiyle her memleketten lüzumu takdirinde istek olunacak neferâtı askeriye için bazı usûli hasene ve dört veyahut beş yıl müddet istihdam zımnında zeka bir tariki münavebe vaz ve tesis olunması icabı hâldendir

Velhâsıl bu kavânîni nizâmiye hâsıl olmadıkça tahsili şiddet ve memuriyet ve asayiş ve istirahât olası olmayıp cümlesinin esâsı dahi mevâddı meşruhâdan ibaret olduğundan fîmâbad eshabı cünhanın dâvâları kavânîni şeriyye iktizasınca alenen bervechi tetkîk görülüp hükmolunmadıkça hiç kimse hakkında hafî ve celi idam ve tesmim muamelesi icrâsı câiz olmamak ve hiç kimse kadar diğerinin ırz ve nâmusuna tasallût vukû bulmamak ve herkes emvâl ve emlâkine kemâli serbestiyetle mâlik ve mutasarrıf olarak asıl bir taraftan müdahale olunmamak ve firarda birinin töhmet ve kabahati vukûunda anın veresesi ol töhmet ve kabahatten beriüzzimme olacaklarından anın malını müsadere ile veresesi hukukı irsiyyelerinden mahrûm kılınmamak ve saltanatı seniyemizden olan ehli İslâm ve mileli saire bu müsaadâtı şâhânemize bilâistisna mazhar elde etmek üzere can ve ırz ve nâmus ve mülk maddelerinden hükmi şerî iktizasınca kâffei memâliki mahrusâmız ahalisine tarafı şâhânemizden emniyeti kâmile verilmiş ve diğer hususlara deha ittifâkı ârâ ile karar verilmesi lâzım gelmiş olmakla Meclisi Ahkâmı Adliyye âzâsı dahil lüzumu mertebe tekris olunarak ve vükelâ ve ricâli Devleti Âliyemiz zeka bazı tâyin olunacak eyyamda orada içtima edecek ve cümlesi efkâr ve mütalâatını hiç çekinmeyip serbestçe söyliyerek işbu güvenliki can ve mal ve tâyini ödenti hususlarına dair kavânîni mukteziye bir taraftan kararlaştırılıp ve tanzîmâtı askeriye maddesi dahi Bâbı Seraskerî Dârı Şûrâsında söyleşilip herbir kanûn karargîr epeyce ilâmaşallahu taâlâ düstûrülamel tutulmak üzere bâlası Hattı Hümâyûnumuz ile onaylama ve tevşih olunmak için tarafı Hümâyûnumuza arz olunsun ve işbu kavânîni şeriyye mücerret din ve devlet ve milleti ihya için vaz olunacak olduğundan cânibi Hümâyûnumuzdan hilâfına hareket vukû bulmıyacağına ahd ü misak olunup Hırkai Şerife odasında cemi ulemâ ve vükelâ hazırlanmış oldukları halde kasem billâh dahi olunarak ulemâ ve vükelâ dahil tahlif olunacağından asıl tarafından ulemâ ve vüzerâdan velhâsıl her kim olur ise olsun kavânîni şeriyyeye rakip hareket edenlerin kabahati sabitelerine tarafından tedibâtı lâyıklarının hiç rütbeye ve hatır ve gönüle bakılmıyarak icrâsı zımnında mahsûsen ceza kanûnnâmesi zeka tanzîm ettirilsin ve tümce memurînin elhaletü hâzihi mikdarı vafi maaşları olarak olur ya demin olmıyanları var ise onlar dahi tanzîm olunacağından şeran menfur olup harabiyeti mülkün sebebi âzâmı olan rüşvet maddei kerihasının fîmâbâd ademi vukuu maddesinin deha bir kanûnı kavi ile tekidine bakılsın
Ve keyfiyeti meşrûha usûli atikayı tamamen tagyir ve tecdit demek olacağından işbu iradei şâhânemiz Dersaâdet ve bilcümle memâliki mahrusâmız ahalisine ilân ve iaşe olunacağı misillû düveli mütehabbe dahi bu usûlün inşallâhı Taâlâ ilelebed bekâsına şahid elde etmek üzere Dersaâdetimizde mukim bilcümle süferâya deha resmen bildirilsin
Hemen Rabbimiz Taâlâ Hazretleri cümlemizi muvaffak buyursun ve bu kavânîni müessesenin hilâfına hareket edenler Allahı Taâla Hazretlerinin lânetine mazhar olsunlar ve ilelebed felâh bulmasınlar âmîn




Günümüz Türkçesi ile Orjinal Metin

Herkesin bildiği gibi, devletimizde, kuruluşundan beri Kuran'ın ulu hükümlerine ve şeriat yasalarına tam uyulduğundan, ülkemizin gücü ve bütün tab'asının rahat ve mutluluğu en yüksek noktaya çıkmıştı Ama, yüz elli yıl var fakat, birbirlerini izleyen karışıklıklar ve değişik nedenlerle şeriata ve ulu yasalara uyulmadığından evvelki güç ve refah, bütün tersine zayıflık ve fakirliğe dönüştü Oysa, şeriat yasaları ile yönetilmeyen bir ülkenin varlığını sürdürebilmesinin imkansızlığı açık seçik ortadadır

Tahta geçtiğimiz mutlu günden bu yana tüm çabalarımız, her zaman ülkenin kalkınması, ahalimiz ve fakirlemizin refahı amacına karşın oldu Eğer, yüce devletimize dahil ülkelerin coğrafi konumu, bereketli toprakları ve halkının yetenekleri gözönünde tutularak gerekli girişimler yapılırsa, ulu Allah'ın yardımı ile, beşon yılda kalkınabileceğimiz söz götürmez

Ulu Rabbimizin yardımına ve Peygamberimiz hazretlerinin ruhaniyetine sığınarak, yüce devletimizin ve ülkemizin iyi bir biçimde yönetilmesi için bundan böyle bazı yeni yasalar çıkarılması zorunlu görüldü

Laf konusu yasaların başında can güvenliği; millet, iffet ve malın korunması; vergi toplanması; halkın askere alınıp tabanca aşağıda tutulma süresi gibi hususlar gelmektedir Şöyle fakat; Dünyada can, ırz ve namustan daha değerli birşey yoktur Bir insan bunları tehlikede görür görmez, doğuştan olan kötü olmasa bile, canını ve namusunu gözetmek için olmadık çarelere başvurur Bunun devlet ve memlekete hasar vereceği açıktır Buna karşılık, can ve namustan emin olan bir kimse sadakat ve doğruluktan ayrılmaz, işi ve gücü ile devletine ve milletine faydalı olur

Mal güvenliğinin olmadığı yerde ise kimse devlet ve ulusuna ısınamaz, ülkesinin yükselmesi ile ilgilenmez, daima korku ve endişe içinde yaşar Buna karşılık, malından, mülkünden belirli olmadığı süre her zaman kendi işi ve işinin genişletilmesi ile uğraşır Devlet ve insanlar gayreti, vatan sevgisi kendisinde her gün artar

Aidat konusuna gelince: Bir devlet, ülkesini korumak için askere ve zorunlu değişik masraflara muhtaçtır Bu, para ile olur Para, tab'adan toplanacak vergiler ile oluştuğundan bunun en iyi şekilde toplanması gerekir

Evvelce gelir sanılmış olan yed'i vahitbelasından ülkemiz hamdolsun, kurtulmuşsa da yıkıcı bir usul olup hiçbir zaman yardımsever sonuç doğurmamış olan iltizam usülü hala sürüyor Bu, ülkenin siyasi işlerini ve finansal konularını bir adamın keyfine, hatta cebir ve zulmüne ayrılmak demektir Bu adam iyi bir insan değilse her zaman kendi çıkarına bakar, tüm davranışlarında kötülüğe, zulme yönelir bu nedenle, ülkemiz insanlarının herkes için, malına ve gelirine tarafından bir verginin saptanması ve kimseden bundan fazla birşey alınmaması gerekir Ulu devletimizin karada ve denizdeki askeri masrafları ile öbür masrafları yasalarla belirlenip sınırlandırılmalı ve kullanım ona göre yapılmalıdır

Askerlik de, yukarıda belirtildiği gibi, önemli konulardan biridir Ülkenin korunması için asker belirlemek halkın başlıca borcudur Lakin, bir memleketin mevcut nüfusuna bakılmaksızın, şimdiye değin yapıldığı gibi, kiminden tahammülünden fazla, kiminden az asker alınması keza düzesizliğe; hem tarım, ticaret ve bayındırlık işerinin fena gitmesine; ayrıca ömür boyu askerlik bıkkınlığa; hem de nüfusun azalmasına yol açar böylece, her memlektten alınacak asker miktarı için yerinde usul konulmalı ve dört veya beş yıl hizmet için sıra ussulü getirilmelidir Bunlar yapılmadıkça devletin kuvvetlenip gelişmesi, rahat ve asayişin sağlanması muhtemel olmaz Tüm bunların dayanağı yukarıda açıklanan hususlardır

böylece, artık kabahat işleyenlerin durumları şeriat yasaları gereğince açıkca incelenip bir karara bağlanmadıkça kimse hakkında, açık ya da gizli, idam ve zehirleme işlemi uygulanmayacaktır Hiç kimse, başkasının ırz ve namusuna saldırmayacaktır Cümbür Cemaat malına, mülküne tam sahip olacak, bunları dilediği gibi kullanacak, bunu yaparken de devlet büyüklerinin müdahalesine uğramayacaktır Birinin suçluluğunun saptanması halinde mirasçıların o işle ilgileri bulunmayacağından suçlunun malları elinden alınıp varisleri servet hakkından mahrum bırakılmayacaklardır

Ulu devletimizin tab'ası Müslümanlarla değişik uluslar bu haklardan tam yararlanacaklardır
Can, ırz, namus ve mal konularında, ülkemizin tüm halkına şeriat yasaları uyarınca garanti verilmiştir Değişik konularda da oybirliği ile karar verilmesi için, Meclisi Ahkamı Adliye üyeleri gerektikçe artırılacaktır Yüce devletimizin bakanları ile ileri gelenleri belirtilmiş günlerde orada toplanarak, görüşlerini çekinmeden dobra dobra söyleyeceklerdir Can, mülk güvenliğine ve vergilerin belirlenmesine ait yasalar böyle hazırlanacaktır

Askerlikle ilgili konular Babı Seraskeri Bakımlıı Şurası'nda görüşülüp karara bağlandıktan daha sonra ebediyen uygulanmaları için tasdik edilmek üzere tarafıma gönderilecektir Söz konusu yasalar sırf din, devlet, ülke ve ulusu yeniden kurmak amacı ile çıkarılacaklardından bunlara tam uyacağımıza yemin ederiz Bu konuda, Hırkai Şerife odasında, bütün din adamları ile bakanların hazırlanmış bulunacakları bir sırada yemin edecektir

Din adamı ve vezirlerden yasalara aykırı hareket edenlerin, kanıtlanacak suçlarına kadar, rütbelerine ve hatır ve gönüle bakılmaksızın cezalandırılmaları için özel cinayet yasası çıkarılacaktır

Memurlara yeterli maaş bağlanmış olup, henüz bağlanmış olanlarınkiler de belirlenecektir Bu yolla da, şeriata aykırı olan ve ülkenin gerilemesinde başrolü oynayan sus payı belası kuvvetli bir yasa ile ortadan kaldırılmış olacaktır

Bütün bu farzedilen hususlar eski hükümlerin hep değiştirilmesi çağırmak olacağından işbu fermanımız İstanbul halkına ve ülkemiz halkına duyurulacaktır diğer taraftan, dost devletlerin de bu yönetimin sonsuza dek uygulanmasına şahit olmaları için fermanımız, İstanbul'daki bütün büyükelçilere resmi olarak bildirilecektir

Allah hepimizi başarılı kılsın; yasalara uymayanlar Allah'ın lanetine uğrasın ve ömürleri boyunca bakımlı yüzü görmesin Amin *