sürtünme kuvveti cisimlerin hareketini zorlaştırır mı

sürtme kuvveti cisimlerin hareketini zorlaştırır mı

Düz bir zeminde yuvarladığımız top, bir zaman sonradan durur Topun yuvarlandığı zeminde onun hareketini yavaşlatan ve durmasına niçin olan bir zorlama vardır Bu kuvvete sürtünme kuvveti denir

Sürtme kuvveti;
• Bağlantı gerektiren bir kuvvettir,
• Cisimlerin hareketini zorlaştırır,
• Hareket eden cismi yavaşlatır ve durdurur,
• Duran bir cismin hareket etmesini engeller

Bir cismi hareket ettirebilmek için sürtünme kuvvetini yenmeliyiz Yani sürtme kuvvetine eşit veya daha büyük zorlama uygulamamız gerekir Şekildeki adamın keresteleri hareket ettirebilmesi için sürtme kuvvetini yenebilecek bir şiddet uygulaması gerekir

Tekerlek, sürtme kuvvetini azaltır bu nedenle tekerlekli cisimler daha kolay hareket eder

Cisimlerin özelliği kadar zeminin özelliği de hareketi kolaylaştırabilir veya zorlaştırabilir Arabalar taşlık yollarda daha güç hareket ederken asfalt yolda daha basit hareket eder

Tahta ve halı üstünde de sürtme kuvveti artı olduğu için cisimler baskı hareket ettirilir
Pürüzsüz yüzeylerde sürtme kuvveti daha azdır

Normal yüzeylerde yürürken düşmemizi engelleyen sürtünme kuvveti buzda eksik olduğu için kayıp düşebiliriz bu nedenle kışın lastik tabanlı ayakkabılar giyeriz

Karlı ve buzlu yollarda arabaların kaymasını önlemek, sürtme kuvvetini artırmak için tekerleklere zincir takılır

Su da sürtme kuvvetini azaltır Islak zeminler ve ıslak çimenler bu nedenle kaygan olur
Halk buzda veya karda daha çabuk hareket yapabilmek için paten ve kayak kullanırlar

Hava Direnci
Bir kâğıt kırpıntı ile paçavra paketini yukarıdan benzer anda bıraktığımızda paket yere daha erken düşer Kâğıt kaba şaka havadaki sürtünmenin etkisiyle yere daha geç düşer Havadaki sürtme kuvveti pakete de tesir etmektedir Ama havadaki sürtünme kâğıt mendili paketten daha fazla etkiler

Havadaki sürtünmeye hava direnci denir

Hava direnci cisimlerin hareket yönünün tersi yöndedir bu nedenle cisimlerin hareketini yavaşlatır Hava direnci temas gerektiren bir kuvvettir

Bir cismin hızı arttıkça hava direnci de artar
Bisikletle ne değin çabuk gidersek yüzümüzde hava direncini böylece fazla hissederiz Hızlı giden bir otomobil bisiklete kadar, bir jet uçağı da otomobile kadar daha fazla hava direnciyle karşılaşır

Araba ve uçaklar hava direncini azaltacak şekilde tasarlanır Ön tarafı ve tavanı yüksek bir araba hava direncinden daha çok etkilenir Şekildeki spor arabalar hava direncini azaltacak şekilde tasarlanmıştır

Paraşütler kâğıt şamata gibi hava direncinden çok etkilenir böylece yere ağır ağır iner Bu Nedenle insanların yere süratli düşerek yaralanmaları önlenmiş olur Bir Takım jet uçaklarında kısa pistlere inerken durmalarını kolaylaştırmak için paraşüt kullanılır

Kuşların cisim yapıları havada daha gizli hareket etmelerini sağlar Kuşlar bu yapıları tamamen hava direncinden fazla etkilenmezler

Su Direnci
Hava gibi su da cisimlerin hareketini yavaşlatır Yüzerken su direncini hissederiz Suda hareket eden varlıklar su direncinden etkilenir

Beden şekilleri ve üzerlerindeki kaygan pullar balıkların su direncinden eksik etkilenmelerini sağlayarak sudaki hareketlerini kolaylaştırır Su direnci olmasaydı balıklar suda yüzemezdi
Deniz taşıtları, su direncinden daha eksik etkilenecek şekilde tasarlanmıştır
Su direnci de temas gerektiren kuvvettir Bir cismin sudaki hızı arttıkça su direnci de artar

Hangisinin Direnci Daha Fazladır?
iki metal parayı biri manâsız, diğeri su doymuş iki şişeye aynı anda attığımızda abes şişeye atılan para şişenin dibine daha ivedi ulaşır Çünkü su direnci hava direncinden daha fazladır

Sürtme Kuvvetinin Etkileri
Günlük hayatımızda gerçekleştirdiğimiz birçok olay sürtünme kuvvetinin etkisiyle olmaktadır Cisimleri tutma, yürüme, yazı yazma, bir yeri silme, bir cismi erteleme hareketlerini sürtme kuvvetinin etkisiyle gerçekleştiririz
Sürtünme kuvveti arttığında hareket etmemiz zorlaşır Bu durumda hareketli cisimleri durdurmak kolaylaşır
Sürtünme kuvveti azaldığında hareket kolaylaşır fakat cisimleri durdurmak zorlaşır
Kumsalda bisiklet sürmek zordur fakat durdurmak kolaydır Kaygan bir zeminde bisikleti durdurmak zordur
Halk Müziği sürtünme kuvvetini azaltmak için senelerdir tekerlekli cisimler kullanmaktadır
Araba motorlarındaki parçalar hareket ederken birbirine sürtünür Bu sürtünmenin etkisiyle parçaların yıpranmasını önlemek, motorun ömrünü uzatmak için yağ kullanılır Yağlanan parçalar arasındaki sürtünme kuvveti azalır Yağlama işi birçok makinede kullanılır
Hava direnci yağmurun düşme hızını azaltır Hava direnci atmosfere giren meteorların yeryüzüne hasar vermesini de önler *