Solunum Acillerinde İlkyardım

SOLUNUM ACİLLERİNDE ACİL BAKIM

SOLUNUMUN DEĞERLENDİRİLMESİ

SOLUNUM YETMEZLİĞİ

SOLUKYOLUNUN ACILMASI

SUNİ SOLUNUM

SOLUK YOLU TIKANMALARI (HEİMLİCH MANEVRASI)

SOLUNUM CEŞİTLERİ

SOLUNUM SESLERİ

SOLUNUM ACİLLERİ

DİSPNE

PULMONER EMBOLİ

OKSİJEN TEDAVİSİ



Solunumun değerlendirilmesi ilk muayene ile başlar Amac, ilk anda hastanın yaşamını tehdit eden bir sorun varsa, sorunu saptayarak ortadan kaldırmak ve soluk yolunun devamlılığını sağlamaktır İlk muayeneyi pratik acıdan uygunsa baştan ayağa (ikinci ) muayene takip etmelidir

İLK DEĞERLENDİRME

İlk muayenede amac, hastanın yaşamsal fonksiyonlarını tehdit eden bir unsur varsa onu saptamaktır Oncelikle bak dinle hisset yontemiyle solunum değerlendirilir Kişinin solunumu horlama veya hırıltı şeklindeyse, muhtemelen soluk yolunda sorun vardır İkinci olarak solunumun yeterli olup olmadığı değerlendirilir Hasta bilincli ise ve zorlanmadan konuşabiliyorsa, hastanın soluk yolu acık ve solunumu yeterli demektir

Bilinc duzeyi değişken hastalarda ileri değerlendirme yapılmalıdır Hastanın goğus hareketleri değerlendirilmelidir Normalde kişinin goğsu her nefes alışta yukselir, her nefes verişte alcalır Erişkin kişinin solunum sayısı genelde dakikada 12 ila 20 arasındadır Duzenli aralıklarla ve kendiliğinden gercekleşir (spontan ) Duzensiz solunum, ciddi bir sorun olduğunu duşundurur ve oksijen desteği gerektirir Goğus bolgesi asimetrik hareketler acısından izlenmelidir Goğsun bir tarafı yukselirken diğer tarafı yukselmiyorsa buna paradoksal solunum denir ve yelken goğsu duşundurur

Hastanın solunumu yoksa yada soluk yolunda bir sorunu olduğunu duşunuyorsanız, yaralanma durumuna uygun olarak başa pozisyon verilen manevralardan birini kullanarak soluk yolunu acın Soluk yolunun acıklığı sağlandıktan sonra solunumu değerlendirin Solunum yeterliyse, oksijen verildikten sonra dolaşım değerlendirilir Solunum yetersizse veya yoksa, suni solunuma başlanır Hastanın solunumunu desteklemek uzere bag valv mask (balon maske ), demand valv resusitator; nazofarengeal airway, orofarengeal airway, endotrakeal tup gibi arac gerecler kullanılmışsa, goğus hareketleri izlenir Amac, işlem doğru yapılıyor mu, malzeme doğru yerleştirilmiş mi onu saptamaktır Solunumun değerlendirilmesi, soluk yolunun acıklığının sağlanması, solunumun desteklenmesi ve kullanılan arac gerecler daha sonra anlatılacaktır



İKİNCİ DEĞERLENDİRME

İlk muayenede amac, yaşam bulgularını hemen değerlendirerek, varsa yaşamı tehdit eden unsurun ortadan kaldırılmasıdır İkinci muayene daha ayrıntılıdır

Oyku Alma: Oncelikle var olan sorunla ilgili kısa bir oyku almaya calışın Henuz yenilmiş veya icilmiş bir şeyin ardından mı gercekleşmiş? Yaralanma olmuş mu? Bu sorulara alınan yanıtlar, soruna yol acan nedeni bulmaya yarayabilir Sorun aniden mi yoksa artarak mı ortaya cıkmış ? Alerji veya anaflaksi oykusu var mı ? Yaralanma soz konusu ise nasıl olmuş ? Bu sorulara alınan yanıtlar sorunun tedavisini etkileyebilir Orneğin, boyundaki kunt bir yaralanma, larengeal yaralanmaya dolayısıyla solunum sıkıntısına neden olabilir

Baştan Ayağa Muayene: Oyku aldıktan sonra, dikkatinizi fiziksel muayeneye vermelisiniz Solunumun yeterliliğini değerlendirirken deriye de goz atın Cunku deri rengi, hastanın oksijenlenme durumu hakkında oldukca onemli bilgiler verecektir Solunumun bozulduğu erken donemde, oksijen eksikliği sempatik sinir sistemini uyarır Daha sonra deri rengi soluk bir hal alır ve terleme gorulur Siyanoz, solunum yetmezliğinin diğer bir bulgusudur Hemoglobine oksijen bağlandığında kanın rengi parlak kırmızı olurken, oksijensiz hemoglobin kana koyu renk verdiğinden derinin rengi koyulaşarak, ozellikle mukozalar morumsu bir renk alır, buna siyanoz denir Ancak, dokuda şiddetli hipoksi olmadıkca bu guvenilir bir bulgu değildir Siyanoz genellikle dudaklar, tırnaklar ve deride gorulur Kırmızı deri dokuntusu, ozellikle arı sokmasında olduğu gibi, alerjiyi gosterirken, derinin kiraz kırmızısı renge donuşmesi karbon monoksit zehirlenmesinin son doneminin gostergesi olabilir

Solunum sayısının doğru belirlenmesi onemlidir Solunum sayısındaki artma yada azalma solunum yetmezliğinin en erken bulguları olabilir

Solunum yetmezliğinin bir başka belirtisi ise, yardımcı solunum kaslarının kullanılmasıdır İnterkostal veya suprasternal cekilmelerin olması yada karın kaslarının kullanılması, yardımcı solunum kaslarının solunuma katıldığını gosterir Bebek ve cocuklarda, burun kanatlarının solunuma katılması ve hırıltılı solunum, yetmezlik belirtisidir Comak parmak, ozellikle uzun sureli kalp yetmezliği veveya solunum yetmezliği olan hastalarda gorulur

Solunumun değerlendirilmesindeki diğer aşamalar inspeksiyon ve oskultasyondur Once ağız ve burundaki hava hareketi dinlenir Daha sonra goğus steteskopla dinlenir Hastane oncesi oskultasyonda steteskop sağ ve sol apekse (klavikulaların hemen altına), sağ ve sol orta kısma (sekizinci veya dokuzuncu interkostal aralığa, klavikula orta hattına), sağ ve sol aksilla orta hattına (dorduncu veya beşinci interkostal aralığa, goğsun yan tarafına) yerleştirilir Sırtta da steteskop altı noktaya yerleştirilerek akciğer sesleri dinlenebilir Hastanın durumu uygunsa, sırttan dinleme onden dinlemeye tercih edilmelidir Cunku sırttan dinlerken kalp sesleri ile akciğer sesleri birbirine karışmaz Ancak hastanın soluk yolunu acık tutmak uzere hasta sırt ustu yatıyorsa onden ve yandan dinleme tercih edilir