Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Serebrovasküler marazlar; Amerika Birleşik Devletlerinde en yaygın mevt nedenleri arasında 3. sırada olup, sakat kalma sebeblerinin de başında gelir. Mevt ve sakatlıklar; ya fokal ya da yaygın enfarkta neden olan iskeminin yahut bası yapan kitle lezyonuna yol açan kanamaların sonucudur
İskemİk VaskÜler HastalIk (FelÇ-İnme)
İskemi ve sonucundaki dimağ enfarktı rastgele bir serebral damarın dağılım meydanında görülebilir; böylelikle serebrum, beyinsapı ya da serebellumun rastgele bir kısmı etkilenebilir. Dimağa en ziyade kanı karotid dolaşımı sağladığından bunun dağılımının içindeki iskemi ve enfarkt en yaygınıdır. İskemi, ana arterlerin tıkanmasından, stenoz sonucu azalmış akım sonucu yahut intravasküler emboli nedeniyle daha küçük çaplı arteriyollerin muvakkat yahut kalıcı halde tıkanmasından kaynaklanabilir.
Büyük damarlardaki stenoz yahut tıkanmanın en yaygın nedeni atherosklerozisdir. Bu hastalık umumide internal karotid arterin, extrakranial boyun segmentinde, ama karotid sifon segmentinde (kavernous sinüs içindeki kısmı), distal internal karotis, velev proksimal orta serebral arterde de oluşabilir.
Arterial emboli çoklukla ya karotis bifukasyonundaki ülsere atherosclerotik plaktan ya da kalp içindeki odaktan kaynaklanır. Myokard enfarktüsü sonrasında gelişen mural thrombus yahut atrial fibrilasyon kalpteki emboli kaynaklarıdır. Serebral iskemi için öteki risk faktörleri, yüksek tansiyon, diabet, yüksek kolesterol, şişmanlık, sigara ve aile hikayesidir.
İnme için hiçbir tesirli ilaç yahut cerrahi müdahale olmadığından, nöroşirürjide güdülen gaye felç geçirmesi mümkün hastaları belirlemek ve serebral iskemi riskini azaltmaktır. Bu yüksek risk taşıyan hastalar, en âlâ halde ya muvakkat serebral iskemi ya da amaurosis fugax biçiminde görülen; süreksiz iskemik atak (GİA) hikayesiyle belirlenirler. Karotid dolaşımı içindeki muvakkat serebral iskemi ekseriyetle süreksiz hemianestezi, hemiparezi ya da afazi’den oluşur. Amorozis fugax, bir gözün muvakkat görme kaybıdır. Vertebrobasilar sistemdeki iskemi, süreksiz diplopi, boşdönmesi, dizarthiri, disfaji, kuvvet kaybı, uyuşukluk, görmeü kaybı ve velev hafıza kaybına neden olabilir.
İskemik vakaların birçoklarının mühleti saniyeler ve dakikalarla ölçülür ve nadiren 30 dak. dan uzun sürer. Nörolojik bozukluk 24 saat içinde gerilediği taktirde , vaka bir GIA olarak tanımlanır. Reverzibl bir iskemik nörolojik bozukluk (RIND) 24 saat ila 3 hafta periyodik olanıdır. Daha uzun vadeli olan iskemik bozukluklar tamamlanmış/oturmuş felç kabul edilir. Tamamlanmış felç görülen bireylerle yapılan dikkatli sorgulamalarda; %60’ının evvelce bir TIA geçmişinin bulunduğunu, %20’sinde felcin adım adım ilerleyen biçimde geliştiğini ve yalnızca %20’sinde aniden ortaya çıktığı saptanmıştır.
TEDAVİ
GİA geçiren yahut yavaş ortaya çıkan inmeli olgular gözetici cerrahi müdahale için potansiyel adaylardır. İnmeyi önleyici cerrahi müdahaleler emboli odağının ortadan kaldırılmasını yahut beyefendisine giden kan akımının arttırılmasını emeller. Bu durumlar için uygulanacak operasyonlar, karotid endarterektomi ve mikrovasküler bypass’ı kapsar. Potansiyel adaylar çoklukla; beyindeki enfarktın kademesini kıymetlendirmek ve tümör, subdural hematom yahut subaraknoid hemoraji üzere öbür olasılıkları ortadan kaldırmak için BT ve MRG taramasından geçerler. Daha sonra aort kavsi, karotid, vertebral ve serebral damarları kapsayan anjiografiden geçerler. Karotid daolaşımının non-invazif formüllerle incelenmesi daha az ve akıllıca haber vermesine karşın düşük risk taşıdığından tarama hedefiyle kullanılabilirler.
İpsilateral serebral iskemi yahut amorozis fugax (görme kaybı) üzere semptomlar mevcutsa ve anjiografide ileri stenozis (genellikle %75’ten fazla) ya da ülserasyon görülürse, karotid endarterektomi endikasyonu vardır . Prosedür, karotid arterin tutulan kısmının açılmasını ve atherosclerotik plağın çıkarılmasını içerir. Deneyimli ellerde karotid endarterektomiden kaynaklanan mortalite orantısı %1, ve nörolojik morbidite orantısı %5’tir.
Bir küme hastada tam tıkalı internal karotid arter yahut da cerrahi olarak ulaşılamayan internal karotid yahut orta serebral arter segemntlerindeki stenozla ipsilateral serebral iskemi görülebilir. Bu üzere ehliyetsiz kollateral sirkülasyonu olan hastalar için mikrovasküler bypass teknikleri önerilmektedir. Bunlardan en yaygın kullanılanı süperfisial temporal arter ile, orta serebral arterin anastomozudur (STA-MCA).
İskemİk VaskÜler HastalIk (FelÇ-İnme)
İskemi ve sonucundaki dimağ enfarktı rastgele bir serebral damarın dağılım meydanında görülebilir; böylelikle serebrum, beyinsapı ya da serebellumun rastgele bir kısmı etkilenebilir. Dimağa en ziyade kanı karotid dolaşımı sağladığından bunun dağılımının içindeki iskemi ve enfarkt en yaygınıdır. İskemi, ana arterlerin tıkanmasından, stenoz sonucu azalmış akım sonucu yahut intravasküler emboli nedeniyle daha küçük çaplı arteriyollerin muvakkat yahut kalıcı halde tıkanmasından kaynaklanabilir.
Büyük damarlardaki stenoz yahut tıkanmanın en yaygın nedeni atherosklerozisdir. Bu hastalık umumide internal karotid arterin, extrakranial boyun segmentinde, ama karotid sifon segmentinde (kavernous sinüs içindeki kısmı), distal internal karotis, velev proksimal orta serebral arterde de oluşabilir.
Arterial emboli çoklukla ya karotis bifukasyonundaki ülsere atherosclerotik plaktan ya da kalp içindeki odaktan kaynaklanır. Myokard enfarktüsü sonrasında gelişen mural thrombus yahut atrial fibrilasyon kalpteki emboli kaynaklarıdır. Serebral iskemi için öteki risk faktörleri, yüksek tansiyon, diabet, yüksek kolesterol, şişmanlık, sigara ve aile hikayesidir.
İnme için hiçbir tesirli ilaç yahut cerrahi müdahale olmadığından, nöroşirürjide güdülen gaye felç geçirmesi mümkün hastaları belirlemek ve serebral iskemi riskini azaltmaktır. Bu yüksek risk taşıyan hastalar, en âlâ halde ya muvakkat serebral iskemi ya da amaurosis fugax biçiminde görülen; süreksiz iskemik atak (GİA) hikayesiyle belirlenirler. Karotid dolaşımı içindeki muvakkat serebral iskemi ekseriyetle süreksiz hemianestezi, hemiparezi ya da afazi’den oluşur. Amorozis fugax, bir gözün muvakkat görme kaybıdır. Vertebrobasilar sistemdeki iskemi, süreksiz diplopi, boşdönmesi, dizarthiri, disfaji, kuvvet kaybı, uyuşukluk, görmeü kaybı ve velev hafıza kaybına neden olabilir.
İskemik vakaların birçoklarının mühleti saniyeler ve dakikalarla ölçülür ve nadiren 30 dak. dan uzun sürer. Nörolojik bozukluk 24 saat içinde gerilediği taktirde , vaka bir GIA olarak tanımlanır. Reverzibl bir iskemik nörolojik bozukluk (RIND) 24 saat ila 3 hafta periyodik olanıdır. Daha uzun vadeli olan iskemik bozukluklar tamamlanmış/oturmuş felç kabul edilir. Tamamlanmış felç görülen bireylerle yapılan dikkatli sorgulamalarda; %60’ının evvelce bir TIA geçmişinin bulunduğunu, %20’sinde felcin adım adım ilerleyen biçimde geliştiğini ve yalnızca %20’sinde aniden ortaya çıktığı saptanmıştır.
TEDAVİ
GİA geçiren yahut yavaş ortaya çıkan inmeli olgular gözetici cerrahi müdahale için potansiyel adaylardır. İnmeyi önleyici cerrahi müdahaleler emboli odağının ortadan kaldırılmasını yahut beyefendisine giden kan akımının arttırılmasını emeller. Bu durumlar için uygulanacak operasyonlar, karotid endarterektomi ve mikrovasküler bypass’ı kapsar. Potansiyel adaylar çoklukla; beyindeki enfarktın kademesini kıymetlendirmek ve tümör, subdural hematom yahut subaraknoid hemoraji üzere öbür olasılıkları ortadan kaldırmak için BT ve MRG taramasından geçerler. Daha sonra aort kavsi, karotid, vertebral ve serebral damarları kapsayan anjiografiden geçerler. Karotid daolaşımının non-invazif formüllerle incelenmesi daha az ve akıllıca haber vermesine karşın düşük risk taşıdığından tarama hedefiyle kullanılabilirler.
İpsilateral serebral iskemi yahut amorozis fugax (görme kaybı) üzere semptomlar mevcutsa ve anjiografide ileri stenozis (genellikle %75’ten fazla) ya da ülserasyon görülürse, karotid endarterektomi endikasyonu vardır . Prosedür, karotid arterin tutulan kısmının açılmasını ve atherosclerotik plağın çıkarılmasını içerir. Deneyimli ellerde karotid endarterektomiden kaynaklanan mortalite orantısı %1, ve nörolojik morbidite orantısı %5’tir.
Bir küme hastada tam tıkalı internal karotid arter yahut da cerrahi olarak ulaşılamayan internal karotid yahut orta serebral arter segemntlerindeki stenozla ipsilateral serebral iskemi görülebilir. Bu üzere ehliyetsiz kollateral sirkülasyonu olan hastalar için mikrovasküler bypass teknikleri önerilmektedir. Bunlardan en yaygın kullanılanı süperfisial temporal arter ile, orta serebral arterin anastomozudur (STA-MCA).
