Sentrozom nedir sentrozom nedir sentrozom şekli SENTROZOM İkel bitkilerde ve hayvan hücrelerinin büyük bir kısmında bulunur, interfazda kaide olarak çekirdeğin yanındadır Üç ile beş milimikron uzunluğunda, birbirine dik, ER ve ribozom taşımayan, ortası şeffaf; çevresi herkes 9 mikrotubulus tripletinden oluşmuş iki silindir halinde görülür Sayıları ekseriyet iki tanedir (Diplosoma); bir takım hücrelerde çok sayıda olabilir Sentriyoluma, etrafındaki sentroplazma ile birlikte C e n t r o s o m adenir Ayrılma başlarken, sırık ipliklerinin (iğ iplikleri) merkezinde bulunduğu için C e n t r i o l Sentriyoladım alır Hücresel bölünmesi sırasında sentriyol de ikiye bölünerek, her biri bir kutba gider ve aralarında oluşan iğ ipliklerine, çekirdek zannın dağılmasıyla ortaya meydana çıkan kromozomlar takılır Fakat bölünme ne basit bir ikiye bölünmedir ne de DNA replikasyonunda olduğu gibi bir kontak senaaalenmedir Olur Ya eski kalıbın doğrudan doğruya okunmasıdır Yeni sentriyolün mikrotubulusları, genel olarak eski sentriyolden 100 nm kadar uzaklıkta ve ona tepede olan olarak ortaya çıkar Büyük bir olasılıkla data, var olan sentriyolden, oluşmakta olan kopyasına herhangi bir şekilde aktarılmaktadır Lakin bu data aktarılma düzeneğinin nasıl olduğu açıklanmamıştır Spermanın orta kısmında bulunan sentriyol kamçının kaide taneciği olarak tahsis yaparAyrıca Sillerin ve kamçıların kaide taneciği de sentriyollere homologtur (kökendeş) ve onlardan doğrudan doğruya türemiştir Hem duyu hücrelerindeki almaçın yapısına katılan birçok oluşum da sentriyollerden meydana gelmiştirTüm bu organeller veri aktarımı ile birbirinden direkt oluştuğuna kadar, acaba, sentriyol veya kural taneciği baştan meydana getirilebilir mi? Bu olasılık partenogenetik çoğalan denizkestanesinin yumurtalarında gösterilmiştir Olgunlaşma bölünmesi sırasında, sentriyolünü yitiren denizkestanesi yumurtası, sitoplazma içerisinde her yerde bir sentriyol meydana getirerek, spermanın getireceği sentriyolün iğ ipliklerindeki yerini almaktadır Her ne kadar zorunlu durumlarda kendi kendine böyle otonom bir imal gözlenmişse de, bugüne dek ne sentriyolde ne de kural taneciğinde DNA'ya rastlanmamıştır Hayvansal ve nebati birhücrelilerdeki ve çok hücrelilerdeki sillerin, kamçıların ve kural taneciklerinin mikrotubulus sayısı, şaşkınlık edilecek derecede birbirine benzerdir veya aynıdır Bu gözlem, adı geçen organların monofiletik olduğunu (aynı kökten geldiğini) kanıtlayabilir Çoğunlukla formülleri (9+2) ya da (9+0) şeklindedir Sentriyolün görevi, çevresindeki mikrotubulusların oluşumunu sağlamak, kendisini artmak ve iğ ipliklerini oluşturmak için organize etmektir Kural tanecikleri içindeki mikrotubulusların da doğrudan bunlardan meydana geldiği saptanmıştır Sentriyolün, kromozomun anafaz hareketlerine katılıp katılmadığı bilinmemektedir Buna rağmen kaide tanecikleri sil hareketleri için bulunmak zorundadır Bir Takım kitaplarda iğ ipliklerinin kasılgan olduğu belirtilerek, bazı maddelerin katılmasıyla kısalıp uzadığı ve buna tabi olarak sentromerine bağlı olduğu kromozomu kutuplara doğru kaydırdığı savunulmaktaysa da, bunu kanıtlayan herhangi birşey bulunamamıştır MiKROTUBULUSLAR VE MiKROFİLAMENTLER Sitoplazmanın farklılaşmasıyla oluşan 1025 nm (109 m nanometre) çapındaki borucuklardırYapıtaşları, molekül ağırlığı 40000 olan globüler bir proteindir Bu proteine T u b u l i ndenir Tubulin monomerelerinin her birinin çapı 45 nm'dir Bunlar birbirine, en azından, kayıtlı mikrotubuluslarda (örneğin iğ ipliklerinde), yeniden çözülüp ayrılacak şekilde bağlanmıştır (polimer yapmışlardır) Zincirler, büyük bir olasılıkla, birbirine, D y n e i ndenen, öteki bir proteinle bağlanmıştır Bu sonuncu protein, tubulusların yanlara dürüst yaptıkları çıkıntının materyalini oluşturur ve kas filamentleri arasındaki enine bağların işlevini görür Birçok durumda 13 tubulus zinciri bir borucuk oluşturmak için birleşmiştir M i k rotu buluşla r (çoğulu mikrotubuli) yani borucuklar da birbirlerine ikili ve üçlü bir şekilde bağlanmıştır Bu Nedenle tüm zincir dizileri bir arada tutulmuştur Mikrotubuluslar, hücrede çoğu farklı görevi yüklenmiş ve buna ilişkin olarak da bazı yapı değişikliklere uğramıştır Hücrenin yapı değişikliğinde (morfogenezinde) büyük önemleri vardır Hücresel bölünmesinde atama bölge iğ ve kutup ipliklerini yapar ve hem asap liflerindeki aksonların içinde boydan boya uzanır Daha önce de değindiğimiz gibi hayvanlar ve az da olsa bitki örtüsü aleminde yer alan sil ve kamçı, hem güneşsilerin (Heliozoa) yalancı ayaklarındaki eksen çubuğu mikrotubulusların katılmasıyla oluşmuştur En önemlisi, bunların,sentriyol ve türevlerini yapmasıdır Bir alkoloyit olan C o l c h i c i n( karçiçeği özütü), tubulinle stökiyometrik (kayıtlı oranlarda) olarak birleşir Bu birleşme mikrotubulusların bütünlüğünü bozar (örneğin, iğ ipliklerini) Buna rağmen sil mikrotubulusları bu maddeye dirençlidir Mikrofilamentler, aktin ve öteki proteinlerden yapılmış 7 nm çapındaki iplikçiklerdir Bunlar hücreli hareketinden ve sitoplazma akıntılarından sorumludurlar Sitokalazin ile bloke (felç) edilebilirler