Şaşılık ve Tedavisi

Şaşılık nedir?
Şaşılık, gözlerin paralelliğinin bozulduğu ve bambaşka yönlere baktığı bir görsel kusurdur Bir göz düz bakarken diğeri içe, dışa, yukarı veya aşağı kayabilir
Kayma daimi olabilir ya da ara ara ortaya çıkar Bazen kayan göz düz bakıp diğeri kayma yapabilir
Şaşılık, çocuklar aralarında sık görülen bir durumdur Hayatın ileri dönemlerinde de meydana gelebilir
Kadın ve erkekler arasındaki dağılımı eşittir Benzer ailede geçiş özelliği gösterebilir Buna karşın pekçok şaşılıklı kişide, şaşılığı olan akraba tespit edilemeyebilir

Gözler birlikte nasıl çalışır?
Olağan görmede heriki göz aynı noktaya bakar sonradan beyin bu iki resmi birleştirerek üçboyutlu bir görünüm oluşturur Bu üç boyutlu görüş bize derinlik algısı kazandırır
Bir gözde kayma olursa beyne iki bambaşka resim gönderilir Minik bir çocukta beyin, kayan gözden gelen görüntüyü ihmal eder ve yalnızca normal, iyi gören gözden gelen görüntüyü algılar Bu Nedenle çocuk derinlik algısını kaybetmiş olur Yetişkin hastalarda şaşılık meydana geldiğinde genelde çift görme ortaya çıkar Çünki beyin heriki gözden gelen görüntüleri görmeye alışmıştır ve kayan gözden gelen görüntüyü ihmalkârlık edemez

Göz tembelliği
Çocukluk sırasında heriki göz paralel ise iyi bir görme gelişmesi olur Beyin, iyi görebilen gözün görüntüsünü algılar, atıl gözün görüntüsünü ise ihmalkârlık eder Bu şart, şaşılıklı çocukların adeta yarısında görülürGöz tembelliği tedavisi: Göz tembelliğinin tedavisi 810 yaşına kadar yapılmalıdır sonradan tedavisi mümkün olmaz Birkaç çare yöntemi vardır Bunlardan ilki iyi olan göz kapatılıp tembel gözdeki görme güçlendirilerek yapılan tedavidir Bir başka tedavi yöntemi özel kliniklerde SIRÇA ismi verilen aletlerle seanslar halinde yapılan tedavidir Bu tedavi şeklinde çocuk bir aletin başına oturtularak dönen çizgiler üzerinden boyamalar yapması, şekil çizmesi ya da bulmaca çözmesi istenir minimum 20 seanstan oluşur Üçüncü bir tedavi yöntemi ilaçlardır Sağlam göze atropin grubu ilaç damlatılarak öteki gözün çalıştırılması esasına dayanır

Tedavi geciktirilirse göz tembelliği kalıcı hale kazanç Kural olarak, göz tembelliği ne kadar erken çare edilirse netice o kadar iyi olur Bunun için çocuklar, bebekliklerinde ve sonra senede en az bir defa almak üzere göz muayenesinden geçirilmelidirler


Şaşılığın bütün sebebi bilinmemektedir Her bir gözün dış kısmına yapışarak hareketlerini kontrol eden altı adale mevcuttur Herbir gözde iki adale, gözü sağa veya sola çeker Öteki dört adale ise emin açılarda gözü yukarı ya da altında hareket ettirirlerGözlerin paralel kalıp belli bir hedefe odaklanabilmeleri için tüm kasların birlikte ve belirli bir denge içinde çalışmaları gerekir Gözlerin birlikte hareket etmesi için de her iki gözdeki kasların uyumlu çalışması gerekir

Göz kaslarını beyin denetim eder
· Serebral palsi (doğum sırasında oksijensiz kalıp bayılan çocuklar);
· Down sendromu;
· Hidrosefali;
· Beyin tümörleri gibi problemleri olan çocuklarda şaşılık daha sık görülür
Katarakt ya da göz yaralanmaları da görmeyi bozup şaşılığa niçin olabilir

Şaşılığın belirtileri
Şaşılığın temel belirtisi düz bakmayan bir gözdür Ara Sıra çocuklar güneşte bir gözlerini kapatır veya gözlerinin ikisini birdenbire kullanmak için başlarını eğerler

Şaşılık nasıl tanı edilir?
Şaşılık tanısı göz muayenesi sonucu konurTüm çocukların dört yaşına girmeden önce görme muayenesine girmeleri önerilmektedir Ailede şaşılık ya da göz tembelliği hikayesi varsa daha önce de görme deneme edilebilir

Bebeklerin gözleri çoğunlukla çapraz gibi durur Küçük çocukların burun kökü geniş ve basık olur, ayrıca gözlerin burun kısmında bir deri katlantısı bulunur Bunlar sözde gözlerde çaprazlaşma varmış gibi gösterir Çocuk büyürken bu palavracı şaşılık durumu kaybolur Gerçek şaşılığı olan bir çocuğun durumunda düzelme olmaz Göz hekimi, gerçek ve yalancı şaşılığı ayırt eder

Şaşılık nasıl çare edilir?
Şaşılık tedavisinde kasıt:
· Görmeyi gözetmek;
· Gözleri paralelleştirmek;
· İki gözle görüşü yani derinliği sağlamaktır
Tam bir göz muayenesi sonrası göz doktoru uygun tedavi şeklini belirler
Bir Takım olgularda çocuğunuz için gözlük önerilebilir Verilen gözlükle kayma adamakıllı veya kısmen düzelebilir başkaca gözleri paralelleştirmek ya da katarakt varsa gidermek için cerrahi gerekebilir Durağan gözü yükseltmek için sıklıkla dinç gözü bloke etmek gerekir

Sık görülen şaşılık tipleri
Içe kayma (ezotropya)
Bebeklerde en sık görülen şaşılık tipidir Içe kayması olan çocuklar iki gözü birlikte kullanamazlar Çoğu olguda erken dönemde cerrahi ile gözler paralelleştirilebilir
Içe kaymaya karşın cerrahi esnasında bir veya iki gözdeki kasların gerilimi ayarlanır
Sıkı olan içteki kaslar yerinden ayrıştırılarak daha geriye alınır
Böylece gözlerin dışa bakışı sağlanır Bazen dışa baktıran kaslar kısaltılarak gerilimlerinin artırılması ve şaşılığın düzeltilmesi sağlanabilir
Cerrahinin mutlaka kayan göze yapılması gerekmez Öteki göze yapılan cerrahi de kaymayı düzeltebilir

Uyumsal içe kayma
Daha çok iki yaş ya da üzerindeki hipermetrop (uzak görüşlü) çocuklarda görülür
Çocuk yakını bakmak için gözlerini ayarlayabilir, fakat bu odaklama gayreti (düzen) gözlerin çaprazlaşmasına niçin olur
Gözlükler odaklama gayretini azaltarak kaymayı giderirler Ara Sıra yakın egzersiz için bifokal camlar gerekebilir Gözleri paralelleştirmek için göz damlaları, merhemleri veya prizma denilen özel lensler kullanılabilir

Dışa kayma
Bir başka sık görülen kayma tipidir Çocuk, uzaktaki nesnelere bakarken meydana kazanç
Dışa kayma, özellikle çocuk hayal kurarken, hasta veya yorgunken oluşabilir Aydınlık güneş ışığında çocuk bir gözünü kısabilir

Şaşılık cerrahisi nasıl yapılır?
Hiçbir göz cerrahisinde göz küresi yerinden asla çıkarılmaz Göz kaslarına gelmek için gözü örten beyaz zara ufak bir kesi yapılır
Gözün kayma şekline göre emin kaslar üzerinde girişim yapılır Cerrahi bir veya her iki göz üzerinde planlanabilir
Çocuklara şaşılık cerrahisi planlandığında genel duyumsuzlaşma gerekir Lokal anestezi ama erişkinlerde kullanılabilir
İyileşme çabuk olur Hastalar, birkaç gün içinde normal aktivitelerine dönerler
Cerrahi sonrası gözlük veya prizma gerekebilir Bazı olgularda sonraki bir dönemde ikinci bir cerrahiye gereklilik olabilir
Değişmez şaşılığı olan çocuklarda erken cerrahi daha iyi sonuç verir bu nedenle cerrahi gerekiyorsa mektep döneminden önce düşünülmelidir
Her cerrahide olduğu gibi göz kaslarının cerrahisi bazı riskleri beraberinde taşır Bunlar, enfeksiyon, kanama, aşırı skarlaşma ve görme kaybına neden olabilecek diğer nadir sorunlardır
Şaşılık cerrahisi gözlerin paralelleşmesi için çoğunlukla etkili ve güvenilir bir çare şeklidir, fakat gözlüklerin ya da göz tembelliği tedavisinin yerini alamaz

Enjeksiyonlar
Bir kasın etkisini azaltmak için özel bir ilaç olan botulismus toksini enjekte edilebilir Bu Nedenle aleyhinde kasın daha gergin çalışması sağlanır Beşon hafta içinde ilacın etkisinin kaybolmasına karşın bazı olgularda kalıcı çare sağlanır Bazı olgularda ise enjeksiyonun tekrarlanması gerekebilir ve cerrahi dek etkili bir çare şekli değildir
*