Şampuanlar

Şampuanlar

Şampuanlar sac ve sac derisini temizlemek icin kullanılan temizleyicilerdir Bir cok şampuan deriyi oldukca iyi temizler İcinde bulunan surfaktanların gucune gore, yıkama sonrasında gorulen etkileri değişir Cok guclu clarifyingşampuanlar haftada 12 kezden fazla kullanılmamalıdır

Şampuanların icinde neler bulunur?

Butun şampuanlar % 8090 oranında su ile %28 oranında deterjan ve kopurtucu ajanlar ve % 1 oranında koku ve koruyucu icerirler Şampuanlar sıklıkla antistatik ve deterjan etkisi olan ajanlar icerirler

Yağlı saclar icin kullanılan şampuanlar, yağı arıtmak icin ağır surfaktanlar icerirler Surfaktanlar yağı ve sudaki kiri uzaklaştırırlar

Genelde modern şampuanların temizleme gucu oldukca kuvvetlidir Ne yazık ki, insanlar şampuanaların etkinliğini kopurme oranları ile değerlendirmektedirler Bununla beraber koğurme oranı arttıkca şampuanların saca ce deriye zarar verme oranları artmaktadır Son zamanlarda iyi kopuren ve saclara zararvermeyen anionik ve ionik ethoxylate ve amphoterikler iceren şampuanlar geliştirilmiştir

Hacim oluşturan şampuanlar saca bağlanıp hacmi arttıran proteinler icerirler

Nemlendiricili şampuanlar kuru, ucuşan saclar icin cok uygundur Statik etkiyi ortadan kaldırır ve ayrışmış sac uclarını proteinlerle yapıştırıcı etki gostererek birleştirirler ve sactaki suyu tutarak nemlendirirler

Canlandırıcı veya onarıcı şampuanlar boyalı, permalı ve hasar gormuş saclar iccin faydalıdır ve hafif surfaktanlar icerir Ayrıca iclerinde sacın boyasını, permasını koruyan maddeler ve sac kırıklarını onaran maddeler icerebilirler, fakat bu maddelerin etkili olduklarına dair cok az delil vardır

İkisi bir arada şampuanlar nemlendirici icerirler, zamandan tasarruf sağlamalarına rağmen, sacı daha kuru ve vya yapışkan yapabilirler

Bebe şampuanları daha az deterjan icerirler ve erişkin sacları (ozellikle cok fazla şekillendirici ajan kullanıldığında) temizlemek icin uretilmemişlerdir

Şampuanlar nasıl kullanılır?

Ilık veya soğuk su ile sacı ve sac derisini ıslatın (sıcak su sacı ve derisini kurutur) Avuc icine bir miktar şampuan alın , elleri oğuşturduktan sonra şampuanı başa surun ve parmak ucları ile 30 saniye masaj yapın ve durulayın

Siz normal durumlarda yalnızca bir seferde sacın kopurmesini bekleyebilirsiniz Fakat kopuk sactaki yağ tarafından parcalandığından yağlı sacların iki kez şampuanlanması gerekebilir Aşırı kopuk saca zarar verir Sacı daha fazla temizlemez Şampuanlar kolaylıkla durulanabilmelidir, fakat nemlendiriciler, şekillendirici urunler ve kimyasallar tortu olarak kalabilirler

Durulamadan sonra elinizle nemlendirici uygulayın Nemlendiriciyi sacın ortasından uc bolgeye kadar surun Saclı deri kuru olmadıkca deriye surmekten kacının Sacı tarayarakta nemlendiricinin dağılmasını sağlayabilirsiniz Daha sonra da sacı durulayın

Medikal şampuanlar ne durumlarda kullanılır?

Medikal şampuanlar derideki pullanmayı gideren salisilik asit ve saclı deride kepeklenmeye neden olan malassezia adlı bir mantarın sayısını azaltmak amacıyla selenyum sulfid, zink pirithion, ketakonazol, siklopiroks icerebilirler Bu şampunlar kepek ve seboreik egzemada faydalıdır Aynı zamanda saclı derideki sedefi ve atopik egzemayı da tedavi ederler, fakat komur katranı iceren şampuanlar bu durumlarda daha faydalıdır

Medikal şampuanlar normal şampuanlara gore sacta daha fazla tutulmalıdır İdeal olarak banyoda iken once sacı ıslatın ve şampuanı uygulayın ve masajla sac derisine yedirin ve banyo yaparken sacı durulamadan 10 dakika şampuanla tutun ve sonra durulayın Şampuanlanmanın arkasından nemlendirici kullanabilirsiniz

Şampuanlara bağlı deri problemleri nelerdir?

Şampuanlar sacı tahriş ederek bir takım yan etkilere neden olabilir Bu durum uzerinde cok calışılmış, hassas ciltler icin bir cok şampuan uretilmiştir Fakat doğru uygulanan şampuanlar da bu olay nadirdir Aşırı yıkama aşağıdaki sonuclara neden olabilir:

• Sac derisinin PH'ı değişebilir: Uygun ph' lı şampuanlar kullanın
• Deri yuzeyindeki mantar ve bakterilerin tipi ve sayısı değişebilir, bu da kepek ve seboreik egzemaya neden olabilir
• Deri yuzeyindeki sebum (yağ) kaybolur, boylece deri yuzeyinden su kaybı artar
• Yağsız deri aşırı kuruyabilir
• Derinin ust tabakasında bulunan boynuzsu hucreler dokulur, bu hucreler derinin su kaybını engellerler ve daha fazla su kaybına neden olurlar Bu durumda deri sac boyaları ve perma solusyonlarına daha gecirgen hal alır
• Kuru deri stafilokokus aereusun neden olduğu impetigo dediğimiz cilt infeksiyonuna eğilim gosterir
• İrritan (tahriş sonucu gelişen) temas dermatiti (egzema) gelişebilir, bu durumda deri kuru, kırmızı ve yaralıdır Bu durum ozellikle şampuanların icinde bulunan surfaktanların deriyi kurutması sonucu oluşur
• Ozellikle dermatit olduğunda yanma duyusuna neden olur
• Kontakt urtikeri ( temasa bağlı kurdeşen ani kızarıklık, kaşıntı ve şişlik) parfumlere ve koruyuculara karşı gelişebilir
• allerjik kontakt dermatit (gecikmiş, fakat kalıcı reaksiyon) gelişebilir Durulanmaları nedeniyle gercek allerjik reaksiyonlar nadirdir

Fakat aşağıdaki maddelere karşı allerji gelişebilir:

Chamomile, lavanta ve gul yağı gibi bitkisel ekstreler
Kathon CG veya quarternium15 gibi koruyucular
Kokular
Protein kontakt dermatit: yulaf unu veya yer fıstığı gibi proteinler karşı allerjik dermatit ve kontakt urtiker karışımı bir tablo olarak gelişir
Hipoallerjenik şampuanlar nedir?

Hipoallerjenik şampuan ureticileri kontak allerjiye neden olan maddeleri icermeyen şampuanları uretmeyi denemektedirler Bu urunler genellikle koku maddesi icermez, hafif ve nonirritandır (tahriş edici değildir) Bununla hipoallerjenik urunler bile hassas ciltleri tahriş edebilir ve nadirende kontakt allerji yapabilir

Kaynak: Dermatoloji Uzmanı Dr Şafak Metekoğlu Guneş