Saman Nezlesi

Cocukluk doneminde başlayan, tekrar eden (mukerrer) ataklarla giden allerjik bir hastalık Mevsimlik veya her zaman olmak uzere iki tipi vardır Cicek tozları, otlar, cimen ve kufler, mevsimlik; ev tozları ve yun ise parennial saman nezlesine sebep olur Genellikle hastalar allerjik bunyelidir ve ailelerinde başka allerjik hastalık bulunur

Hastalarda bol sulu burun akıntısı, hapşırma, burunda kaşıntı, her iki gozde sulanma, kaşıntı ve yanma vardır Gozler şiş ve kızarık, burun mukozası soluk mavimsi renktedir Hastaların burun salgısı ve kanlarında akyuvarların eozinofil grubu artmıştır Saman nezlesi yapan amilin (allerjinin) ne olduğu ise deri testleriyle tespit edilir

Hastalığın etkili tedavisi yoktur Hiposensitizasyon (duyarlılık azaltma) bazan faydalıdır Allerjen, ilgili mevsimden 23 ay once başlayarak gitgide artan dozda hastaya şırınga edilir Boylece allerjene karşı bağışıklık kazanmış olur

Antihistaminler, efedrin ve fenil propanolamin faydalıdır Sinirli ve gergin hastalara sakinleştirici (musekkin) verilir Bunlarla kontrol edilemeyen vak’alarda belirtiler devam ettiği surece kortikosteroitler ağızdan veya teneffus spreyleri halinde kullanılır

Şuphesiz en iyisi allerjenden uzak durmaktır O mevsimde allerjeni gecirmeyen maskeler kullanılabilir Allerjen, ev tozu veya yun ise, tozsuz, yunsuz oda hazırlanmalıdır Butun ortu ve eşyalar, antijenik olmayan maddelerden olmalıdır Oda supurulmemeli, sık sık ıslak bezle silinmelidir Battaniye ve yataklar pamuk veya mumkunse tamamen toz gecirmiyecek şekilde kılıflı olmalıdır Sun’i boyalı gıdalar, meşrubatlar, boyalı sakız, dondurma, kuruyemiş fazla yenmemelidir

Hastalıkta butun tedbirlere rağmen hicbir zaman tam bir iyileşme olmaz Allerjenle karşılaştırıldığı zaman yeniden atak olur

TANIM: Saman nezlesi tanımı yanlış isimlendirilmektedir Cunku saman bu olaya neden olmaz Hastalık; akan kaşınan burun ve goz, hapşırma, boğaz kaşıntısı ve burun, boğazda cok miktarda akıntıdan oluşmaktadır Havayla solunan parcacıklara karşı gelişen allerji buna neden olmaktadır Yaz gribi ise bilinen grip (Virus enfeksiyonları) den farklıdır, gribin aksine saman nezlesi gibi havadaki parcacıklara karşı gelişen bir alerjidir Saman nezlesi ve yaz gribi tıp dilinde allerjik rinit olarak bilinen durum icin kullanılan yaygın isimlerdir (Rinit, burun iltihabıdır)

Her yıl cok sayıda insan allerjik rinite yakalanmaktadır Bazıları cok hafif atlatırken bazıları icin cok ağır gecmekte, işlerini engellemekte ve yaşam kalitesini bozmaktadır

ALLERJİNİN NEDENİ NEDİR?

Bir bitki veya hayvana ait bir parcacık vucuda girerse (gozu kaplayan zardan, burun veya boğazdan) bu istilayı onlemek amacıyla bağışıklık sistemine ait bir yanıt gelişir Normal şartlar altında bu yararlı, doğal bir korunmadır Bununla birlikte bazı kişiler bir takım maddelere karşı aşırı reaksiyon gostermektedir Bu maddelere allerjen, kişilere ise allerjik denilmektedir Bu olay ailevi olarak gorulme eğilimi gostermektedir

Allerjenler vucudu antikor yapmak uzere uyarırlar Bunlar daha sonra allerjenlerle birleşerek, vucudda bu şekilde istenmeyen etkilere yol acan bazı kimyasal maddelerin salgılamasına neden olurlar Histamin bunlar icinde en iyi bilinen kimyasal maddedir Bu madde burun zarlarının şişmesine, kaşıntıya, tahrişe ve aşırı miktarda sumuk oluşmasına neden olur

HANGİ ALLERJENLER RİNİT YAPAR?

Havada taşınabilecek kadar kucuk ve hafif olan hayvan ve bitki proteinleri gozumuz burnumuz ve boğazımızdaki zarlar uzerinde birikirler Polenler, mantar sporları, hayvan tuyleri ve ev tozu bu parcacıkların en sık rastlananlarındandır

HANGİ POLENLER SORUN OLUR?

İlkbaharın erken donemlerinde saman nezlesine polenler yada cevrede sıklıkla rastlanan ağaclar neden olmaktadır İlkbaharın gec donemlerinde ise polenler cayırlardan kaynaklanmaktadır Renkli sus bitkileri nadir olarak allerjiye neden olmaktadır Cunku onların polenleri havayla taşınamayacak kadar ağırdır Bu bitkilerin polenleri bir yerden bir yere bocekler tarafından taşınmaktadır (arılar, kelebekler)

Bazı bitkiler ise Ağustosun sonunda polen vermeye başlarlar Bu eylul ayı boyunca devam eder Kimi zaman ekim ayına kadar veya ilk soğuklara kadar polen verdiği olur

MANTAR NEDİR?

Mantarlar ekmeği kuflendiren, meyvaların bozulmasına neden olan kuflerdir Aynı zamanda kuru yapraklarda, cayırlarda, samanda, tohumlarda diğer bitki ve toprakta da bulunurlar Soğuğa direncli oldukları icin allerji sorunu uzundur ve karın toprağı kapattığı donemler dışında tum bir yıl sporları havada bulunur

Ev icinde mantarlar ev bitkilerinde ve onların saksı toprağında yaşar Bodrum katları ve camaşır odaları gibi nemli yerlerin yanı sıra peynirde ve mayalanmış ickilerde de bulunurlar

TUM YIL BOYUNCA SAMAN NEZLESİ NASIL DEĞİŞİR?

Allerjenler hayvan artıkları (kediler, kopekler, atlar, yun) kozmetik malzemeler, mantarlar, yiyecekler ve ev tozlarıda dahil olmak uzere butun yıl boyunca bulunurlar Ev tozu, mobilyalardan dokulen selulozdan, mantardan, ev hayvanlarında dokulen artıklardan ve bocek parcalarından oluşan karmaşık bir yapıdır Allerji kışın sıcak hava sistemlerinin acılmasıyla ev tozunun etkisi altında artmaktadır

ALLERJİ ZARARLI OLABİLİR Mİ?

Allerjik kişilerin soğuk algınlığına, sinus enfeksiyonu ve kulak enfeksiyonlarına olan hassasiyetleri artmıştır Bu hastalık onları allerjisi olmayan insanlardan daha fazla rahatsız edebilir Hatta bazen daha ağır olarak bu kişilerde astım gelişebilir

SİZ NE YAPABİLİRSİNİZ?

İdeal olarak allerjinizin oluştuğu yerden uzakta yaşamayı secebilirsiniz Orneğin sadece deniz havası teneffus edebileceğiniz bir yerde veya hicbir şeyin yaşamayacağı kadar kuru bir iklimde yaşamanıza devam edebilirsiniz Ne yazık ki bu ideal uygulama nadiren yapılabilir Ancak aşağıda sıralanan kendi kendinize yardım onerileri denemeye değerdir

1 Cimleri keserken veya ev temizliği yaparken polen maskesi takın (bircok eczaneden temin edilebilir)

2 Isıtma ve havalandırma sistemlerindeki filtreleri aylık olarak değiştirin yada bir hava temizleme aygıtı kullanmaya başlayın

3 Polenlerin cok yoğun olduğu donemlerde kapıları ve pencereleri kapalı tutun

4 Evde bulunan bitki ve hayvanlardan uzak durun

5 Kuş tuyu yastıkları, yun battaniye ve yun ortuleri pamuk veya sentetik maddeden yapılmış olanlarla değiştirin

6 Gerekli olduğunda yeterince antihistaminik ve dekonjestan kullanın

7 Yatağınızın baş tarafı yukarı kaldırılmış bir şekilde uyuyun Bunun icin yatağınızın baş tarafındaki ayakların altına birer tuğla koyabilirsiniz

8 Genel sağlık kurallarına uyun

Hergun egzerzis yapın Sigarayı bırakın ve diğer hava kirliliğine neden olan şeylerden uzak durun Dengeli beslenin karbonhitratları aza indirin Dietinizi vitaminler ve ozelliklede C vitaminiyle destekleyin

9 Doktorunuzun tavsiyelerine uyun

10 Kış aylarında iyi bir nemlendirici kullanın Cunku kuru ev ici havası bircok allerjik kişinin kotuleşmesine neden olmaktadır Ancak nemlendiricide mantar ureme şansına da dikkat edin

DOKTORUNUZ SİZİN İCİN NE YAPABİLİR?

Kulak Burun Boğaz uzmanınız tam bir kulak, burun, boğaz, baş ve boyun muayenesi yapacaktır Dikkatli bir değerlendirme sonucunda doktorunuz şikayetlerinize herhangi bir enfeksiyonun yada yapısal bir bozukluğun yol acıp acmadığına ve bunlara yonelik uygun tedaviye karar verecektir

Allerji tedavisinde bir cok ilactan yararlanılmaktadır ve dokturunuz bunlar arasından size en uygun olanını sececektir Bunlar arasında antihistaminikler, dekonjestanlar, kromolin ve kortizonlu ilaclar vardır Şuphelenilen bir allerjinin medikal tedavisi aynı zamanda cevre kontrolu danışmalığınıda kapsamaktadır Sonuc olarak detaylı bir hikaye ve iyi bir muayeneden sonra doktorunuz hangi maddeye karşı allerjiniz olduğunu tespit etmek icin testler onerebilir

Solunum havasındaki allerjenlerin tek tedavisi spesifik olarak o allerjene karşı antikor oluşturacak enjeksiyonlar yapmaktır Bundan once hassasiyetinizin gercek nedeni bulunmalıdır Allerji araştırmaları ya kan tahlili yada deri testi şeklindedir Modern testler sadece hangi maddeye karşı allerjiniz olduğu değil bu allerjinin duzeyi de ortaya cıkmaktadır Bu, eğer enjeksiyon gerekiyorsa başlanabilecek en yuksek dozla başlayarak tedaviye cevabı en kısa zamanda almamızı sağlar