Rize şampiyon! Bankalarda tuhaf şeyler oluyor

Son 1 yılda 81 ilin tümünde kamu bankalarının kredi hacmi artarken özel bankalar 77 vilayette kredi hacmini daralttı. Kamu bankalarıyla özel bankaların kredi hacimleri “bu bankalar birebir ülkede mi çalışıyor” sorusunu akıllara getirecek cinsten değişti.

Geçen yılın temmuz ayından bu yana kamu bankalarının kredi hacmi yüzde 13,2 artarken özel bankaların kredi hacmi yüzde 3,3 azaldı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun raporlarından yola çıkarak derlenen bilgilere nazaran, birtakım vilayetlerde özel ve kamu bankalarının kredi hacimleri ortasındaki makas dikkat alımlı biçimde açılıyor.

RİZE ŞAMPİYON



Dikkat çeken vilayetlerin de başında Rize var. Birgün'den Ozan Gündoğdu'nun haberine nazaran, Rize’de geçen yılın temmuz ayında kamu bankalarının 2,6 milyar lira kredi alacağı bulunurken bu yılın temmuz ayındaki kredi alacağı tam 3,7 milyar lira. Böylelikle Rize yüzde 42,5’lik artışla kamu bankalarının kredi hacminin en süratli arttığı vilayet pozisyonunda. Pekala Rize’de ekonomik hayatta bariz bir değişiklik kelam konusu mu? Bol keseden dağıtılan krediler geri ödenebiliyor mu?

BDDK bilgilerine nazaran bu soruların yanıtı olumsuz. Zira kamu bankalarının kredi hacminin yüzde 42,5 arttığı vilayette, özel bankaların kredi hacmi yüzde 3,4 daralıyor. Özel bankalar geri ödenmeme riskine karşı daha temkinliyken kamu bankalarının bu hali dikkat çekiyor. 

Üstelik Rize’de bankaların dağıttığı krediler de geri ödenemiyor. Rize vilayetinde geçen yıl temmuz ayında 61,9 milyon lira olan takipteki kredi oranı bu yıl yüzde 150 artışla 150,7 milyon liraya fırlamış durumda. Yani dağıtılan krediler sağlıklı biçimde geri ödenemiyor. Bu bilgilere nazaran özel bankalar kredi dağıtmayı riskli bulmakta haklı üzere görünse de kamu bankaları batık kredileri hazineden tahsil ettikleri için şanslı.

Önümüzdeki süreçte, kamu bankalarının bol keseden dağıttıkları kredilerin hazineye yaratacağı yükü şimdiden kestirmek güç. Lakin bütçenin son vakitlerde verdiği açık, göz önüne alınırsa kamu bankalarının kredi hacminde yaşanan inanılmaz genişleme gerilimi artırıyor.

KAMU İLE ÖZEL BANKALAR GECE GÜNDÜZ ÜZERE



Öte yandan, Rize ili kamu bankalarının kredi genişlemesinin en yüksek olduğu vilayet iken istisnasız hiçbir vilayette kredi hacmi daralmadı. Öteki bir deyişle 81 ilin tümünde kamu bankalarının alacağı geçen yıla nazaran artış gösterdi. Buna rağmen özel bankalarda durum tam karşıtı görünüyor. Geçen yıla nazaran 81 ilin 77’sinde özel bankaların kredi alacağı azaldı. Kredi hacminin arttığı 4 vilayet ise Denizli, Ankara, Ardahan ve Hakkari oldu. Böylelikle bankacılık bölümünün kamu tarafında durum buyken, büyük bir fark özel bankalarda gözlemleniyor.

KREDİLER İÇİNDE KAMUNUN HİSSESİ ARTIYOR

Özel bankalar kredi musluklarını geri ödenmeme riskinden çekindiği için kısıyor. Hal bu türlü olunca toplam kredi hacmi içindeki kamu hissesi artıyor. 2013 yılının temmuz ayında toplam krediler içinde kamu bankalarının verdiği kredilerin hissesi yüzde 22,2 iken, 2019’da bu oran yüzde 37,4’e yükseldi.