Reha Oğuz Türkkan Kimdir, Hayatı

Reha Oğuz Türkkan hakkında data,
Reha Oğuz Türkkan biyografisi

Yönetenlerin adalete müdahale ettiği sistemlerde yaşam ne kadar acı ve çekilmez oluyor, hiç düşündünüz mü? Daha sonraki dönemlerde de vuku bulmakla beraber, özellikle fazla partili döneme geçinceye kadarki süreç, bunun örnekleriyle doludur Türkiye ’de Sözü şuraya getireceğim Arasında Nihal Atsız, Zeki Velidi Togan, Alparslan Türkeş, ’ın da bulunduğu yüzlerce kişiden bilhassa 23 ’ünün tutuklanıp, dağıtılmış işkencelerin gerisinde yargılandıktan sonradan, oysa 29 Mayıs 1945 ’te beraatleri ile sonuçlanan ve tarihe ‘Türkçülük Davası ’ olarak geçen hadisede, haklı olan kim ya da kimlerdi acaba?

Olayın baş kahramanlarından biri, işkence gördüğü o yıllarda yaşı demin 2324 olan (1920 doğumlu) ’dır Olayda adı geçenler, hükümeti de devirerek Türkçü bir köklü değişiklik yapmakla suçlama edilirler

Dilerseniz, olayın aslına geçmeden önce, (bu soyadı kişisel olarak kendisinin teklifi ile babası almıştır) ve ailesini bir tanıyalım Nüfustaki devlete ait kayda tarafından 3 Mayıs 1920 ’de, (Aslen 12 Ekim ’de doğmuştur, ama tutuklanıp gaddarlık gördüğü tarihi doğum günü olarak tescil yaptırmıştır) büyükamcası Ziya Paşa ’nın Erenköy ’deki köşkünde dünyaya gelen Türkkan ’ın başlıca ismi Reha ’dır Bunu beğenmeyince, sonradan kendisi Oğuz ismini ilave eder Reha'nın yanında

, KastamonuTaşköprü ’de Hacıkadızadeler olarak aşina bir aileye mensuptur Hacıkadızadeler, ulaşılabildiği kadarı ile altı göbektir kadılık yapan bir ailedir Reha Oğuz ’un Tire ’de doğan babası Halid Ziya Bey ise, haritalara olan merakı yüzünden Tapu Kadastro Genel Müdürü olmuş, kadastroyu Türkiye ’ye getirmiş bir kişidir , babasının amcaları kolundan Medine Müdafii Ömer Fahrettin Paşa ve Sıdıka Hanım ’ın oğulları olan ve 27 Mayıs ’tan sonra Adnan Menderes ’çi diye emekli edilen Orhan Türkkan (13 Dönem Kırklareli milletvekilliği yaptı) ve Selim Türkkan paşalarla da, akrabadır Kavala Holding ’in kurucusu Mehmet Kavala ile bacanak olan Selim Türkkan Paşa ’nın, Kavala Holding ’de üstteki düzey idare yapan çocukları Ömer ve Zeki Türkkan ise Osman Kavala ile kuzendirler Reha Oğuz Bey ’in babasının amcaları göre bugün tanıdıklarımız aralarında 9 Eylül Üniversitesi rektörlerinden Refet Saygılı da vardır

’ın annesi Saibe Bayan ’ın baba tarafı ise Azerbaycanlı, tekrar dört göbek öncesine dek kadılık yapan bir ailedir Türkkan ’ın dedesi Yunus Bahtiyar Bey de NafiaBayındırlık Bakanlığı ’nda müfettişlik yapan bir kişidir Yunus Bahtiyar Bey, evliliğini Fitnat Hanım ’la yapar ’ın anneannesi Fitnat Bayan Bulgaristan fatihi olarak tanıdık Aslanpaşazade ailesinin bir ferdidir Aslanpaşa, o zamanki Sırbistan ’a eyalet valisi tahsis edilmiş bir kişidir: “Fazla geniş bir ailedir o aile

— Rasih Nuri İleri de Aslanpaşa ailesinden yok mi?

“Öyle bir şey duydum fakat hiç temasım olmadı

Türkkan ’ın anneannesi Priştina, annesi de Prizren doğumludur Aslanpaşazadeler 20—30 dek köyün ağası halinde iken, I Dünya Harbi ’nden sonradan Yugoslav yönetimi bu köylerin hepsine el koyar ve aile Türkiye ’ye gelir Saibe Hanım ile Halid Ziya Bey evlenir Halid Ziya Bey, İsviçre ’de devlet memuru olarak eğitime gönderilir ve Tapu ve Kadastro Genel Müdürü olur: “İsmet İnönü ’ye çattı İnönü, devlet arazisi olan Taşlık ’ta bir yerin tapusunu kendisine çıkartsın diye zorluyordu onu Ona direndi lakin Türkçülük davaları başlayınca da istifaya zorlandı O vakit da kendisi direndi istifaya Babam hayatı her tarafında istifa mektubunu tarihi açık şekilde cebinde taşıdı

Türkçülük nasıl başladı?

İşte böyle bir ailede 1920 yılında dünyaya gelen , hayatını 25 ’er takvim üç döneme ayırmıştır Tabutluklar'da gördüğü işkenceleri de içine alan 1947'de Amerika'ya gidene kadarki dönem; Amerika'da eğitimden turizme değin bir çok alanda işler ortaya koyduğu dönem ve 1941 yılında gerçekleştirdiği ve yazan Reşat Nuri Güntekin ile bacanak olmasına vesile olan Emire Güntekin ile evliliğini noktalayarak, Amerika ’dan Türkiye ’ye geldiği 1972 ’den sonraki dönem (Türkkan ’ın, Emire Güntekin ile evliliğinden, bugün ikisi de Amerika ’daki üniversitelerde profesör olan kazıbilimci Aslıhan ve babası gibi tecrübi psikolog Ceylan adında iki kızı vardır , ikinci evliliğini de 1976 yılında, Akşehir ’de yerleşik yörük bir aileye mensup Zübeyde Ece ile yapar Türkkan ’ın bu evliliğinden de Tuğrul ve Alptunga adında iki erkek çocuğu vardır)

Türkkan ’ın babası Halid Ziya Bey, savaşta düşman hücumları ile evlerini kaybedenlere belli haktan faydalanarak, Türkiye ’den ayrılan Sisam Prensi Georgiadis ’in Büyükadada ’ama üç katlı 8—10 dönümlük arazi üzerindeki köşkünü Hı İsmail Paşa ’nın da yardımı ve üstelik yıllarca uğraşıp yaptığı haritaları satarak alır Aile bu nedenle Büyükadalı olmuştur Devlet, savaşlarda evleri yıkılanların çocuklarına istedikleri okulda ücretsiz okuma hakkı da tanıdığı için Reha Oğuz da az önce 5,5 yaşlarında iken Saint Joseph ’e kaydettirilir Orada dinlerini kaybediyorlar korkusu ile babası tarafından ağabeyi Orhan ’la beraber Kabataş Erkek Lisesi ’ne yazdırılır Sonrasında ise Galatasaray Lisesi Ancak babasının Ankara ’da genel müdürlük ile görevlendirilmesi üstüne Galatasaray ’ın 10 sınıfından ayrılıp Ankara ’da Gazi Lisesi ’ne devam eder Türkkan Reha Oğuz, ilk okuldan beri fazla kitap okuyan bir kişidir Okuduğu kitapların tesiri ile Kızılderililere merak salar Daha Sonra Türkler ’i keşfeder kitaplarda: “Bendeki Türkçülüğün nedenlerinden biri baba tarafımın oralı oluşu İki, annemin akrabalarından bir her birine Namık Kemal ’dir Namık Kemal, Rodos ’a sürgün iken, anneannem onun yanında büyümüş ve onu fazla severmiş İki türlü akrabalık varmış Namık Kemal ’le Birincisi, Namık Kemal, annemin ailesi tarafından kız almış bundan başka Aslanpaşazadelerden Eşref Paşa varmış Namık Kemal, onun kardeşinin oğlu imiş Anneannem onun şiirlerini okurdu bize daima Daha Sonra babam fazla Türkçü idi, ırkçı denebilecek dek Türkçü diğer taraftan, babam Damat Ferit Paşa Hükümeti ’ne aleyhinde İmdat diye diğer taraftan gazete çıkarmış Sevr ’i imzaladılar diye ağır yazılar yazarmış onlara orada

Türkkan, Gazi Lisesi ’nin Filiz adlı dergisinde yazı hayatına başlar Orada yazdığı ‘milliyetçilik bir yaşam ideali olmalı ’ gibi bir yazı, demin milletvekili olan ve Kamu ’un Halit Fahri Ozansoy ’la birlikte dönüşümlü başyazarlığını yapan Hasan Ali Yücel göre çok beğenilir Ve Türkkan 17 yaşında olmasına karşın Yücel ’le tanışıp, dost olurlar Oysa Yücel, zamanla solcu konuşma takınınca Türkkan da yazılarında ona çatar: “O sırada Ruslar ilerlemeye başlamıştı ve her girdikleri yerde de kendilerine yandaş olanları başa geçiriyorlardı Bunları anladık, Türkiye ’de de gelip, komünistleri pek yapacaklar diye Biz de Gazi Lisesi ’nde iken liseden arkadaşlarım Fehiman Altan, Cihat Savaşfer, Muzaffer Eriş ’le birlikte sıcacık bir teşkilat kurmuştuk, Gürem diye Gürem yoluyla dergiler çıkaracaktık Lakin sonradan komünistler azmaya başlayınca, Gürem ’i onlarla mücadele şekline soktuk Daha Sonra fazla da fırsatımız olmadı, hapse girdik Türkkan, liseden sonradan babasıyla beraber gittiği İtalya ve Almanya ’da kongrelerde Mussolini ’yi tanır, Hitler ’i de yakından dinleme imkanı bulur: “Orada görüştüğüm kimselerden anladığım, faşistlerin Türkiye ’de emelleri var ve başka yerlerde yaptıkları gibi Türkiye ’de de 5 Kol ’u kurmaya çalışacaklar Dönüşte derhal Ergenekon ’u çıkarmaya başladım (10 Kasım 1938) Ve orada ‘Faşizm tehlikedir ’ diye yazılar yazdım Ama Ergenekon, İnönü tarafından, ‘Almanlar ’la dostluğumuzu bozuyor ’ diye kapatılır Derginin kapalı olduğu sürede , Türkçülüğe Giriş kitabını yazar Gerisinde da Gürem ’i resmileştirmek isterler ve Kitap Sevenler Kurumu diye bir kurum kurarlar: “Niyet bir yanlamasına faaliyetleri resmileştirmek bir yanlamasına da eski harflerde kalmış, milli kültürümüzün kitaplarını yeni harflerle yayınlamak Hasan Âli Yücel o sırada bugünkü adıyla Kültür Bakanı ’dır fakat Türk ’e ait eserlerden hiç birini basmazken tüm Yunan ve Roma klasiklerini basmaktadır

Türkkan, Ergenekon kapatılınca 1939 ’un başlarında Bozkurt ’u çıkarır, aynı yılın sonlarına içten ‘Köylü milletin efendisidir palavrası ’ diye bir yazı yazınca o da kapatılır Ve yargılanmaya başlarlar (Bozkurt da kapatılınca, Bülent Ecevit ’in milliyetçi şiirlerini de bastığı ve yine Bozkurt aramak olan Gök—Börü ’yü çıkaracaktır)

— Hem dergi çıkarıyor, ayrıca kitap yayınlıyorsunuz Parasal kaynak var mıydı sizde o vakit?

“Var, ama yani buluyorduk Harcımızdan, şundan bundan rica edip filan Tabii babamın da tesiri oluyordu Çünkü babamın muhteşem tanıdıkları vardı “Necip Fazıl Küçükağa'dan aldık Milletvekili idi Türkçülüğe sempati duyan birtakım öğretmenlerden filan alırdık Gazetecilerden Yunus Nadiler ’den, onlarla bozuşmuştuk Neyse hatırlamıyorum

“Türkeş ’in tırnakları çekilmedi

Kitap Sevenler Kurumu, ilk defa Ziya Gökalp ’in eserlerini yeni harflerle basar Türkkan arka plandadır Kurum ’un fahri başkanı da Fethi Okyar ’dır: “Fakat Ahali Partisi kokusunu aldı Fakat üç ay dayanabildik Kapattılar Tam o sırada temize çıkma ettik, Bozkurt ’u bitmiş çıkarmaya başladık İşte Nihal Atsız o sırada kabul etti yazmayı Türkkan, sonra Atsız ile yazılar yüzünden bozuşur: “Birincil işi benim hakkımda bir kere Ermeni dedi, olmadı, ‘Gürcü imiş ’ dedi, ardından ‘Arnavut ’ Daha Sonra Akıllı Velidi Togan barıştırdı bizi Liseden sonra, ParisSorbonne Üniversitesi ’ne gider İkinci Dünya Savaşı ’nın ateşi yayılıp Almanlar ’ın Paris ’i korkutma eder duruma gelmesi ile Türkkan da, tarih ve insanbilim eğitimini yarıda bırakıp Türkiye ’ye döner Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi ’ne devam eder 1942 ’lerde burayı bitirir Arkasından İstanbul Üniversitesi ’nde tecrübi psikoloji tahsili yapar

Bir yana da, burada yer darlığından fazla fazla değinemeyeceğim fakat Türkkan ’ın Tabutluktan Gurbete kitabında detayları ile yer verdiği meşhur Türkçüler Davası gelişir Nihal Atsız, kendi dergisine yazdığı bir yazı nedeniyle, Hasan Ali Yücel ’in talebiyle Sabahattin Ali göre dava edilir Türkkan'ın da, Atsız ’a destek olmak için Ankara ’da öğrencileri organize edenlerden olarak, 10 bin kişinin katıldığı yürüyüş tertiplemesi bardağı taşıran son damla olur Birincil aşamada 23 birey tutsak kalır, aralarında acımasızlık görenler olur, mahkemeye verilirler Iddia, hükümeti düşürecek bir Türkçüırkçı darbe hazırlığı içinde oldukları yolundadır Ve o ünlü Tabutluk hadisesi yaşanır 3 gün 4 gece ile Tabutluklar ’da maksimum kalan kişi olur: “Alparslan Türkeş ’in tırnağını çekmeye kalkışmışlar, hatta çekmeye bile başlamışlar fakat çekmemişler Ötekisi müdahale etmiş, ‘O üniformalı (o süre piyade üsteğmendir), başımıza bela olur ’ demiş, hemen mendille elini silmişler

Fakat aralarından bazıları işkenceye dayanamayıp, kendilerinden istenen ifadeyi imza ederler: “23 ’lerin tümü zannedildiği gibi kahraman değildi Atsız, ardına kadar direndi Cenap Şahabettin ’in oğlu İsmet Rasin Tümtürk, oysa minimum ondan ümitliydim, o da gayet cesur çıktı Onun annesi Kürtçü Bedirhan Paşa'nın kızı idi Cenap Şahabettin de Arnavutluk ’un Viyola kabilesinden, yani Arnavut Halbuki İsmet Rasin bizde en azılı ırkçı idi ‘Her iki taraf da Türk olacak, olmazsa aramıza almayalım ’ diyordu Bitmiş dedim, işte faşistlerin 5 Kolu, bu da onlardan Ona söyleyince bozuldu Fakat en cesurlardan birisi idi Natürel orada yanılmış oldum Kendi kendime diyorum ancak ‘herşeyin istisnası var Bunlar da istisnalar, olacak

— Başka kimde yanıldınız?

“Hikmet Tanyu, lisenin son sınıfında arkadaşımdı Annesi Abaza idi Onu öğrenince aramız bozuldu Ama Tabutlukta silah dayamışlar ensesine tekrar imzalamamış benimsemek lüzumlu Herkesi bir kalıba sokmak içten yok bir de, Hamza Sadi Özbek Tabutluktan Gurbete kitabını yazarken de Hamza Sadi Özbek ’in ismini vermedim lakin olayı anlattım sonradan öğrendim ancak kendisine işkenceler yapıldığını, işkencelere nasıl davranmış' gibi şeyler söylemiş Orada bir tepem attı, kızdım Sonuçta kararlar verilir, cezalar alınır Türkkan 5 yıl 5 ay ve 2 yıl da Diyarbakır ’da sürgün almıştır Ancak 23 Ekim 1945 ’te Askeri Yargıtay ’ın kararı bozması üstüne canice alanlar, telgrafla salıverilirler: Bizi tutukladıkları süre, devlete ait yahut alışılmış sebep olarak ‘Ruslar ’a hoş gözükmek için biz Turancıları cezalandırıyoruz ’ diye gösteriyorlardı Peki, işkence ettiğinizi de Ruslar ’a haber verdiniz mi?

Türkkan, Tabutluk Hadisesi geride kaldıktan sonra Sorbonne Üniversitesi ’nde tecrübi psikoloji eğitimini tamamlar 1947 ’nin sonlarında da Amerika ’ya gider Birincil aylarda iş bulamaz Bir yanlamasına, işkenceler sırasında zedelenen sol gözünün tedavisini yaptırmakla uğraşırken, bir yanlamasına da dil gerektirmeyen işler yapar Otomatik makinelerle inek sağmadan gübre taşımaya, badana işlerinden dondurma satmaya ve sadece bir gece süren garsonluğa değin o kadar fazla iş yapar Columbia Üniversitesi ’nde tecrübi psikoloji masterini tamamlar, eğitim görevlisi olur Altı yıl Columbia Üniversitesi ’nde ders verir ve profesör olarak buradan emekli edilir City College of New York adlı diğer bir üniversitede yarım gün çalışır ve arkasından kendi işini kurar Eğitim alanında bir sistem geliştirir ve 1963—64 ’lerde ilk okulunu açar Başarılı da olur sonradan kullandığı krediyi ödeyemediği için iflasa sürüklenir Daha Sonra üniversite ve liselere araç gereç satışı yapan bir şirketin yüzde 54 ’lük hissesinin kendisine verilmesi şartıyla burada idare heyeti başkanı olur Tekrar çıkışa geçer Lakin 1969 krizi ile her yerde iflasın eşiğine gelince, kalıtımsal, kimya ve biyoloji alanlarında kurduğu şirketleri değil pahasına elinden çıkarmak zorunda kalır

Türkkan ’ın Amerika ’da yaptıkları bunlarla da sınırlı değildir Orada değişik görüş ve düşüncelerde olan Türk derneklerini 1950'lerde, Amerikan—Türk Federasyonu çatısı aşağıda birleştirir Türk Evi, Soy Türk Okulu, Türk Merkezi, Dış Türkler Derneği, Columbia Üniversitesi'nde Türk Etüdleri Merkezi'nin açılması Türkkan'ın orada yaptıklarından bazılarıdır Türkiye'ye kafileler halinde ilk tursit gönderilmesine de önayak olur Ermeni ve Rumlar ’a karşısında nümayişler yapanlardan olur: “İnönü gelecekti Ermenilerle Rumlar birleşmiş nümayiş yapacak, şayet tartaklayacaklar onu Konsolos rica etti, ‘Buradaki Türkler ’i toplayıp Ermeni ve Rumlardan daha topluluk bir organizasyon yapsanız ’ ‘Peki ’ dedim Sonradan İnönü ’ye dedim ‘Sizi karşılamaya gelmedim, sadece Türkiye ’nin başbakanı olduğunuz için karşılıyorum ’ dedim ‘Uh ’ dedi, geçti, gitti

Zorlama günler geçiriyorum

Birincil eşinin yakalandığı hastalığın tedavisi için gerekli olan süreyi de geri bıraktığında, ailesine ‘Türkiye ’ye dönelim ’ diyen Türkkan, onlar kabul etmeyince, eşi Emire Hanım ve iki kızını da orada bırakarak Türkiye ’ye belli dönüş yapar Bu sefer yıl 1972 ’dir Hayatındaki üçüncü 25 takvim dönem böylece başlamış olur Çalışmalarına burada da devam eder İstanbul Üniversitesi (1975—76) ve Ahmet Yesevi Üniversitesi ’nde (1996) öğretim üyelikleri yapar 1976 ’da bir açık üniversite olan Yaykur ’u kurar NASA ’nın Hindistan'da eğitim alanındaki denemeleri değerlendirmesi için çağırdığı eğitimciler arasında yer alır Türkiye ’de ilk defa seri okuma kurslarını açar Amerika ’da iken İnsan Değerleri Vakfı ’nın Idare Heyeti Başkanlığı ’nı yapan Türkkan, Dünyanın Geleceği Vakfı ’nın birincil kurucuları arasında da yer alır 1987 ’de de Türkiye'de Türk 2000 Vakfı ’nın temellerini atar, futürüzimle ilgili araştırmalar yapar Halen Amerika ve Türkiye ’de Eğitim Sendikası, Konferansçılar Derneği, Gazeteciler Cemiyeti, Aydınlar Ocağı, Türk Ocağı üyelikleri olan Türkkan, yarısı tanıdık olmayan dilde olmak üzere 40 ’ı aşkın kitap, dokuz film ve tv senaryolarına da imza atmıştır bugüne kadar

— Geriye Doğru dönüp baktığınızda kusur ettim dediğiniz anlarişler oldu mu?

“Evet Bu kadar dağıtılmış alana dağılmamalıydım Yalnızca bir iş adamı olabilir veya tek başına bir dava adamı olurdum Şimdiki rahatlık nedeniyle romancılığı seçim ederdim olur ya de

Bugün çocukluğunun Büyükadası ’ndaki o günlerinin özlemini duyan Türkkan, intiharı bile düşünür: “Hayatımda bir emelim var diyordum O beni canlı tutuyordu Şu Anda bir itirafta bulunayım size, o kalmadı ara sıra intiharı bile düşünüyorum ‘Ne diye yaşıyorum ’ diyorum boşa yaşıyorum Yaptığım şeylerin aynısını yeniden yapıyorum, bir daha, yeniden

— İntihar derken şaka yapıyorsunuz?

“Kendime bazan şaka yapıyorum diyorum ama biraz önemli tarafı da var Lakin o dereceye gelmedim Ben psikolog olduğum için biliyorum ne vakit o adım atılır diye Ama o düşüncenin akla gelmiş olması da tehlikelidir

Türk dünyası ile ilgili yıllar öncesinden söylediklerinin beklediğinden erken gerçekleştiğine sevinen Türkkan, bu kardeş ülkelerin aralarında zinde ilişkilerin kurulamamasına da son derece üzülmektedir bugün Turgut Sunalp ve Süleyman Demirel dahil bir fazla partiden siyaset teklifi alan, bu konuda en son teklifin ise Alparslan Türkeş ’cilt geldiğini söyleyen , bugün bir konuda pişmanlık duymaktadır: “Dağıtılmış görüşlere bir anlaşma zemini düzenlemek lazımdı Eğer uzlaştırabilse idik belki daha fazla başarılı olurduk Burada, politik ve ideolojik fikirleri ters olanları, bir iki taraflı noktada birleştirse idik Öyle yapmadık da muhakkak konuşma sergiledik O olur ya yanlış oldu *