Referandum nedir? Referandum hakkında bilgi

Halk Oylaması (latince referendum) genelde anayasa değişikliği, yasaların kabulu ve ya çok önemli meselelerde halkın iradesini tahsis etmek amacıyla yapılan oylamadır Referandumda halkın iradesi idareye doğrudan doğruya yansımakta olup doğrudan demokrasi ’nin hoş bir örneğidir

Temsili demokraside ise, halkın seçtiği ahali, halkın iradesini yansıtmaya çalışmaktadır Türkiye ’de fazla az uygulanan referandum, gelişmiş ülkelerde sıkça uygulanır

Eski devir sitelerinde vatandaşlık hakkına sahip bir kısım insanlar, hakiki bir hükümet ve yasama organı gibi toplanırdı Bugün ise bazı İsviçre kantonlarında ve bir kısım Amerikan kominlerinde, yılda bir defa toplanan ahali genel kurulunun görevi, sadece yöneticileri gözden geçirmek ve tekliflerini bildirmektir Aracısız demokrasinin sahiden uygulanmasındaki zorluk nedeniyle temsili demokrasi sistemine gidilmiştir Bu sistemin de mahzurlarını tamir etmek ve aracısız demokrasi sistemine yakınlaşmak için, yarı aracısız olarak demokrasi sistemine gidilmiştir Halk Oylaması bunlardan birisidir

Güya doğrudan demokrasi denilen, halkın yönetime katılmasının bu şeklinde ise; seçmenlerin görevi, yalnızca temsilciler tercih etmek değildir Seçmenler, gerek anayasa yapma ve gerekse yasama yetkisine oylarıyla katılırlar Hazırlanmakta olan bir kanunun kabulüne ya da bir kanun teklifine halkın katılması iki şekilde olur:
* Yetkili makamın bir kanun tasarısı ya da teklifinin esaslı kısımları hakkında halk oyuna
* Yasama organı (parlamento)nun hazırladığı kanun hakkında halkın reyine

Meclisin hazırlamış olduğu kanun, yürürlüğe girmeden önce halka sunulur Seçmenler, hazırladıkları bir dilekçe ile kanunun aleyhinde tatmin edici sayıda imza toplayabilirse, kanunun tasdiki ya da yürürlükten kaldırılması hususunda halkın reyine başvurulur Aleyhinde oylar yetkisiz kalırsa kanun, referandumla tasdiklenmiş sayılır Aleyhinde oylar fazla gelirse, kanun yürürlükten kalkmış olur 1789 Fransız ihtilali sonucu Fransa ’da uygulanan bu sistem, bugün bir takım Amerikan eyalet anayasalarında yer alır Buna halkın tasdiki veya halk vetosu denir Bazan da, Alman Weimar Anayasasında olduğu gibi; devlet başkanı dilerse, her hangi bir kanunu tasdik etmeden önce, bir kere da halkın oyuna gerek duyabilir Anayasaların, yeni hazırlanmalarından sonra ya da önemli değişikliklerde referandumla halkın oyuna başvurulur Türkiye ’de, Fransa ’da ve İsviçre ’de yeni anayasaların kabulü bu şekilde olmuştur Buna Anayasa Referandumu denir Türkiye ’de birincil kere referanduma, 1960 Anayasasının kabulü sırasında başvurulmuştur *