Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
RAMAZAN AYI VE ORUÇ
Bilindiği üzere İslamda iyiliklere, iyi işlere on misli karşılık verilir Lakin ibadetler içinde yalnızca oruç bundan istisna edilmiştir Orucun karşılığı on misli olarak atama edilmemiştir Orucun mükafatını kanımca yüce Allah kendi üstüne almıştır
Oruç benim içindir, onun mükafattını bana kalırsa ben vereceğimbuyurmuştur Çünkü oruçta iki nitelik vardır:
1Orucun hakikatı yememektir Bu ise gizli bir şeydir, halk müziği bunu görmez Böylece riya da buna yanaşamaz
2Diğeri Allah Teala'nın ve insanın düşmanı şeytandır Iblis'ını askerleri ise özlem ve isteklerdir Oruç onun askerini kırar Çünkü orucun hakikatı özlem ve istekleri terk etmektir Bunun için Peygamber Efendimiz sahih bir hadislerinde: Şeytan insan vücudunda kanın dolaştığı gibi dolaşır Onun geçiş yolunu açlıkla tıkayınızbuyurur
Bakara Suresi 183 ayetden itibaren oruç ayetleri başlar Ayetler özenle okunduğu vakit insan ruhunu heyecanlandıran bir üslup anında farkedilir Ayetlerin okuyucuda bıraktığı etki Allah'ın müminlere yakınlığı, kurbiyet ve ünsdür Alemlerin Rabbi bu ayetlerle kulların ellerinden tutar ve kendine yaklaştırır Onları rahmet ve şefkatle nezaket eder Onları dua ederek kendi katına yükselmeye çağırır Kulluğun basit olduğunu ve bu basit emirlerin, nehiylerin de yeniden insanların faydası için konulduğunu bizlere haber verir Ayetler orucu ve bilhassa Kur'an'ı sevimli bir havaya büründürür Bundan sonra insan Kur'an'ın indirildiği Ramazan Ayını hasretle beklemeye başlar Ramazan'ın sair aylardan çok fazla öbür bir mevsim olduğunu ola ki de bütün ruhuyla hisseder Ramazan Ayı onbir ayın meyvelerinin devşirildiği hasat zamanı gibidir
Bu suredeki oruç ayetlerinin kısa bir tefsirini yapmamız orucu kavramak için önemlidir
Ey iman edenler! Sizden öncekilere oruç nasıl yazıldıysa sizin üzerinize de yazıldı (farz kılındı) Umulur ki sizler (bu sayede) korunursunuz (Oruç kalkandırbuyuruyor Peygamberimiz Yani oruç insanı kötülüklerden korur Çünkü oruç insandaki özlem ve istekleri açlıkla kırar Bu da insanın kötülüklerden uzaklaşarak Allah'a yaklaşmasına yol açar)
Sayılı günler
(Oruç ayları 35 ay ya da bir yıl kadar uzun değildir Yalnızca bir aydır O da sağlığı, gücü kuvveti yerinde olanlar içindir) Sizden her kim hasta olur, ya da yolculukta bulunursa diğer günlerde tutamadığı günleri miktar Oruca güçlükle dayananların fidye vermesi, bir fakiri doyurması gerekir
(Bu ayetin tefsirinde müfessirler iki öbür görünüm demeç ederler Birincisi, Sadrı İslamda müslümanlar oruç tutmakla fidye tahsis etmek arasında muhayyer bırakılmışlardı İsteyen oruç miktar ve oruç tutmakta zorlanan kimseler ise fidye verirler, bir fakiri o gün için doyururlardı Bu hüküm sonradan gelen Sizden her kim o avuç içi erişirse oruç tutsun ayeti ile yürürlükten kaldırıldıİkinci gösterme ise bu ayetin yürürlükten kalkmadığı yönündedir Bu görüşte olan müfessirlere tarafından bu ayet fazla yaşlı piri fani olan ve artık oruç tutabilecekleri ümit edilmeyen kimseler ve şifa ümidi kalmamış hastalar için geçerlidir Ayetin hükmü işte bu kimseler için yürürlüktedir)
bununla birlikte her kim gönülden bir iyilik yaparsa (oruç tutarsa) o kendisi için daha iyidir Bilirseniz oruç tutmanız sizin için daha hayırlıdır Ramazan ayı insanlara dürüst yolu gösteren, hidayetin delillerini ortaya koyan ve hakla batılı ayırd eden Kur'an'ın indirildiği aydır (Neden başka bir ayda değilde Ramazan Ayında oruç tutulması isteniyor? İşte ayeti kerime bu soruya yanıt veriyor Ramazan ayı Kur'an'ın nazil olduğu aydır Bu ayın karşılanması, en güzel şekilde Allah'a yakın olma havasında geçirilmesi öteki aylara oranla daha bir önemlidir Bu ayda Allah Tealanın halk müziği üzerindeki nihayetsiz nimetlerine şükredilmesi, hele hele Kur'an'ın nüzülüne şükredilmesi zorunlu bir vazifedir İşte oruç böyle bir manevi iklimin yaşanması için en büyük vesiledir Ramazan Ayı oruç ayı olduğu değin Kur'an ayıdır da Bu ayda her zamankinden fazla Kur'anla meşgul almak bir şükür ödevidir
Ayeti kerimede Kur'anı Kerim'in şu üç özelliği zikredilir:
1 Kuran insanlar için bir yol gösterici rehberdir
2 Kur'an hidayeti açıklamakla beraber bu hidayetin delillerini de açıklar Beyyinat minel hudadır Kur'an'da İslam'ın yargı din olduğunun en ikna edici delilleri yer alır Kur'an bu açıdan hem lafzı ve keza de manasıyla insan eli karışmamış bir mucizedir
3 Kur'an'ın Furkan olmasıdır Kur'an Hakkı beyan ederken batılı ise izale eder Hakla batılı kesin çizgilerle birbirinden ayırır Zaten Kur'an'ın bir adı da Furkan'dır Kur'anı Kerimi tilavet ederken, okurken onun bu üç özelliğini, bu üç yönünü bakmak gerekir)
Sizden her kim o aya şahit olursa (erişirse) oruç tutsun Her kim de hasta olur ya da yolculukta bulunursa tutamadığı günler sayısınca başka günlerde tutar Allah sizin için kolaylık diler, zorluk dilemez Bu sayıyı tamamlamanız ve Allah'ın sizi dürüst yola hidayetine karşılık onu yüceltmeniz içindir Umulur oysa böylece şükretmiş olursunuz Kullarım sana beni sorarlarsa; ben çok yakınım Dua eden bana duada bulunduğunda onun yakarışına icabet ederim O halde onlarda bana (benim davetime) icabet etsinler Ve bana iman etsinler oysa rüşde ersinler
(Bu ayetlerde yakınlıkçok barizdir öyle ama açıklama de De ama ben yakınımdenmemektedir Yakın Olma pek ileridir ancak, Peygamberimiz konuşmada artık aradan çekilmiştir Allah Teala ile kul başbaşadır Duasına mutlaka icabet edeceğini Rabbimiz vadetmektedir Kulların dualarına Rab Teala karşılık verecektir Dualarını aynıyla kabul edecek, yoksa onlar için dünyada daha iyisini, daha faydalısını verecek, yahut da bu icabeti ahirete saklayarak onları ahirette mükafatlandıracaktır Lakin mutlaka icabet edecektir O dualara icabet etmemekten münezzehtir Kendisine çevrilen elleri, dilleri boş olarak geri çevirmekten münezzehtir Çünkü O dualara icabet edendir Kerimdir Kafirlerin ise batıl ilahlarına yaptıkları çağrılar karşılıksız kalacaktır Kafirlerin duaları dalalettedir, boşa gitmektedir, karşılıksız kalmaktadır O halde kullar da O'nun davetine icabet etmelidirler İcabet burada iki taraflıdır )
Ebu Hüreyre'nin rivayet ettiği bir kudsi hadiste, Peygamber Efendimiz Allah Teala'dan naklen şunları anlatır:
Adem Oğlunun tüm amelleri kendisi içindir Ama oruç böyle değildir O benim içindir (Yani onu benden başkası bilmediği için yalnızca benim için yapıldığı kesindir Nefsin hazzı yoktur Aksine nefsi yaralamak için oruç tutulur) Onun mükafaatını kanımca ben vereceğim (Yani öteki ameller gibi emin bir karşılık yoktur Onun mükafattı kat kat fazla olarak verilecektir Karşılığı süresiz bırakılmıştır) Oruç kalkandır Sizden biriniz oruç tuttuğu vakit o gün sakın kötü sözler konuşmasın, bağırıp çağırmasın Belki biri ona küfrederse veya sataşırsa Ben oruçluyumdesin Muhammed'in canı elinde olana ant olsun oysa oruçlunun ağzının kokusu Allah yanına misk kokusundan daha güzeldir Oruçlu için iki sevinç vardır İftar ettiği zaman sevinir Birde Rabbine kavuştuğu süre tutmuş olduğu oruçlara sevinir
Yine sahih bir hadiste, namaz ehlinden olan cennete namaz kapısından çağrılacağı belirtilir Cihad ehli cihad kapısından çağrılacaktır Sadaka ehli olan sadaka kapısından cennete davet olunur Siyam ehli olanlar ise Reyyan Kapısından çağrılacaktır Reyyan ismi atşanismine karşılık olarak buraya verilmiştir Atşansusuz kalmış kimseye derler Reyyanise suya kanmış kimsedir Dünyada aç ve susamış kalmasına karşılık bu kapıdan girecek olan oruç ehlinin artık sonsuza kadar suya kanmış olacakları haber verilmiş olmaktadır Reyyan Kapısı'ndan girenler için cennette arzu ve susama özellikle yoktur Çünkü amellerin karşılığı o ameller cinsinden olur
Bir diğer açıdan baktığımız zaman; orucun günahlara kefaret olduğunu görmekteyiz
Buhari ve Müslim'in rivayet ettiği Ebu Hüreyre hadisinde Hz Peygamber şöyle buyurur: Kim imanla ve ecrini Allah'tan bekleyerek, O'nun rızasını seve seve Ramazan orucunu tutarsa geçmiş tüm günahları mağfiret olunur, bağışlanır Hadisi şerifte iki husus bulunuyor: Oruç İmanen ve ihtisaben tutulacak Yani orucun farziyetine, faydasına bütün bir iman ederek ve dahası karşılığını sadece Allah'tan ümit ederek, bekleyerek tutulması kastediliyor Bu durumda oruca itina gösterilmesi onu bütün bir dikkatle tutulması lazımdır
İmam Nevevi rahmetullahi aleyh Riyazussalihinde şöyle bir başlık açar: Ramazan Ayı'nda eli açık almak, iyi işler yerine getirmek ve hayırları artmak ve özellikle Ramazan'ın son on gününde bunları daha da arttırmak babı
*
Bilindiği üzere İslamda iyiliklere, iyi işlere on misli karşılık verilir Lakin ibadetler içinde yalnızca oruç bundan istisna edilmiştir Orucun karşılığı on misli olarak atama edilmemiştir Orucun mükafatını kanımca yüce Allah kendi üstüne almıştır
Oruç benim içindir, onun mükafattını bana kalırsa ben vereceğimbuyurmuştur Çünkü oruçta iki nitelik vardır:
1Orucun hakikatı yememektir Bu ise gizli bir şeydir, halk müziği bunu görmez Böylece riya da buna yanaşamaz
2Diğeri Allah Teala'nın ve insanın düşmanı şeytandır Iblis'ını askerleri ise özlem ve isteklerdir Oruç onun askerini kırar Çünkü orucun hakikatı özlem ve istekleri terk etmektir Bunun için Peygamber Efendimiz sahih bir hadislerinde: Şeytan insan vücudunda kanın dolaştığı gibi dolaşır Onun geçiş yolunu açlıkla tıkayınızbuyurur
Bakara Suresi 183 ayetden itibaren oruç ayetleri başlar Ayetler özenle okunduğu vakit insan ruhunu heyecanlandıran bir üslup anında farkedilir Ayetlerin okuyucuda bıraktığı etki Allah'ın müminlere yakınlığı, kurbiyet ve ünsdür Alemlerin Rabbi bu ayetlerle kulların ellerinden tutar ve kendine yaklaştırır Onları rahmet ve şefkatle nezaket eder Onları dua ederek kendi katına yükselmeye çağırır Kulluğun basit olduğunu ve bu basit emirlerin, nehiylerin de yeniden insanların faydası için konulduğunu bizlere haber verir Ayetler orucu ve bilhassa Kur'an'ı sevimli bir havaya büründürür Bundan sonra insan Kur'an'ın indirildiği Ramazan Ayını hasretle beklemeye başlar Ramazan'ın sair aylardan çok fazla öbür bir mevsim olduğunu ola ki de bütün ruhuyla hisseder Ramazan Ayı onbir ayın meyvelerinin devşirildiği hasat zamanı gibidir
Bu suredeki oruç ayetlerinin kısa bir tefsirini yapmamız orucu kavramak için önemlidir
Ey iman edenler! Sizden öncekilere oruç nasıl yazıldıysa sizin üzerinize de yazıldı (farz kılındı) Umulur ki sizler (bu sayede) korunursunuz (Oruç kalkandırbuyuruyor Peygamberimiz Yani oruç insanı kötülüklerden korur Çünkü oruç insandaki özlem ve istekleri açlıkla kırar Bu da insanın kötülüklerden uzaklaşarak Allah'a yaklaşmasına yol açar)
Sayılı günler
(Oruç ayları 35 ay ya da bir yıl kadar uzun değildir Yalnızca bir aydır O da sağlığı, gücü kuvveti yerinde olanlar içindir) Sizden her kim hasta olur, ya da yolculukta bulunursa diğer günlerde tutamadığı günleri miktar Oruca güçlükle dayananların fidye vermesi, bir fakiri doyurması gerekir
(Bu ayetin tefsirinde müfessirler iki öbür görünüm demeç ederler Birincisi, Sadrı İslamda müslümanlar oruç tutmakla fidye tahsis etmek arasında muhayyer bırakılmışlardı İsteyen oruç miktar ve oruç tutmakta zorlanan kimseler ise fidye verirler, bir fakiri o gün için doyururlardı Bu hüküm sonradan gelen Sizden her kim o avuç içi erişirse oruç tutsun ayeti ile yürürlükten kaldırıldıİkinci gösterme ise bu ayetin yürürlükten kalkmadığı yönündedir Bu görüşte olan müfessirlere tarafından bu ayet fazla yaşlı piri fani olan ve artık oruç tutabilecekleri ümit edilmeyen kimseler ve şifa ümidi kalmamış hastalar için geçerlidir Ayetin hükmü işte bu kimseler için yürürlüktedir)
bununla birlikte her kim gönülden bir iyilik yaparsa (oruç tutarsa) o kendisi için daha iyidir Bilirseniz oruç tutmanız sizin için daha hayırlıdır Ramazan ayı insanlara dürüst yolu gösteren, hidayetin delillerini ortaya koyan ve hakla batılı ayırd eden Kur'an'ın indirildiği aydır (Neden başka bir ayda değilde Ramazan Ayında oruç tutulması isteniyor? İşte ayeti kerime bu soruya yanıt veriyor Ramazan ayı Kur'an'ın nazil olduğu aydır Bu ayın karşılanması, en güzel şekilde Allah'a yakın olma havasında geçirilmesi öteki aylara oranla daha bir önemlidir Bu ayda Allah Tealanın halk müziği üzerindeki nihayetsiz nimetlerine şükredilmesi, hele hele Kur'an'ın nüzülüne şükredilmesi zorunlu bir vazifedir İşte oruç böyle bir manevi iklimin yaşanması için en büyük vesiledir Ramazan Ayı oruç ayı olduğu değin Kur'an ayıdır da Bu ayda her zamankinden fazla Kur'anla meşgul almak bir şükür ödevidir
Ayeti kerimede Kur'anı Kerim'in şu üç özelliği zikredilir:
1 Kuran insanlar için bir yol gösterici rehberdir
2 Kur'an hidayeti açıklamakla beraber bu hidayetin delillerini de açıklar Beyyinat minel hudadır Kur'an'da İslam'ın yargı din olduğunun en ikna edici delilleri yer alır Kur'an bu açıdan hem lafzı ve keza de manasıyla insan eli karışmamış bir mucizedir
3 Kur'an'ın Furkan olmasıdır Kur'an Hakkı beyan ederken batılı ise izale eder Hakla batılı kesin çizgilerle birbirinden ayırır Zaten Kur'an'ın bir adı da Furkan'dır Kur'anı Kerimi tilavet ederken, okurken onun bu üç özelliğini, bu üç yönünü bakmak gerekir)
Sizden her kim o aya şahit olursa (erişirse) oruç tutsun Her kim de hasta olur ya da yolculukta bulunursa tutamadığı günler sayısınca başka günlerde tutar Allah sizin için kolaylık diler, zorluk dilemez Bu sayıyı tamamlamanız ve Allah'ın sizi dürüst yola hidayetine karşılık onu yüceltmeniz içindir Umulur oysa böylece şükretmiş olursunuz Kullarım sana beni sorarlarsa; ben çok yakınım Dua eden bana duada bulunduğunda onun yakarışına icabet ederim O halde onlarda bana (benim davetime) icabet etsinler Ve bana iman etsinler oysa rüşde ersinler
(Bu ayetlerde yakınlıkçok barizdir öyle ama açıklama de De ama ben yakınımdenmemektedir Yakın Olma pek ileridir ancak, Peygamberimiz konuşmada artık aradan çekilmiştir Allah Teala ile kul başbaşadır Duasına mutlaka icabet edeceğini Rabbimiz vadetmektedir Kulların dualarına Rab Teala karşılık verecektir Dualarını aynıyla kabul edecek, yoksa onlar için dünyada daha iyisini, daha faydalısını verecek, yahut da bu icabeti ahirete saklayarak onları ahirette mükafatlandıracaktır Lakin mutlaka icabet edecektir O dualara icabet etmemekten münezzehtir Kendisine çevrilen elleri, dilleri boş olarak geri çevirmekten münezzehtir Çünkü O dualara icabet edendir Kerimdir Kafirlerin ise batıl ilahlarına yaptıkları çağrılar karşılıksız kalacaktır Kafirlerin duaları dalalettedir, boşa gitmektedir, karşılıksız kalmaktadır O halde kullar da O'nun davetine icabet etmelidirler İcabet burada iki taraflıdır )
Ebu Hüreyre'nin rivayet ettiği bir kudsi hadiste, Peygamber Efendimiz Allah Teala'dan naklen şunları anlatır:
Adem Oğlunun tüm amelleri kendisi içindir Ama oruç böyle değildir O benim içindir (Yani onu benden başkası bilmediği için yalnızca benim için yapıldığı kesindir Nefsin hazzı yoktur Aksine nefsi yaralamak için oruç tutulur) Onun mükafaatını kanımca ben vereceğim (Yani öteki ameller gibi emin bir karşılık yoktur Onun mükafattı kat kat fazla olarak verilecektir Karşılığı süresiz bırakılmıştır) Oruç kalkandır Sizden biriniz oruç tuttuğu vakit o gün sakın kötü sözler konuşmasın, bağırıp çağırmasın Belki biri ona küfrederse veya sataşırsa Ben oruçluyumdesin Muhammed'in canı elinde olana ant olsun oysa oruçlunun ağzının kokusu Allah yanına misk kokusundan daha güzeldir Oruçlu için iki sevinç vardır İftar ettiği zaman sevinir Birde Rabbine kavuştuğu süre tutmuş olduğu oruçlara sevinir
Yine sahih bir hadiste, namaz ehlinden olan cennete namaz kapısından çağrılacağı belirtilir Cihad ehli cihad kapısından çağrılacaktır Sadaka ehli olan sadaka kapısından cennete davet olunur Siyam ehli olanlar ise Reyyan Kapısından çağrılacaktır Reyyan ismi atşanismine karşılık olarak buraya verilmiştir Atşansusuz kalmış kimseye derler Reyyanise suya kanmış kimsedir Dünyada aç ve susamış kalmasına karşılık bu kapıdan girecek olan oruç ehlinin artık sonsuza kadar suya kanmış olacakları haber verilmiş olmaktadır Reyyan Kapısı'ndan girenler için cennette arzu ve susama özellikle yoktur Çünkü amellerin karşılığı o ameller cinsinden olur
Bir diğer açıdan baktığımız zaman; orucun günahlara kefaret olduğunu görmekteyiz
Buhari ve Müslim'in rivayet ettiği Ebu Hüreyre hadisinde Hz Peygamber şöyle buyurur: Kim imanla ve ecrini Allah'tan bekleyerek, O'nun rızasını seve seve Ramazan orucunu tutarsa geçmiş tüm günahları mağfiret olunur, bağışlanır Hadisi şerifte iki husus bulunuyor: Oruç İmanen ve ihtisaben tutulacak Yani orucun farziyetine, faydasına bütün bir iman ederek ve dahası karşılığını sadece Allah'tan ümit ederek, bekleyerek tutulması kastediliyor Bu durumda oruca itina gösterilmesi onu bütün bir dikkatle tutulması lazımdır
İmam Nevevi rahmetullahi aleyh Riyazussalihinde şöyle bir başlık açar: Ramazan Ayı'nda eli açık almak, iyi işler yerine getirmek ve hayırları artmak ve özellikle Ramazan'ın son on gününde bunları daha da arttırmak babı
*
