Rahip ve Papaz Nedir, Arasındaki Fark Ne?

Ülkemizde yaşayan insanların büyük bir kısmı Müslüman olduğu için dindar ya da inançlı olmasak bile hepimiz İslam teolojisine ve terminolojisine az çok hakimiz. Lakin ülkemizde Hıristiyanlık yaygın bir din olmadığı için bu dinin temsilcisi olarak görülen rahip ve papaz tabirleri sık sık karıştırılıyor. Rahip de papaz da genel manada din adamı demektir lakin bu ikisinin tıpkı olduğunu söylemek büyük bir yanılgıdır.

Diğer bir yanılgı da rahip ve papaz sözlerinin İngilizce karşılıklarının bir epey fazla olması nedeniyle yaşanıyor. Altyazıda ya da dublajda hepsi papaz ya da rahip olarak çevrildiği için ortaya bir mana karmaşası çıkıyor. Eş anlamlıları olsa da bu iki tabirin ne manaya geldiğini bildikten sonra ortadaki karmaşa çözülecektir. Gelin rahip nedir, papaz nedir, ortalarındaki farklar nelerdir tüm ayrıntılarıyla görelim.

Papaz nedir?


Türk Lisan Kurumu’na nazaran papaz; “Hristiyan din adamı, peder.” manasına gelmektedir. Terminolojisine baktığımız vakit 1300’lü yıllarda kullanılan Rumca papas sözcüğünden lisanımıza geçtiği görülüyor. Yunanca büyük, ileri gelen manasına gelen presbus sözcüğü de papaz teriminin terminolojik kökenini oluşturmaktadır.

Hıristiyanlık terminolojisine baktığımız vakit papaz, Protestan ve mezhep bağı olmayan kiliselerdeki din adamı demektir. Papazlar bir cemaate liderlik ederler ve onların manevî ritüellerini gerçekleştirirler. Papaz sözünün İngilizce en yaygın karşılığı olan pastor, pastoral ve pasture sözcüklerinden türemiştir.

İngilizce pastor sözünün kullanımı 1800’lü yıllarda başlamıştır. Papazlar, minister ya da reverend olarak da anılırlar. Protestanlık çatısı altında toplanmış birtakım yan mezhepler, kadınların papaz olmasına müsaade verir. Protestan ve mezhep bağı olmayan kiliselerde papaz olmak için ilahiyat eğitimi ön şart değildir.

Rahip nedir?


Türk Lisan Kurumu’na nazaran rahip; “Hristiyanlarda çoklukla manastırda yaşayan evlenmemiş papaz, keşiş, karabaş.” manasına gelmektedir. Türkçede rahip, İslam dini dışındaki bütün din adamlarını tanımlamak için kullanılan bir tabirdir. Rahip sözcüğünün terminolojisine baktığımız vakit Arapça kökenli dehşet, hürmet manasına gelen rahab kelimesinden geldiğini görüyoruz.

Hıristiyanlık terminolojisine baktığımız vakit; Anglikan, Ortodoks ve Katolik mezhebindeki Hıristiyan din adamlarının rahip olarak isimlendirildiğini görüyoruz. Rahip sözünün İngilizce en yaygın karşılığı olan priest, Yunanca presbyteros ve Latince presbyter kelimelerinden gelmektedir. Rahip bir unvandır ve aslında yaşlı manasında kullanılır.

Anlamına biraz daha yakından bakacak olursak rahip; Katolik ya da Ortodoks geleneğinde hizmet veren papazdır. Katolik ve Anglikan Kilisesi, rahip sözünü kullanır. Papazlar ve rahipler kilisede farklı rollere sahiptirler. Temel olarak mezhepsel bir ayrım üzere görünse de işin ayrıntılarına indiğimiz vakit farkların daha büyük olduğu görülecektir.

Rahip ve papaz ortasındaki farklar:


Protestan ve mezhep bağı olmayan kiliselerdeki papazlar bekar olmak zorunda değillerdir ve daha evvel söylediğimiz üzere kadınlar da papaz olabilir. Ön şart olmasa bile papazların ilahiyat eğitimi almaları değerlidir. Bu eğitimin yanı sıra liderlik edecekleri cemaatin bağlı olduğu kilise kültürünü çok yeterli bilmeleri gerekir.

Protestan ve mezhep bağı olmayan kiliselerde bazen rahip olmayan papaz tarifi kullanılır. Bunun manası, o kişinin kiliseye resmi olarak atanmış bir papaz olmadığı lakin uzun yıllardır sıkı bir bağ ile kiliseye hizmet etmiş bir rahip olduğudur. Bu çeşit şahıslar birden fazla vakit atanmış papazlardan bile daha büyük hürmet görürler.

Ortodoks ve Katolik kiliselerinde vazife yapan rahiplerin erkek olması zaruridir yani bayanlar rahip olamazlar. Rahipler ilahiyat eğitimi almış olmalıdır. Rahipler bekar olmak zorundadır ancak rahip olmadan evvel evlenmiş olabilirler. Anglikan kilisesi ise bu bahiste biraz daha geniştir. Anglikan rahipleri evlenebilir ve bayanlar rahip olabilir.

Papaz ne iş yapar, misyonları nelerdir?

• Vaaz muharrir ve yazdığı vaazı sunar.
• Kilise hizmetlerine liderlik eder.
• Vaftiz merasimlerine, düğünlere ve cenazelere başkanlık eder.
• İhtiyaç duyan cemaat üyelik danışmanlık yapar.
• Cemaati ve etrafındaki topluluk için yardım kampanyaları düzenler.
• Cemaatini genişletmeye çalışır.
• Kamuda ve özel bölümde bulunan başka topluluk başkanlarıyla ortak hareket eder.
• Kilise işlerini ve finansmanı denetler.

Papazların misyonlarını genel olarak bu formda sıralamak mümkün. Papaz olmak isteyen bir kişinin, öncesinde sıkı bir eğitim alması ve staj yapması gerekir. Kıdemli bir papaz ile bir mühlet çalışması önerilir. Papaz olacak kişinin düzgün bir Hıristiyan olması, papazı olacağı kiliseyi yakından tanıması son derece değerlidir.

Rahip ne işe yapar, misyonları nelerdir?


Rahibin vazifesi aslında ortasını ilahla, kiliseyle ve cemaatle güzel tutmaktır. Allahın kelamını duyurmak, dini ritüellere liderlik etmek ve kilisenin temsilcisi olmak rahibin vazifeleridir. Rahip olmak için gerekli eğitim, kilisenin düzenlediği aktiflik ve seminerlerdir. Bu seminer sırasında rahip adayı, kilisenin gözüne girmeye çalışmalıdır.

Rahipler evlenemezler, boşanamazlar, eşcinsel olamazlar ve daha evvel öbür bir rahip topluluğundan kovulmuş olamazlar. Rahiplerin fizikî sıhhati yerinde olmalı, ruhsal istikrarı yerinde olmalı, olgun bir kişiliğe sahip olmalıdır. Kendini duaya ve yaradana adanmış biri olmalıdır. Muhtaçlığı olan herkese yardım edecek bir karakterde olmalıdır. Rahip olmanın en kıymetli kaidesi ise en az iki yıldır Katolik olmaktır.

Rahip ve papaz kıyafetleri ne manaya geliyor?


Protestan ve mezhep bağı olmayan kiliselerdeki papazlar özgür giyinir demek yanlış olmaz. Çoğu papaz ekip elbise, spor ceket, kot pantolon, tişört üzere günlük kıyafetler giyerler. Ancak bu çeşit rahat bir kıyafet giyseler bile kesinlikle papaz olduklarını gösteren bir kilise işareti taşımaktadırlar.

Kıyafet konusunda en sıkı kurallara sahip küme Katolik rahiplerdir. Katolik rahiplerin kesinlikle giymek zorunda oldukları birtakım kıyafetler ve manaları şu halde;

• Amice; uzunluğundan bele kadar sarkan beyaz, dikdörtgen bir keten kesimidir ve şeytana karşı ölçülü konuşmanın gücünü sembolize eder.
• Alb; uzunluğundan ayak bileklerine kadar uzanan bir giysidir ve bir rahibin sahip olması gereken saf kalbi sembolize eder.
• Cincture; alb üstüne giyilen iki ucu püsküllü bir kemerdir ve saflığın faziletini sembolize eder.
• Stole; eşarp gibisi kemerle sabitlenerek giyilen bir kumaştır ve rahiplerin sahip olduğu güç ve otoriteyi sembolize eder.
• Chasuble; alb üzerine giyilerek tüm bedeni kaplayan bir palto üzeredir ve sadakanın ehemmiyetini sembolize eder.

Rahip kıyafetlerinin renklerinin de kendine özel manaları vardır. Her biri Hıristiyanlığın özel bir gününde giyilerek belirli durumları sembolize eder. Rahip giysilerindeki renkler ve manaları şu biçimde;

• Ayin takvimindeki sıradan vakitlerde yeşil giyilir ve umudu sembolize eder.
• Kırmızı; Pentekost'u, Kutsal Ruh'u, Havarileri, din şehitlerini, Mesih'in kanını ve hayırseverliği sembolize eder.
• Litürjik takvimindeki birtakım bayramlarda sarı giyilir ve ruhun saflığını sembolize eder.
• Advent'in üçüncü, Lent'in dördüncü pazar günü pembe giyilir ve sevgiyi sembolize eder.
• Advent, Lent ve cenaze vakitlerinde mor giyilir ve tövbeyi temsil eder.

Hıristiyan din adamlarını tanımlamak için kullanılan fakat farklı manalara gelen rahip nedir, papaz nedir sorularını yanıtlayarak bu iki tabirin manaları ile bilmeniz gereken ayrıntılardan bahsettik.