Pandemi döneminde böbrek hastalarına özel tavsiyeler

Her yıl mart ayının ikinci perşembe günü 'Dünya Böbrek Günü' olarak anılıyor. Türkiye'de 9 milyona yakın kronik böbrek hastası var. Dünya Sıhhat Örgütü bu yıl, 11 Mart Dünya Böbrek Günü temasını 'böbrek hastalığıyla güzel yaşamak' olarak belirledi.

İnsan bedeninin en kimyacı organları, elbet böbrekler… Kandaki atıklar ve fazla sıvı böbrekler vasıtasıyla filtrelenip, idrarla bedenden atılıyor. Kronik böbrek hastalığı ileri bir etaba ulaştığında, bedendeki tehlikeli düzeylerde sıvı, elektrolit ve atık birikiyor. Bu da böbrek işlevlerinin kademeli olarak kaybedilmesine neden olur. Sıhhat Bakanlığı'nın 2018-2023 yıllarını kapsayan 'Türkiye Böbrek Hastalıkları Tedbire ve Denetim Programı Aksiyon Planı'na nazaran, ülkemizde yaklaşık 9 milyon kronik böbrek hastası olduğu, yani her 6-7 erişkinden birinde böbrek hastalığı bulunduğu belirlenmiş durumda. Lakin böbrek hastalıklarının farkındalık seviyesi ise yalnızca yüzde 2 olarak biliniyor. Bu farkındalığın artırılması, bireylerin böbrek sıhhatinin korunmasında değerli rol oynuyor.



"Böbrek hastaları hayattan kopmamalı”

Her yıl mart ayının ikinci perşembe günü, tüm dünyada "Dünya Böbrek Günü” olarak anılıyor. Dünya Sıhhat Örgütü, bu yıl Dünya Böbrek Günü temasını, "Her yerde herkes için böbrek sağlığı-böbrek hastalığıyla yeterli yaşamak” olarak belirledi. Beykoz Üniversitesi Meslek Yüksekokulu Müdürü Prof. Dr. Gülten Kaptan, "Böbrek hastalığı teşhisi konulması hem hasta hem de etrafındakiler için büyük zorlukların habercisidir. Böbrek hastalığı olanlar; yorgunluk, ağrı, depresyon, bilişsel bozukluk, gastrointestinal sorunlar ve uyku üzere birçok sorunla uğraş ederlerken; iş, seyahat ve toplumsallaşma üzere günlük aktivitelere katılma imkanları kısıtlanır; kendilerinin ve ailelerinin hayatları da önemli oranda etkilenir” diyor. Dünya Sıhhat Örgütü'nün bu yılki temasının hastalığa değil yaşama odaklanmak olduğunu vurgulayan Kaptan, "Dünya Sıhhat Örgütü'nün bu yılki belirlediği temayla, hastaların; toplumdan, ailelerinden ve sevdiklerinden izole olmadan tedavi ve bakıma iştiraklerinin kıymeti vurgulanmak isteniyor. 'Hastalık yok hasta var' prensibinden yola çıkarak hastalar, tedavi ve bakımın içinde olmalı. Kendileriyle emsal hastalığı olanlarla irtibat kurmalı, hatta onlara yardımcı olmaya çalışmalı” diye konuşuyor.



"Sağlıklı hayat biçimini seçmeliler”

Uzmanlık alanı 'iç hastalıkları hemşireliği' olan Prof. Dr. Gülten Kaptan, şeker hastalığı, yüksek tansiyon, kalp ve kan damarı (kardiyovasküler) hastalığı, sigara içmek, obezite, ailede böbrek hastalığı hikayesi, olağandışı böbrek yapısı üzere faktörlerin kronik böbrek hastalığı riskini artırdığını söylüyor. "Her ne kadar dışlanamaz faktörler olsa da sağlıklı ömür biçimi tüm hastalıklardan olduğu üzere böbrek hastalıklarından da korur” diyen Kaptan, kişinin hayatında kimi tedbirler alarak böbrek hastalığına yakalanmaktan kurtulabileceğini belirtiyor. Tuzun böbrek sıhhatinin en büyük düşmanı olduğunu söyleyen Kaptan, şöyle konuşuyor: "Tuz, düşmandır. Böbrek sıhhati için şarküteri eserlerinden uzak durmak gerekir. Mesela pizzaya sucuk yerine brokoli, ıspanak yahut lor peyniri konulmalı. Böylelikle obezite üzere değerli bir risk faktörü de azaltılabilir. Sigara ve alkol, böbreklerin sevmediği makûs alışkanlıklar... Bunlardan vazgeçin, azaltın, mümkünse bırakın. Sıhhat Bakanlığımızın sigarayı bırakma merkezlerine başvurun, yardım alın. Böbrek sıhhatiniz için yiyecekleri kızartmayın, haşlayın ya da fırınlayın.”



"Risk var ancak tedaviler devam etmeli”

Pandemi periyodunda böbrek hastalarının yüksek risk altında olduğunu belirten Prof. Kaptan, şu ihtarlarda bulunuyor: "Covit-19 salgını periyodunda böbrek hastaları sıhhat merkezlerine gitmekten korkuyor olabilirler. Diyaliz hastalarının bağışıklık sistemleri zayıflayabilir ve bu da enfeksiyonlarla savaşmayı zorlaştırabilir. Lakin böbrek hastalarının tertipli olarak planlanan diyaliz tedavilerine devam etmeleri ve sıhhat takımlarının önerdiği formda gerekli tedbirleri almaları kıymetli. Covit-19 yeni bir virüstür; üzerinde araştırmalar daha yeni başladı. Yaşlı yetişkinler, böbrek hastalığı yahut öteki önemli kronik tıbbi sıkıntıları olan şahıslar, Covit-19 için daha yüksek risk altında görünmekte. Münasebetiyle böbrek hastaları, iki ve daha fazla kat maske takmaktan, kendilerini daha çok izole etmeye kadar bir dizi tedbirleri de alarak tedavilerini sürdürmeliler. Böbrek hastalığınızın tedavisi ister ilaç ister diyalizle devam etsin; her vakit sıhhat profesyonelleri ile birlikte adım atın. Semptomlarınızın idaresinde tabibin yönlendirdiği formda semptomları yöneten hemşirenizin en büyük yol gösterici olduğunu unutmayın.”



Böbrek sıhhatinizi korumak için 6 teklif

1. Fazla tuz tüketiminden ve bilhassa şarküteri eserlerinden uzak durun.

2. Sigara ve alkol üzere makûs alışkanlıklardan vazgeçin.

3. Yiyecekleri kızartmak yerine haşlayın ya da fırınlayın.

4. Haftada üç gün açık havada yürüyüş yapın.

5. Derin soluk alma idmanlarını öğrenin. Her yürüyüşte günlük olarak nefes antrenmanlarını uygulayın.

6. Günde 7-8 saat fizyolojik uykunun, en âlâ korunma yollarından biri olduğunu unutmayın.



Pandemi periyodunda böbrek hastaları kendini nasıl muhafazalı

- Covit-19'dan korunmak için iki yahut daha fazla katmanlı bir maske takın.

- Maskeyi burnunuzu ve ağzınızı kapatacak biçimde takın ve çenenizin altına sabitleyin.

- Soğuk havalarda maskenizi atkınızın yahut kar maskenizin altına takın.

- Maskenizin nefesinizdeki nemden, kardan yahut yağmurdan ıslanması ihtimaline karşı yedek bir maske bulundurun.

- Ellerinizi sık sık yıkayın.

- Sık sık dışarı çıkmamak için konutunuzda sarf gereçlerini stoklayın.

- Halka açık bir yere çıktığınızda, hasta olanlardan uzak durun, yakın teması sınırlayın.

- Mümkün olduğunca kalabalıktan kaçının.

- Bölgenizdeki bir salgın sırasında mümkün olduğunca konutta kalın.

- Dışarı çıkarsanız toplumsal aralık tedbirlerini alın ve temas aralığınızı 2 metrede tutmaya çalışın.

- Dışarı çıktığınızda sistemli olarak ellerinizi yıkamayı unutmayın.

- Diyalizdeyseniz tedavilerinizi kaçırmamanız gerektiğini unutmayın.

- Kendinizi hasta hissederseniz, rastgele bir meseleniz yahut kaygınız varsa kliniğinizle irtibata geçin.

- Böbrek nakli geçirdiyseniz, anti-ret ilaçlarınızı almaya devam edin.

- Siz yahut konutunuzdaki rastgele biri Covit-19 semptomları gösteriyorsa, evinizden ayrılmayın. Bu türlü bir durumda diyalize yahut öbür randevulara gitmeden evvel böbrek ünitenizi arayın.

- Olabildiğince konuttan çalışın, başka beşerlerle teması sınırlayın.