Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Fizikî aktivite ve sıhhat kavramının iki temel bileşeni; gün içerisinde oturularak geçirilen süreyi azaltmak ve hareket edilen süreyi artırmaktır.
Bilhassa pandemi devrinde işlerimiz, derslerimiz, toplumsal hayatımın neredeyse çoğunlukla bilgisayar, telefon, tablet üzere elektronik aygıtlarla oturduğumuz yerden kalkmadan halledilebiliyor. Daima yetiştirilmesi gereken şeylerin bu formda halledilmesi açısından güzel olan bu durum vücut sıhhati açısından düzgün olmayabilir.
Çok uzun müddet oturmak yahut hareketsiz kalmak ile çok az hareket etmek ortasında bile büyük farklar vardır. Uzun mühletler oturmak bedende fizikî olarak durma tesiri oluşturur ve metabolizma kendini bekleme moduna alır.
Oturarak ne kadar vakit geçirdiğiniz konusunda farkındalık geliştirebilirsiniz. Örneğin:
Televizyon izlerken günde kaç saat oturuyorsunuz?
Gün içerisinde seyahat ederken otomobilde, otobüste, uçakta, trende oturarak ne kadar vakit geçiriyorsunuz?
Bilgisayar başında çalışırken yahut masa başında ders çalışırken ne kadar müddet orta vermeden oturuyorsunuz?
Kitap, mecmua, gazete vs okurken oturarak ya da uzanarak ne kadar vakit geçiriyorsunuz?
İki yahut üç saatlik bir sineması hiç başından kalkmadan mı izliyorsunuz, yoksa orta ara molalar veriyor musunuz?
Toplumsal medyada gezinirken oturarak ne kadar vakit geçiriyorsunuz?
Evet, tahminen daima bir 'koşturmaca' halinde olabiliriz. Lakin bu koşturmaca hali her vakit fizikî olmayabilir. Bir yere yetişirken saatlerce otomobille seyahat edip trafikte kalıyor olabiliriz. İşlerimizi ve derslerimizi masa başından hallediyor olabiliriz. Lakin bunun 'aktif bir ömür tarzı' olmadığını fark etmemiz ve değişim yapmamız bize yarar sağlayacaktır.
Bu üzere durumlarda İdman Olmayan Isı Üreten Aktiviteler (EOA) olarak tanımlanan aktivitelere başvurabilirsiniz.
Örneğin:
Masa başında çalışırken birer saat ortalarla kalkıp oturmak, gerekirse bunun için hatırlatıcı oluşturmak.
Otururken etkin bir duruşta olduğunuzdan emin olmak.
Telefonla konuşacağınız vakit aramayı ayakta yapıp konuşma boyunca etrafta dolaşmak, gerekirse kulaklık kullanmak.
Kitap, mecmua, gazete okurken ayağa kalkıp molalar vermek, tahminen pencereden bakıp bir hava almak yahut okuma yerinizi değiştirmek.
Uçakta seyahat ederken saatte birr esneme hareketleri yapmak, koridorda yürümek. Mümkünse trenden, otobüsten bir durak evvel inip meskene yürümek.
Günlük mesken işleriyle uğraşmak.
Çöpü masanızın uzağına koymak, en azından ayağa kalkıp atabileceğiniz bir aralıkta olmasını sağlamak.
Kıpırdanmak, spontane esneme hareketleri yapmak.
Çöpü çıkarmak.
Evcil hayvanınızla dolaşmaya çıkmak.
Kolay üzere görülen bu aktivitelerin bile kardiyovaskler ve metabolik sıhhat üzerine tesirleri çok fazladır.
Sıhhat için insanların fizikî aktiviteye zorlanması yahut kendini zorlaması durumu fizikî aktiviteden alınacak zevk ve haz hissini algılamayı engelliyor.
Diyete başlayan birçok kişinin 'Egzersiz de yapmak zorundayım' formunda kendini şartlması da tıpkı halde rahatlama hissini duymayı engelliyor.
Vücudun hareket ettiğinde nasıl hissettiği, idman sırasında ve sonrasında size nasl hissettireceğine odaklanmak alınan randımanı arttıracak ve zihin-beden sıhhatine daha da katkı sağlayacaktır.
Farkındalıklı antrenman yani yargılamadan, kıyaslamadan ve yarış olmadan vücudunuzun nasıl hissettiğine öncelik vererek idman yapmanın bileşenleri vardır.
Bunlar:
Tükenme yahut yorgunluk hissi yerine yenilenme hissini artırması
Zihin-beden bağını güçlendirmesi
Gerilimi yatıştırması
Gerçek bir haz ve keyif vermesi
İçsel olarak vücudunuzu dinleyip hoşunuza gidebilecek aktiviteleri araştırabilirsiniz. Kendi güzelliğiniz için kendinizin karar verdiği, gerekirse profesyonel olarak eğitmenlerden takviye aldığınız bir idman programı benimseyebilirsiniz.
Fizikî ve mental sıhhatiniz üzerine tesirleri üzerine düşünebilir, araştırabilirsiniz.
Uzun vadeli olarak kemik yoğunluğundan artma, biliş ve hafızanın gelişmesi, gut mikrobiyotası, beyindeki gri husus oranı artması, tokluk ipuçları oluşturması üzere tesirleri vardır.
Ömür kalitenize kattığı kısa vadeli durumları gözlemleyebilirsiniz.
Örneğin; duygudurumda güzelleşme, güç ve istikrar kazanma, iştahın düzenlenmesi, uyku kalitesinin artması üzere tesirleri olabilir.
Dünya Sıhhat Örgütü'ne nazaran yetişkin bireylerin haftada 75-150 dakika kadar orta ya da şiddetli; en az iki tane kas güçlendirici idman içerdiğinden emin olunması gerekmektedir.
Yaşlılarda ise bunlara ek olarak haftada en az üç kez dengeyi geliştiren idmanlar yapılmalıdır.
Bunları yaparken nasıl hissettiğinize dikkat etmeyi unutmayın. Günlük olarak yaşadığınız değişimleri düşünüp uzun vadelerde size katacaklarını da göz önünde bulundurun.
Vücudunuzun bazen orta vermeye, dinlenmeye ve kendini toparlamaya gereksinimi olabilir. Bu türlü vakitleri fark ettiğinizde müsaade verin, suçluluk duymayın. Dinlenme vaktini vücuda vermediğinizde sakatlanma riskiniz artabilir.
Daha az oturup daha çok hareket etmek, tertipli ve size âlâ gelen antrenmanı alışkanlık haline getirmek hayatınız için çok pahalıdır.
