Osteoporoz nedir, nasıl beslenilmelidir?

Söz manası ‘ gözenekli kemik ‘ olan osteporoz klinikte kemik yoğunluğundaki azalma, bunun sonucunda kemiklerin incelmesi, gözenekli hale gelmesi ve vücuda desteklik hizmetini tarafına getirememesi, buna bağlı kırık riskinin artması ile oluşan bir hastalıktır.
Osteoporoz Risk Faktörleri nelerdir?
1. Yaş: Yaşlılarda kemik yoğunluğu azaldığından osteporoz riski daha ziyadedir.
2. Genetik yapı
3. Irk farklılığı: Beyaz ve Asyalı bayanlar daha ziyade riske sahiptirler
4. Cinsiyet: Bayanlarda kemik yoğunluğu erkeklere nazaran daha azdır ve hayatları boyunca süratli hormonal değişikliklerin olduğu periyodlarla birlikte kemik erimesi riski yüksektir.
5. Östrojen sagısında azalma yahut durma, cerrahi yahut erken menopoz
6. Diyette D vitamininin az alınması
7. Parathormonun bozukluğu
9. Diyette alınan kalsiyum ölçüsünün az olması (800 mg/gün’den az olması)
10. Fizikî aktivite azlığı ya da aşırılığı (aşırı kas kaybına yol açan durumlar)
11. Vücut yapısı (ince, narin)
12. Illetler (Gastrointestinal sıkıntılar, kronik böbrek yetmezliği, hipertroidizm, diyabet, romatolojik hastalıklar)
13. Kalsiyum atımını hızlandıran ilaçların tasarrufu ( uzun periyodik steroid kullanımı) ya da kalsiyumun emilimini azaltan ilaçlar
14. Diyette çok tuz, protein alımı, çokça çay, kahve tüketimi (günde 5 fincandan fazla), sigara ve alkol tasarrufu
Osteoporoz Tipleri
Osteoporoz menopoz sonrası (Tip 1) ve yaşlılık devrinde (Tip 2) olmak üzere iki tiptir. Bir numara tip osteoporozun oluşmasından en kıymetli faktör östrojen salgısının azalmasıdır. Ayrıyeten hareketsizlik kemiklerden mineral ve protein kaybını artırarak osteoporoza yer hazırlar. Yaşa bağlı olarak gelişen 2. tip osteoporozda en değerli neden kalsiyumun biyoyararlılığının azalması ve kalsiyum istikrarının eksiye dönmesidir.
ÖZELLİKTİP 1TİP 2
Kadın/erkek 6/1 2/1
Yaş 51-65 75+
Kırık nahiyesi vertebra,distal radius kalça ve omurga kemikleri
Kemik kaybı süratli (%30) yavaş
Paratiroid fonksiyon azalmış ılımlı artış
Kalsiyum emilimi azalmış azalmış
Temel neden menopoza bağlı yaşlanmaya bağlı
Osteoporozun tedavisi ve korunma
Osteoporozun umum bir tedavisi yoktur, yukarıda saydığımız kimi risk faktörleri azaltılarak illetin oluşumu önlenebilir. Büyüme çağında nizamlı fizikî aktivite ile birlikte kâfi kalsiyum ve D vitamini alınarak kemik kütlesi doruğa çıkarılır. Hatunlar münhasıran hareketsizlikten kaçınmalıdır. Yerinde kalsiyum alınmalı, kalsiyumu artı seviyede tutmak için kalsiyum alımı günlük 1000-1200 mg/gün seviyesine çıkarılmalıdır. Diyette tuz azaltılmalı, şiddetli protein alımından ve şiddetli zayıflıktan kaçınılmalıdır.
Süt yahut yoğurt günlük en az 2 su bardağı tüketilmeli ve tercihen az yağlı yahut yağsız süt ve süt eserleri tercih edilmelidir. Pekmez, kurubaklagiller ve yeşil sebzeler beslenme programımızda gereğince olmalıdır. Kafein içeren çay, kahve ve kola üzere içeceklerin tüketimi azaltılmalıdır. Çay ve kahvesiz olmuyor diyorsanız, yemekten çabucak sonra içmek kalsiyum emilimini minimuma indireceği için yemekten 45 dakika-1 saat sonra içmeye ihtimam göstermeliyiz.